دغدغه بيكاري
محمدرضا آجورلو| در دنياي امروز و با پيشرفت تكنولوژي، دستيابي به يك شغل مناسب به مراتب راحت‌تر از زمان گذشته اتفاق مي‌افتد. امروزه اين امكان فراهم شده است كه بدون نياز به خارج شدن از منزل و حضور در محيطي خاص بتوان شغل و درآمد مناسبي كسب كرد. نكته جالب توجه اين است كه شيوع كروناويروس به اين موضوع دامن زده است. اما رسيدن به يك موقعيت شغلي مناسب در ايران نه تنها سهل و آسان نشده بلكه با دغدغه‌هايي نيز همراه است.
با توجه به اينكه اقتصاد ايران در اغلب سال‌هاي گذشته وضعيت ركود تورمي را سپري كرده و با رشد اقتصادي منفي همراه بوده در اين سال‌ها نرخ بيكاري بالاي 10 درصد بوده است. رشد منفي اقتصادي بيانگر آن است كه اقتصاد كشور نسبت به گذشته كوچك‌تر شده كه در نهايت منجر به كاهش توليد، افزايش بيكاري و كاهش مصرف مي‌شود. موضوع ناراحت‌كننده بيكاري در ايران اين است كه افراد تحصيلكرده، گاهي با مدارك فوق ليسانس و حتي دكتري نتوانسته‌اند شغل مناسبي پيدا كنند. اما درمان اين بيماري اقتصادي چيست؟ به اعتقاد نگارنده، يكي از مهم‌ترين راه‌حل‌هاي موجود، باز كردن درهاي اقتصادي به روي كشورهاي ديگر است. ماحصل گشودن درهاي اقتصادي به روي كشورهاي توسعه‌يافته، ورود سرمايه و افزايش سرمايه‌گذاري، ورود تكنولوژي‌هاي جديد و استفاده از دانش اين كشورها در حوزه‌هايي چون مديريت، همگي گام‌هاي موثري در جهت كاهش نرخ بيكاري به حساب مي‌آيند. سوالي كه پيش مي‌آيد اين است كه باز كردن درهاي اقتصادي چگونه منجر به كاهش بيكاري مي‌شود؟ يكي از مهم‌ترين نكاتي كه سرمايه‌گذاري در ايران را براي كشورهاي ديگر جذاب مي‌كند، دستمزد پايين نيروي كار نسبت به ساير كشورهاست. با ورود سرمايه و شكل‌گيري بنگاه‌هاي جديد، زماني كه دستمزد نيروي كار پايين باشد، كارفرمايان نيروي كار بيشتري را استخدام مي‌كنند و توليد بيشتري انجام مي‌دهند. با افزايش استخدام‌ها، نيروي كاري كه قبلا بيكار بوده اكنون صاحب درآمد شده و مصرف خود را بيشتر مي‌كند و يكي از عناصر مهم رشد اقتصادي كه مصرف است، افزايش پيدا مي‌كند. زماني كه مصرف افزايش پيدا كند، توليدكننده نيروي بيشتري را استخدام مي‌كند و اين چرخه تكرار مي‌شود.
مزيت ديگري كه در باز كردن درهاي اقتصادي وجود دارد، تحت عنوان تخريب خلاق از آن ياد مي‌شود. تخريب خلاق به فرآيندي اطلاق مي‌شود كه شركت‌هايي كه سودده نيستند، تعطيل و سرمايه و نيروي انساني به سمت كسب و كارهاي سودده منتقل مي‌شود. به‌طور مثال تصور كنيد در ايران فقط يك كارخانه توليد كفش وجود دارد. طي اين شرايط و در نبود رقابت، محصولات توليدشده توسط اين بنگاه نه از كيفيت مطلوبي برخوردار خواهد بود و نه سليقه مشتري مورد توجه قرار خواهد گرفت. همچنين محصولات توليدشده با قيمت بالايي عرضه خواهد شد. اما تصور كنيد مرزهاي اقتصادي كشور به روي سرمايه‌گذاران و شركت‌هاي خارجي باز شده است. در اين صورت با حضور توليدكنندگان معروف دنيا در ايران، توليدكننده داخلي مجبور است يا محصولات با كيفيت‌تري عرضه كند، يا قيمت محصولات خود را كاهش دهد. اگر قادر به انجام اين اقدامات نباشد، مجبور به تعطيل كردن كارخانه خود مي‌شود. آنگاه در صورت تعطيلي، نيروي كار به سمت توليدكنندگان خارجي كفش كه در ايران فعال هستند، حركت مي‌كنند. به‌طور حتم، فعاليت نيروي كار در مجموعه‌اي كه توجيه اقتصادي دارد و از دانش روز استفاده مي‌كند به مراتب بهتر از فعاليت در يك مجموعه‌اي ورشكسته است. مثال فوق نمونه كوچكي از تخريب خلاق است.
از نتايج مثبت ديگر ورود سرمايه به كشور مي‌توان به اين مورد اشاره كرد كه با افزايش فعاليت‌هاي اقتصادي، درآمد مالياتي دولت نيز افزايش پيدا مي‌كند كه اين افزايش درآمد را مي‌توان صرف ارايه كالاي عمومي باكيفيت‌تر كرد. از طرفي حمايت از دهك‌هاي پايين و اقشار ضعيف جامعه را نيز به دنبال دارد. كاهش بيكاري دستاوردهاي اجتماعي مهمي نيز با خود به همراه دارد كه از مهم‌ترين آنها مي‌توان به كاهش بزهكاري در جامعه و افزايش امنيت اجتماعي اشاره كرد.