دردسري كه قاچاقچيان رقم زده‌اند

گروه اجتماعي 

سردار حسين اشتري، فرمانده پليس كشور در حالي كه 37 روز از ماجرايي كه در مرز ايران و افغانستان واقع در منطقه‌اي موسوم به «دهانه ذوالفقار» روي داد نسبت به آنچه درباره آن فضاسازي شد موضع گرفت. اين در حالي است كه در پي تعقيب و گريز خودرويي كه 14 مهاجر غيرقانوني را در خود جاي داده بود و به ايست ماموران توجه نكرد نيز رسانه‌هاي فارسي‌زبان اروپانشين در بازي با كلمات شيطنت كردند. در همين حال «محسن بهاروند» معاون بين‌المللي و امور حقوقي وزارت امور خارجه، حادثه هريرود در محدوده دهانه ذوالفقار را نتيجه ترددهاي غيرقانوني در مرز مشترك ايران و افغانستان عنوان كرد و گفت: تحقيقات ما نشان نمي‌دهد اتفاق رخ داده در هريرود حاصل مداخله مرزبانان ايراني باشد با اين حال اسناد طرف افغانستاني را مهم تلقي كرده و در‌اختيار مراجع ذي‌صلاح قرار داديم. اين در حالي است كه در پي ماجرايي كه ابعاد آن مشخص نيست گروهي حدود 50 مهاجر افغاني قصد ورود غيرقانوني به ايران را از طريق عبور از رودخانه هريرود در منطقه مرزي دهانه ذوالفقار داشتند. اين اقدام در تاريكي شب و در حالي كه هواي منطقه باراني و رودخانه خروشان بود روي داد. به جز آنچه تعدادي از گروه مهاجران افغان مدعي شدند هيچ دليلي دال بر آنكه ماموران مرزباني ايران اقدامي كرده باشند كه مهاجران غيرقانوني افغان در رودخانه هريرود غرق شده باشند به دست نيامده است. آنچه از ابتداي مطرح شدن ماجراي مرگ مهاجران غيرقانوني افغان در دهانه ذوالفقار ناديده گرفته شد و كمتر درباره آن تحقيق موثري صورت گرفت نقش قاچاقچيان انسان در انتقال مهاجران افغان به ايران بود. به ويژه آنكه مهاجران خود مسير و كوره‌راه‌هاي عبور غيرمجاز را نمي‌دانند و طبيعي است كه براي عبور از مرز آن هم به شكل غيرقانوني نياز به «بلد» داشته باشند. موضوعي كه روزنامه اعتماد هم در حال بررسي آن چرخه مالي قابل تاملي است كه در آن هر مهاجر افغاني دست‌كم 1ميليون و 500 هزارتومان تا 2ميليون تومان براي عبور از مرز تا رسيدن به تهران مي‌پردازد. بنابراين در اين چرخه غير رسمي كه قابل نظارت هم نيست هر اقدامي ممكن است روي دهد و گناه آن هم به گردن مرزبانان يا ماموران انداخته شود. 
فرمانده پليس چه گفت؟
براساس گزارشي كه پايگاه اطلاع‌رساني پليس منتشر كرده است سردار حسين اشتري در خصوص انتشار كليپ‌هاي متعدد در فضاي مجازي مبني بر ادعاي غرق شدن تعدادي از مهاجران كشور افغانستان در منطقه مرزي تايباد گفته است: انتشار اين خبر طي روزهاي گذشته در برخي از رسانه‌ها باعث تاسف و تاثر است و به سوژه‌اي براي طراحي عمليات گسترده رسانه‌اي و اختلاف افكني ميان دو ملت برادر و دوست ايران و افغانستان شده و با توجه به اهميت موضوع و رابطه ديرينه دو كشور برابر پروتكل‌هاي مرزي، دستور بررسي همه‌جانبه اين حادثه توسط كارشناسان صادر شد.
او ضمن اظهار همدردي با خانواده‌هاي داغدار گفت: برابر گزارشات واصله لازم ديديم به منظور تنوير افكار عمومي و به ويژه آگاهي دقيق ملت مظلوم افغانستان به تبيين اهداف پشت پرده جنگ رواني دشمنان دو ملت بپردازيم.
