وزير خارجه امريكا در ساحل روسيه
ايران، اوكراين و سوريه محورهاي مذاكره كري، لاوروف و پوتين بودند
پس از آن نشست ژانويه 2014 پاريس كه جان كري، وزير خارجه امريكا از داخل يك جعبه مقوايي بزرگ يك سيب زميني بيرون آورد و در ميان قهقهه حاضران به سرگئي لاوروف، وزير خارجه شوكه شده روسيه تعارف كرد، سير تحولات در موضوعات منطقهاي و بينالمللي به سمتي رفت كه هر روز واشنگتن و مسكو فاصله بيشتري گرفتند و ديدارهاي گاه و بيگاه مقامات روسيه و امريكا در حاشيه نشستهاي مختلف جهاني به سردي گراييد. تا جايي كه گفته ميشد ديگر خط تلفن كاخ سفيد و كرملين زنگ نميخورد. اما ظاهرا سفر جان كري به روسيه رنگ و جان تازهاي به روابط امريكا و روسيه بخشيده است تا جايي كه رسانههاي دو طرف از بازسازي روابط خبر ميدهند. اين سفر در حالي انجام ميشود كه آخرين بار وزير خارجه امريكا در ماه مه 2013 ميلادي به روسيه سفر كرده بود.
اما ديدار اخير وزيرخارجه امريكا با وزير خارجه و رييسجمهور روسيه در يكي از زيباترين شهرهاي روسيه برگزار شده كه سال گذشته ميزبان المپيك زمستاني جهان بود. و بسياري از ناظران زماني كه از خونسردي روسيه در انضمام كريمه به خاك خود ميگفتند به غرور ولاديمير پوتين رييسجمهوري روسيه از برگزاري باشكوه المپيك در سوچي اشاره داشتند. شهر بندري سوچي در كرانه درياي سياه در دامنه بلنديهاي پوشيده از برف رشتهكوه قفقاز همواره ميزبان رهبران و مقاماتي است كه رهبران كرملين يا به دوستيشان اميدوارند يا تمايل دارند رابطه بهتري با آنها بنا بگذارند. به همين دليل بايد گفت ميزباني روسيه از وزير خارجه امريكا در اين شهر از منويات قلبي پوتين و لاوروف پرده برميدارد. چنانچه ديميتري پسكوف، سخنگوي كرملين نيز سفر كري به مسكو را «فوقالعاده مثبت» ارزيابي ميكند. روسيه علاقهمند به پايان فصل زمستان در روابط واشنگتن و مسكو است. اما كارشناسان بر اين باورند كه پس از فشردن كليد «ريست» در ديدار هيلاري كلينتون، وزير خارجه امريكا و سرگئي لاوروف در ژنو (سال 2009)، ديوار اعتماد ميان واشنگتن و مسكو چنان فرو ريخته است كه بازسازي آن دشوار است و طلوع دوباره آفتاب بهاري در آسمان روابط دو كشور منوط به حل مسائل بسياري است. حداقل مواردي كه در اولويت روابط دو كشور قرار دارد همكاري نزديك در حل موضوعات منطقهاي چون اوكراين، سوريه و مذاكرات هستهاي ايران است. رسانههاي امريكايي و روسي نيز گزارش ميدهند اين موضوعات در گفتوگوهاي سوچي بين كري، لاوروف و پوتين قرار داشتهاند.
در موضوع اوكراين بايد اشاره داشت كشورهاي غربي از جمله امريكا، روسيه را به فرستادن نيرو به شرق اوكراين و مسلح ساختن جداييطلبان اوكرايني متهم ميكنند، اما روسيه همواره اين ادعا را تكذيب كرده است. درگيريهاي ميان دولت و نيروهاي طرفدار روسيه در منطقههاي دونتسك و لوهانسك كه از آوريل سال گذشته آغاز شده، بيش از شش هزار كشته بر جا گذاشته و اكنون يك آتشبس شكننده در اين مناطق برقرار است. امريكا از سويي با تجهيز دولت مركزي اوكراين و آموزش نظامي نيروهاي ارتش اين كشور تلاش ميكند توازن قدرت محلي بين كييف و مناطق شرق اوكراين را كه تحت حمايت روسيه هستند برقرار كند و از سوي ديگر با تحريم اقتصادي روسيه تلاش كرده مسكو را به پاي ميز مذاكره فراخوانده و متقاعد به پذيرفتن شروط خود در اوكراين كند. مسكو در موضوع جداييطلبي شرق اوكراين تاكنون بر اصلاحات سياسي و اعطاي خودمختاري قانوني به اين مناطق اصرار داشته است. اين يكي از بندهاي توافق مينسك براي آتش بس در دنباس نيز هست.
در موضوع سوريه نيز واشنگتن ضمن اينكه به دليل تعهد به متحدان عربي خود در منطقه تجهيز و آموزش شورشيان سوري را آغاز كرده، اما اعلام كرده كه از راهحل سياسي براي حل بحران سوريه استقبال ميكند. روسيه نيز از ماه نوامبر گذشته تلاشهايي براي برقراري گفتوگو ميان دولت دمشق و گروههاي ميانهرو مخالف ايجاد كرده؛ مذاكراتي كه اكنون به ژنو كشيده شده و مخالفان تندرو بشار اسد ميگويند حاضر به مشاركت در آن نيستند.
اما در موضوع ايران، مذاكرات در دور آخر قرار دارد و در حالي كه طرف ايراني و امريكايي براي رسيدن به توافق نهايي ابراز اميدواري ميكنند، واشنگتن تلاش ميكند حمايت طرف روسي از اين دور مذاكرات را افزايش دهد. برخي رسانهها گمانهزني كردهاند كه موضوع تحويل پدافند هوايي اس- ۳۰۰ به ايران نيز از محورهاي رايزني كري در سوچي بوده است.