توافق ايران و چين براي هيچ يك بي‌دردسر نخواهد بود

ايران به سرمايه‌گذاري خارجي و همكاري اقتصادي نياز دارد، و چين نيز به دنبال شراكت، حمايت بين‌المللي و متحدين بالقوه مي‌گردد. اما توافق بين دو كشور نه براي چين و نه براي ايران خالي از دردسر نخواهد بود.يون سان، مدير دپارتمان چين در انديشكده استيمسون سنتر واشنگتن دي سي، مي‌گويد توافق جامع ايران و چين كه قرار است با هدف تقويت مناسبات اقتصادي و امنيتي دو كشور اجرا شود، خيلي‌ها را متعجب كرده است.
براي برخي عجيب است كه چين بخواهد با چنين توافقي، رابطه نه چندان خوب خود با امريكا را بيش از اين متشنج كند. برخي ديگر معتقدند اقدام چين در نزديك شدن به ايران چندان عقلاني نيست، چرا كه پكن سال‌ها تلاش كرده بود در روابط خود با ايران و عربستان به يك توازن نسبي دست يابد، و اين توافق مي‌تواند همه اين تلاش‌ها را بر باد دهد. اما حقيقت اين است كه چين دقيقا مي‌داند چه كار مي‌كند: پكن مي‌خواهد با كشورهاي هم‌فكر خود متحد شود تا بتواند با ائتلاف ضدچين به رهبري امريكا مقابله كند. اين ائتلاف‌ها از آنچه امريكا فكر مي‌كند بسيار مهم‌تر و از آنچه پكن اميد دارد، بسيار شكننده‌ترند.
كاهش سطح روابط ميان پكن و واشنگتن در سال‌هاي اخير، چين را مجبور كرده به سمت شركايي برود كه پيش از اين چندان تمايلي به ارتباط با آنها نداشت. در ميان كشورهايي كه در رقابت ميان قدرت‌هاي جهاني حائز اهميتند و هنوز به عضويت بلوك غرب درنيامده‌اند، ايران و روسيه مهم‌ترين «دوستان» چين به حساب مي‌آيند. ايران با توجه به نفوذش در خاورميانه و دشمني‌اش با امريكا، جايگاه بسيار جذابي در راهبرد كلان چين پيدا كرده است.
در سال جاري، شيوع بيماري كرونا روابط چين با امريكا را به بدترين حالت خود رسانده و اين مساله ارزش و اهميت ايران به عنوان متحد چين را بالا برده است.امروزه چين به دلايل مختلف با بسياري از كشورهاي جهان از جمله استراليا، هند، كانادا، ژاپن و چند كشور اروپايي در تقابل مستقيم قرار دارد؛ از جمله اين دلايل مي‌توان به منازعات سرزميني و دريايي و وضعيت هنگ‌كنگ و تايوان اشاره كرد.
در شرايطي كه روابط پكن با امريكا و متحدان آن هر روز سردتر مي‌شود، پكن به هر كشوري كه بتواند جايگاه آن را در عرصه بين‌الملل ارتقا بخشد، دست دوستي دراز مي‌كند. حتي پيش از شيوع كرونا نيز چين، ايران و روسيه ميل خود به اتحاد بر سر موضوعات راهبردي را نشان داده بودند. دسامبر سال گذشته، اين سه كشور نخستين مانور نظامي مشترك خود را در درياي عمان برگزار كردند. اگرچه ارتش چين هدف از برگزاري اين مانور را نمايش اراده و ظرفيت سه كشور براي حفظ امنيت و صلح آب‌هاي منطقه توصيف كرد، اما خيلي‌ها آن را پيامي به نظاميان امريكا در منطقه مي‌دانند.
بر اساس آنچه كه تا‌كنون از توافق ايران و چين به بيرون درز كرده است، پكن قرار است در ازاي خريد نفت خام ايران با قيمتي ارزان‌تر از قيمت بازار، پروژه‌هاي زيرساختي اين كشور را تأمين اعتبار كند.