عالي‌ترين مقام انتظامي كشور به روابط نيك و حسنه ايران و افغانستان اشاره و عنوان كرد: دنيا مي‌داند طي ۴۰ سال گذشته به دليل تحميل جنگ و ناامني از سوي قدرت‌هاي فرامنطقه‌اي و متحدان آنها به ويژه شرارت‌هاي امريكاي جنايتكار در منطقه، جمعيت زيادي از مردم اين كشور براي كار و تامين معاش خود به كشور‌هاي منطقه از جمله ايران اسلامي پناه آورده، مردم و مسوولان جمهوري اسلامي ايران نيز نقش ميزباني را با همه مشكلات آن به خوبي ايفا كردند و در اين مدت مجموعه امكانات معيشتي، زيستي، بهداشتي، درماني و آموزشي كشور را مشابه شهروندان ايراني در اختيار اين عزيزان قرار دادند.او در گزارش خود درباره آنچه بر روابط مرزي بين دو كشور حاكم است گفت: حتي در حال حاضر كه كشور جمهوري اسلامي ايران همانند ساير نقاط جهان در شرايط ويژه شيوع ويروس كرونا است و از طرفي هم تحت تحريم ظالمانه قرار دارد باز هم اين مردم ايران بودند كه آغوش خود را به روي برادران و خواهران افغانستاني خود باز كردند و همانند شهروندان ايراني به آنان خدمات ارايه مي‌كنند. مسوولان و برادران افغانستاني، خود نيز بر اين امر واقف هستند كه جمهوري اسلامي ايران هرچه در توان داشته به اتباع آن كشور خدمت كرده و ساليان سال است كه شهروندان ايران و افغانستان به صورت مسالمت‌آميز در كنار هم زندگي مي‌كنند.سردار اشتري همچنين تاكيد كرد: اولا غرق شدن چند تبعه افغانستاني در رودخانه مشترك مرزي و در خاك كشور افغانستان ارتباطي با مرزباني نداشته و در بررسي‌ها مشخص شد كه قصوري از سوي مرزبانان ايران صورت نگرفته است. ثانيا انتظار مي‌رود طرف مقابل در خصوص بررسي مشترك ادعاهاي مطروحه تيم‌هايي اعزام كند كه بتوانيم پاسخگوي دو ملت باشيم. ثالثا  شرايط جوي و بارندگي‌هاي پي در پي و افزايش حجم آب رودخانه در آن ايام و تاريكي شب مي‌تواند عامل موثري بر اين حادثه ادعايي باشد . فرمانده پليس كشور در بخش ديگري از توضيحات خود گفت: باتوجه به اين مهم، افرادي كه به صورت غيرمجاز وارد خاك ايران مي‌شوند ضمن اخذ مشخصات، ثبت آثار و علائم بيومتريك نيز صورت مي‌پذيرد بنابراين مسوولان مربوطه در دولت افغانستان بايد مشخصات افراد متوفي و آثار و علائم بيومتريك آنان را ارايه تا با سوابق موجود مطابقت داده شود كه آيا اين افراد وارد كشور جمهوري اسلامي ايران شده‌اند يا نه؟ كه تاكنون چنين اقدامي از سوي آنان صورت نگرفته است.او با اشاره به اينكه مهم‌ترين سوال و ابهام در ارتباط با اين حادثه، چرايي تخليه پاسگاه‌هاي مرزي افغانستان طي سال‌هاي اخير از سوي آن كشور است كه مغاير با پروتكل‌هاي مرزي بوده و علي القاعده دو كشور بايد مسووليت‌هاي حقوقي و قانوني خود را در مناسبات مرزي بر عهده بگيرند توضيحات خود را اينگونه ادامه داد: در سال گذشته بالغ بر ۷۵۰ هزار نفر از اتباع غيرمجاز افغانستاني از طريق مرزهاي رسمي به سوي اين كشور بدرقه شده به علاوه هزاران نفر كه قصد ورود غيرقانوني به خاك جمهوري اسلامي ايران را داشته‌اند با حفظ كرامت انساني به كشور افغانستان بازگردانده شده‌اند .
سردار اشتري با تاكيد براينكه بيگانگان، دشمنان و معاندان با هدف تنش زايي در روابط دوستانه دو كشور و سناريوي كشته‌سازي، القاء خشونت و ... سعي در تيره‌سازي روابط دو ملت دارند، خاطرنشان كرد: انتظار داريم كه كشور برادر و دوست و همسايه هم به قوانين و مقررات مرزي كشور ما احترام گذاشته و همانند مرزبانان ايران در برقراري امنيت و كنترل بيشتر مرزها اهتمام ويژه‌اي داشته باشند و از مسوولان آن كشور مي‌خواهيم به دور از تحريف و القائات منفي دشمنان و هيجانات رسانه‌اي با نگاهي به تاريخ روابط في‌مابين زمينه بررسي مشترك اين رخداد را در فضايي غيرسياسي و كارشناسي فراهم كرده و اجازه ندهند دشمنان دو ملت ايران و افغانستان از اين رخداد براي موج سواري و اختلاف افكني سوءاستفاده كنند.
ترددهاي غيرقانوني 
در همين حال «محسن بهاروند» درباره سفر چندي پيش هيات عاليرتبه ايران به افغانستان گفت: استراتژي ايران درباره افغانستان كمك به صلح و ثبات و دستيابي به راه‌حل‌هاي سياسي براي دستيابي به صلح و ثبات است. ايران همسايه افغانستان است و براساس همين همسايگي، سياست حسن هم‌جواري و روابط برادرانه با كابل از سوي تهران دنبال مي‌شود. براساس مطلبي كه ايرنا منتشر كرده است معاون بين‌المللي و امور حقوقي وزارت امور خارجه با بيان اينكه افغانستان كشور مهمي براي جمهوري اسلامي ايران است، توضيح داد: ايران حدود هزار كيلومتر مرزهاي مشترك با افغانستان دارد و مي‌دانيم هرگونه ناامني و بي‌ثباتي در افغانستان موجب تسري به ايران هم مي‌شود.
