نقض آشكار حقوق پناهجويان
محمود فاضلي
نمايندگان 80 كشور جهان و سازمان‌هاي مختلف در نشستي كه به شكل ويديوكنفرانس براي حمايت از سوريه در بروكسل برگزار شد، شركت كردند. دبير كل سازمان ملل در كنفرانس جمع‌آوري كمك‌هاي مالي براي مردم سوريه گفت: تاثيرات اقتصادي شيوع بيماري همه‌گير كرونا به افزايش دوبرابري قيمت مواد غذايي منجر شده است و بيش از 11 ميليون نفر داخل سوريه نيازمند كمك‌هاي اضطراري براي ادامه حيات هستند. اين اميدواري وجود داشت كه اين ويديوكنفرانس بتواند حدود 10 ميليارد دلار كمك مالي براي مردم سوريه جمع‌آوري كند، اما در نهايت قول اعطاي حدود 7/7 ميليارد دلار كمك به مردم سوريه داده شد.
اگرچه برخي كشور‌ها مانند آلمان، نروژ و كانادا اقدامات خود را براي كمك به پناهجويان افزايش داده‌اند، اما اكثر كشورهاي اروپايي به وظايف خود در قبال مهاجران و پناهجويان عمل نكرده‌اند. بسياري از كشورهاي غربي كه از ابتداي درگيري‌هاي سوريه خواستار سرنگوني بشار اسد بوده‌اند، اما در درازمدت پذيرفته‌اند كه تلاش‌ها براي ساقط كردن بشار اسد در سوريه شكست خورده است، اما اتحاديه اروپا و امريكا همچنان تلاش مي‌كنند كه حكومت سوريه را تحت فشار قرار دهند.
مولود چاوش اوغلو، وزير امور خارجه تركيه نماينده تركيه در اين نشست، يونان را متهم كرد كه حقوق پناهجوياني را كه وارد اين كشور مي‌شوند، قايق‌هاي حامل پناهجويان را غرق و آنها را در شرايط بسيار دشوار در اردوگاه‌ها نگهداري مي‌كند و اتحاديه اروپا در برابر اقدامات يونان در نقض حقوق پناهجويان چشمانش را مي‌بندد و در مواردي حتي تركيه را به ارتكاب چنين مواردي از نقض حقوق بشر متهم مي‌كند. ما از اتحاديه اروپا مي‌خواهيم به تعهدات خود پايبند باشد. آنكارا و حتي بعضي از كشورهاي اروپايي مدعي‌اند اتحاديه اروپا به جهت توقف مهاجرت در مرزهاي تركيه بايد نسبت به حصول تفاهمنامه جديد مهاجرتي با آنكارا اقدام كند و بروكسل به آنكارا قول بودجه 6 ميليارد يورويي داده اما از اجراي تعهداتش خودداري كرده است.
آقاي دندياس، وزير خارجه يونان به عنوان يكي از كشورهاي شركت‌كننده در اين نشست در پاسخ به مواضع همتاي تركيه‌اي خود در اين كنفرانس در مورد يونان «سوءاستفاده ابزاري از رنج و درد پناهجويان از سوي تركيه در تلاش براي باج‌خواهي از اتحاديه اروپا» را به شركت‌كنندگان كنفرانس يادآوري و مدعي شد تداوم جنگ موجب رنج و درد مردم سوريه شده و هزاران نفر را از خانه خود بيرون رانده است. بخش بزرگي از زيرساخت‌هاي كشور از بين رفته و احياي آن به اقدامات هماهنگ جامعه بين‌المللي و اختصاص بودجه قابل توجه نياز است. وي همچنين بر اهميت اجراي كامل قطعنامه‌هاي شوراي امنيت سازمان ملل براي كشور و مردم سوريه، در راستاي تحقق يك راه‌حل سياسي بدون مداخله كشورهاي ثالث و همچنين تضمين وحدت، حاكميت ملي و تماميت ارضي اين كشور تاكيد كرد و هدف نهايي تلاش‌هاي جامعه بين‌المللي بازسازي كشور و بازگشت پناهندگان به خانه‌هاي خود است.
