ادعاي رسانه‌هاي امريكايي از نقش‌آفريني مسكو در مرگ سربازان ائتلاف در افغانستان
پاي پوتين در ميان است؟
محمدحسين لطف‌اللهي
دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا از همان روزهاي آغازين شروع به كار در كاخ سفيد با يك چالش بزرگ روبه‌رو بود:«ادعاي دخالت روسيه در انتخابات ايالات متحده»؛ ادعايي كه نزديكان رييس‌جمهور را دادگاهي كرد و حتي باعث شد برخي از آنها از جمله جورج پاپادوپولوس، مشاور كمپين انتخاباتي ترامپ در سال 2016 به حبس و جريمه مالي محكوم شوند. اين روزها و در حالي كه تنها چند ماه تا زمان برگزاري انتخابات رياست‌جمهوري امريكا در نوامبر 2020 باقي مانده يك بار ديگر مساله‌اي مربوط به روسيه حاشيه‌ساز شده و مي‌تواند، اثري منفي بر كمپين انتخاباتي دونالد ترامپ بگذارد. روز گذشته روزنامه نيويورك تايمز گزارش داد كه «يك واحد جاسوسي ارتش روسيه به ستيزه‌جويان وابسته به طالبان براي حمله به نيروهاي ائتلاف در افغانستان از جمله نيروهاي امريكايي و انگليسي پاداش‌هايي اهدا كرده است». اين گزارش كه ابتدا مسوولان امريكايي حاضر به اظهارنظر پيرامون آن نبودند از سوي ديگر رسانه‌هاي امريكايي نيز مورد بررسي قرار گرفت.
روزنامه واشنگتن‌پست ضمن تاييد محتواي گزارش نيويورك تايمز در اين باره مي‌نويسد: زماني كه اعضاي كابينه و شخص رييس‌جمهور از اقدامات روسيه در افغانستان از جمله اهداي پاداش به شبه‌نظاميان اسلامگرا براي كشتن نيروهاي ائتلاف آگاه شدند، بحث‌هاي زيادي در درون دولت ترامپ اتفاق افتاد كه چگونه به اين اقدامات عليه منافع امريكا پاسخ داده شود. اكثريت دولتمردان امريكا، روسيه را تهديدي بالقوه براي ايالات متحده مي‌دانند اما ترامپ اين نگاه را ندارد؛ اين را مقاماتي مي‌گويند كه تنها به شرط عدم افشاي هويت خود حاضر به اظهارنظر شده‌اند.
به نوشته واشنگتن پست، چند ماه پيش وقتي كه مقامات امريكايي از اين موضوع آگاه شدند، جلسه‌اي در سطوح بالا برگزار و روي دو پاسخ محتمل به روس‌ها بحث شد:«ارسال پيامي ديپلماتيك به منظور ابراز نارضايتي جدي و وضع تحريم‌هايي جديد عليه مسكو». اگر مقامات دولت امريكا اين گزارش را تاييد كنند يك سوال جدي به وجود خواهد آمد مبني بر اينكه چرا تاكنون دولت واكنش مناسبي به اين اقدام نشان نداده است. تاكنون سخنگوي شوراي امنيت ملي امريكا همچنين سازمان اطلاعاتي ايالات متحده(سيا) از اظهارنظر پيرامون اين موضوع خودداري كرده‌اند. هنوز مشخص نيست كه در پي تشويق‌هاي روسيه چه تعداد از سربازان امريكايي مورد هدف قرار گرفته يا كشته شده‌اند اما اين موضوع درست در شرايطي اتفاق افتاده كه امريكا تلاش دارد هر چه سريع‌تر به درگيري‌هاي نظامي در افغانستان پايان داده و راه را براي بازگرداندن نظاميان خود به ايالات متحده باز كند.
ترديد در سرنوشت توافق صلح
جنگ امريكا در افغانستان، طولاني‌ترين جنگي است كه امريكا در تاريخ خود در خارج از مرزهاي اين كشور تجربه مي‌كند. در پي حمله تروريستي به مركز تجارت جهاني و پنتاگون در ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ زمان زيادي طول نكشيد تا مشخص شود كه مسووليت اين اقدام با سازمان تروريستي القاعده بوده است. امريكا اعتقاد داشت كه اسامه بن‌لادن مغز متفكر اين سازمان را گروه تندروي طالبان حاكم بر افغانستان پناه داده است. از اين رو ظرف چند هفته ائتلاف تحت رهبري امريكا، افغانستان را اشغال كرد و اين مناقشه تا امروز ادامه دارد. دونالد ترامپ رييس‌جمهوري امريكا از زمان به قدرت رسيدن در سال ۲۰۱۷ وعده داد كه به مناقشه در افغانستان پايان خواهد داد و نيروهاي امريكايي را به خانه بازخواهد گرداند و در همين راستا سرانجام در فوريه 2020 بين امريكا و طالبان توافق صلحي به امضا رسيد كه قرار بود پايان‌دهنده مناقشات باشد اما هنوز چنين اتفاقي رخ نداده است و امريكايي‌ها معتقدند برخي بازيگران فرامنطقه‌اي موافق نيستند كه چالش امريكا در افغانستان پايان يابد.