اين ديپلمات ارشد با بيان اينكه اتفاق افتاده در هريرود، متاسفانه نتيجه ترددهاي غيرقانوني در مرزهاي مشترك دو كشور است، گفت: به دليل مبارزه نيروهاي مسلح افغانستان با تروريسم، افغانستان پاسگاه‌هاي مرزي خود را برچيده و همين مساله موجب شده كنترلي بر مرزها از سوي افغانستان وجود نداشته باشد. همين امر باعث مي‌شود افراد گرفتار قاچاقچيان شوند و مشكلات زيادي ايجاد شود. بهاروند در تشريح وضعيت هريرود خاطرنشان كرد: هريرود در فصل بهار طغيان مي‌كند. از سوي ديگر، گروه‌هاي قاچاقچي به ويژه قاچاقيان انسان فعال هستند و براي انتقال افراد به ايران، آنها را از راه‌هاي سخت و صعب‌العبور انتقال مي‌دهند كه بخشي از اين راه‌ها، انتقال از هريرود است و ممكن است اتفاقات اينچنيني رخ دهد.او با بيان اينكه تحقيقات ايران نشان نمي‌دهد كه اتفاق رخ داده در هريرود، حاصل مداخله نيروهاي مرزباني ايران باشد، ابراز داشت: ما مدركي پيدا نكرديم كه اين اتفاق در سوي ايران باشد. از سويي، سالانه ۵۰۰ هزار تردد غيرقانوني از مرزهاي افغانستان به ايران انجام مي‌شود و نيروهاي مرزباني ايران در يك رويه مشخص با متخلفان برخورد مي‌كنند، برخوردها مرتب، براساس نظم و رفتارها براساس قانون است؛ ضمن آنكه اصل روابط مبتني بر برادري است.
معاون وزير امور خارجه همچنين به تلاش مرزبانان ايران در شرايط سخت اشاره كرد و افزود: در سفر اخير هيات ايراني به كابل، مداركي مبتني بر تعدادي عكس و مصاحبه به ما تحويل داده شد. ما اين اسناد را مهم تلقي كرده و آنها را مورد رسيدگي قرار مي‌دهيم. در اين چارچوب، اين اسناد در اختيار مراجع ذي‌صلاح قرار گرفته تا مورد بررسي قرار گيرد كه از نظر حقوقي اين اسناد تا چه اندازه اثبات‌كننده قصور يا تقصيري است.او همچنين به توافقات انجام شده با طرف افغانستاني در سفر اخير اشاره كرد و يادآور شد: توافق شد كميسيون مشترك مرزي دو كشور - كه وزارت‌هاي امور خارجه دو كشور، مسووليت آن را برعهده دارند - تشكيل شود تا مشكلات مربوط به مسائل مرزي و ترددها براساس توافقنامه دوجانبه ۱۳۳۵ مورد بررسي قرار گيرد.اين مقام مسوول در وزارت امور خارجه افزود: مبارزه با قاچاق انسان و مواد مخدر، مبارزه با تروريسم و جلوگيري از ترددهاي غيرقانوني موضوعاتي بود كه از سوي دو طرف مورد تاكيد قرار گرفت.بهاروند در بخش ديگر اظهارات خود براين نكته تاكيد كرد كه اتباع افغانستاني مورد احترام ما هستند اما هرگونه رفت و آمد بايد قاعده‌مند باشد. در اين چارچوب، دو طرف درخصوص مسائل مرزي و فراتر از آن، يعني تمامي ابعاد به صورت روزمره در ارتباط با يكديگر هستند.

سردار اشتري: بيگانگان، دشمنان و معاندان با هدف تنش زايي در روابط دوستانه دو كشور و سناريوي كشته‌سازي، القاء خشونت و ... سعي در تيره‌سازي روابط دو ملت دارند،  انتظار داريم كه كشور برادر و دوست و همسايه هم به قوانين و مقررات مرزي كشور ما احترام گذاشته و همانند مرزبانان ايران در برقراري امنيت و كنترل بيشتر مرزها اهتمام ويژه‌اي داشته باشند.
بهاروند : به دليل مبارزه نيروهاي مسلح افغانستان با تروريسم، افغانستان پاسگاه‌هاي مرزي خود را برچيده و همين مساله موجب شده كنترلي بر مرزها از سوي افغانستان وجود نداشته باشد. همين امر باعث مي‌شود افراد گرفتار قاچاقچيان شوند و مشكلات زيادي ايجاد شود.گروه‌هاي قاچاقچي به ويژه قاچاقيان انسان فعال هستند و براي انتقال افراد به ايران، آنها را از راه‌هاي سخت و صعب‌العبور انتقال مي‌دهند.