بحران حضور هزاران پناهجوي سوريه در كشورهاي تركيه و يونان در حالي ادامه دارد كه تنش ميان دو كشور به دليل تصميم آتن براي گسترش سيم‌هاي خاردار 12.5 كيلومتري در امتداد اين مرز در منطقه مورد مناقشه با آنكارا بالا گرفته است. يونان همچنين قانون پناهندگي خود را تغيير داده است و «آكسفام» به عنوان يكي از بزرگ‌ترين سازمان‌هاي بين‌المللي امدادرساني براي ريشه‌كن كردن فقر، گرسنگي و بي‌عدالتي با همكاري شوراي پناهندگان يونان گزارشي درباره پيامدهاي قانون جديد يونان در زمينه پناهجويان منتشر كرده است. اين گزارش با استناد به گفته‌هاي پناهندگان، كارشناسان، وكلا و گزارش‌هاي دولت يونان و آژانس پناهندگان سازمان ملل متحد تنظيم شده است.
كارشناسان آكسفام معتقدند قانون پناهندگي جديد يونان يك حمله علني به تعهدات بشر دوستانه براي حمايت از انسان‌هايي است كه از خشونت و آزار و اذيت گريخته‌اند. مهلت شكايت عليه رد تقاضاي پناهندگي به اندازه‌اي كوتاه است كه پيش از آنكه فرد براي آن اقدامات لازم را انجام دهد به پايان مي‌رسد. براي مهاجران اقدام كردن عليه رد درخواست پناهندگي غيرممكن شده است، چراكه براي اين منظور به يك وكيل نياز دارند. همچنين اگر مترجمي براي زبان مهاجر وجود نداشته باشد، درخواست پناهندگي او بدون رسيدگي رد مي‌شود. نمايندگان اين سازمان براي بررسي عواقب و پيامدهاي اين تغييرات بر زندگي متقاضيان پناهندگي، راهي يونان و جزاير اين كشور شدند. آكسفام عواقب اين اصلاحات قانوني در يونان را مورد بررسي و آن را حمله آشكار به تعهدات بشردوستانه اروپا مي‌داند. به اعتقاد سازمان بين‌المللي آكسفام آنها شانس يك روند پناهندگي عادلانه را ندارند.
اين سازمان بر اين باور است كه قانون پناهندگي يونان به صورت منظم حقوق كساني كه به دنبال حمايت و كمك هستند را نقض مي‌كند و پناهندگان به جاي اينكه مورد حمايت قرار گيرند، اخراج مي‌شوند. اين رويكرد يونان حمله به تعهدات بشردوستانه اتحاديه اروپاست و آكسفام از اتحاديه اروپا درخواست كرده است كه به وضعيت پناهجويان در يونان رسيدگي كند. سازمان ملل نيز اعلام كرد كه به شدت نگران گزارش‌ها از وضعيت پناهجويان در مرز يونان و تركيه است كه با اعمال خشونت از مرزهاي اروپا دور نگه داشته مي‌شوند.
دولت محافظه‌كار يونان چندي است نه تنها به رسيدگي به پرونده متقاضيان شتاب بخشيده، بلكه صدها پليس مرزي جديد براي مانع شدن از ورود پناهجويان به كار گماشته است. دولت يونان در ماه مارس گذشته حتي رسيدگي به پرونده متقاضيان را براي مدت يك ماه متوقف كرده است. حضور پناهجويان در جزاير مختلف يونان واقع در شرق درياي اژه در سال‌هاي اخير بسيار اسفناك ارزيابي شده است. در برخي كمپ‌هاي پناهندگي كه ظرفيت پذيرش 8 هزار نفر را دارند، در پايان ماه ژوئن 35 هزار پناهجو اسكان داده شده‌اند.