نيويورك‌تايمز يكي از اين بازيگران را روسيه مي‌داند و در مورد علت و انگيزه روسيه از حمايت مالي خود از طالبان به برخي احتمالات اشاره كرده است. از جمله دلايلي كه در گزارش نيويورك تايمز به آن اشاره شده، تلاش روسيه براي انتقام گرفتن از امريكا در موضوع افغانستان است و اينكه روسيه با اين اقدام خود بر آن بوده تا امريكا را بيش از پيش درگير جنگ در افغانستان كند. به نوشته نيويورك تايمز گمان مي‌رود، روسيه اين اقدام را در پاسخ به حمايت مالي و نظامي امريكا از «شبه‌نظاميان اسلامگرا» در دوران حضور واحدهاي نظامي اتحاد شوروي در افغانستان انجام داده است. نيويورك‌تايمز مسووليت حمايت مالي و پرداخت پاداش را برعهده سازمان اطلاعات نظامي خارجي ستاد كل نيروهاي نظامي روسيه مي‌داند.
موج تكذيب‌ها
هر چند روزنامه‌هاي امريكايي نظير نيويورك‌تايمز، واشنگتن پست و وال‌استريت ژورنال متفقا معتقدند كه روسيه اقدام به تحريك نيروهاي طالبان و «شبه‌نظامي‌هاي اسلامگرا» عليه نيروهاي ائتلاف كرده است اما هم روسيه و هم طالبان وجود چنين توافقي در پشت پرده را انكار مي‌كنند. در همين راستا روز گذشته سفارت مسكو در واشنگتن اعلام كرد در پي اطلاعات غلط درباره روسيه و افغانستان كه در رسانه‌هاي امريكايي منتشر شده، جان ديپلمات‌هاي روس در معرض تهديدات مستقيم قرار گرفته است. اين سفارتخانه در پستي توييتري اعلام كرد: اتهامات بي‌اساس و ناشناسي كه در آن مسكو مغز متفكر پشت پرده كشتن سربازان امريكايي در افغانستان خوانده شده، باعث شده است كه جان كارمندان سفارت روسيه در واشنگتن و لندن هدف تهديدات مستقيم قرار بگيرد. به نوشته حساب كاربري سفارت روسيه در امريكا در حالي كه هيچ مدركي در اثبات اين ادعاها وجود ندارد، روزنامه نيويورك‌تايمز عليه مسكو به داستان‌سرايي دست زده است. اين سفارتخانه همچنين اعلام كرد، نويسندگان اين مقاله به وضوح درباره همكاري بين روسيه و امريكا در ارتباط با روند صلح افغانستان كمبود اطلاعات داشته‌اند.
سخنگوي طالبان نيز ادعاي نيويورك‌تايمز درباره ارتباط اين گروه با روسيه در افغانستان را تكذيب كرد و آن را «بي‌اساس» خواند. ذبيح‌الله مجاهد، سخنگوي طالبان در واكنش به گزارش نيويورك‌تايمز ضمن رد اين ادعا گفت كه طالبان چنين ارتباطي با يك واحد جاسوسي كشوري ديگر نداشته و اين گزارش صحت ندارد. مجاهد گفت: چنين ارتباطي با هيچ كدام از سرويس‌هاي اطلاعاتي نداريم و طرح اين ادعاها براي بدنام كردن طالبان است. او افزود: ادعاي معامله‌هاي اين‌چنيني با سرويس اطلاعاتي روسيه بي‌اساس است. كشتن و ترورهاي هدفمند ما از سال‌ها پيش وجود داشته و ما از منابع خود اين اقدامات را صورت داديم. اين موضوع پس از توافق با امريكايي‌ها تغيير كرده؛ جان آنها تضمين شده است و ما به آنها حمله نمي‌كنيم.
تداوم وضعيت بحراني نيروهاي امريكايي در افغانستان همچنين ناتواني دولت ترامپ در مقابله با طرح كشورهاي خارجي در اين كشور سبب شده تا بار ديگر انتقادات زيادي نسبت به سياست خارجي دولت مستقر در امريكا مطرح شود و اين موضوع با توجه به نزديكي انتخابات نوامبر به نفع دونالد ترامپ نخواهد بود.