از ماه مه سال گذشته كه معافيت‌هاي تحريمي امريكا به پايان رسيد، چين واردات نفت خود از ايران را كاهش داده است. اين روند كاهشي به امسال نيز كشيده شد. كم شدن واردات نفت چين از ايران در حالي است كه چين امسال 4.5 درصد به مجموع واردات نفت خود افزوده است.پكن تحت فشار امريكا با اكراه اقدامات خود را با تحريم‌هاي واشنگتن عليه ايران تطبيق داده است. با اين حال، چين همچنان به خاطر خروج امريكا از توافق هسته‌اي با ايران ناراحت است. پكن نه‌تنها خروج امريكا از برجام و بازگشت تحريم‌ها عليه ايران را باعث و باني افزايش تنش در منطقه مي‌داند، بلكه به خاطر ضرري كه امريكا با تحريم شركت‌هاي چيني به خاطر تجارت با ايران به پكن وارد كرده است، به‌شدت از دست اين كشور عصباني است. پرونده قضايي مدير ارشد شركت هواوي در كانادا يكي از پرونده‌هايي است كه به خاطر نقض تحريم‌هاي ايران باز شده است.
با اين حال، با اجرايي شدن توافق ايران و چين، دو كشور مي‌توانند از طريق سيستم تهاتر به تجارت دوجانبه خود ادامه دهند. با اين سيستم، تهران و پكن هيچ مراوده مالي مستقيمي نخواهند داشت و كالاها و خدمات چيني در ازاي نفت ايران مبادله مي‌شود.امريكا نيز بعيد است نهادهاي مالي بزرگ چين، از جمله بانك چين، و ديگر شركت‌هاي دولتي اين كشور از جمله شركت ملي نفت چين را تحريم كند، چرا كه اين كار باعث ضربه به اقتصاد امريكا مي‌شود. بنابراين، با وجود تمايل دولت دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا، به اعمال تحريم عليه نهادهاي چيني، پكن مطمئن است امريكا به خاطر تجارت تهاتري با ايران، نهادهاي بزرگ چيني را تحريم نمي‌كند. چيني‌ها همچنين اميدوارند در انتخابات ماه نوامبر، جو بايدن جاي ترامپ را بگيرد و تهران و پكن بتوانند بدون تحريك امريكا به تجارت خود ادامه دهند.
ايران به‌شدت به سرمايه‌گذاري خارجي و همكاري اقتصادي نياز دارد، و چين نيز به دنبال شراكت، حمايت بين‌المللي و متحدين بالقوه مي‌گردد. توافق بين دو كشور با اين نيازهاي راهبردي متقابل، كاملا سازگاري دارد. اما بايد ديد آيا از نظر اقتصادي چنين توافقي قابل اجراست يا خير.
اگر ايران بخواهد در آينده روابط خود با غرب را بهبود بخشد، توافق با چين باعث افزايش تنش و سردي روابط با غرب خواهد شد. اگر تهران و پكن بخواهند با يكديگر همكاري كنند، اين رابطه براي هيچ يك بي‌دردسر نيست.رقابت ميان ابرقدرت‌ها جهان را به دو بلوك تقسيم كرده است. شايد اتحاد ميان چين، ايران و روسيه از نگاه غرب «محور جديد قدرت» در جهان باشد.
منبع: آسيا تايمز

    كاهش سطح روابط ميان پكن و واشنگتن در سال‌هاي اخير، چين را مجبور كرده به سمت شركايي برود كه پيش از اين چندان تمايلي به ارتباط با آنها نداشت. در ميان كشورهايي كه در رقابت ميان قدرت‌هاي جهاني حائز اهميتند و هنوز به عضويت بلوك غرب درنيامده‌اند، ايران و روسيه مهم‌ترين «دوستان» چين به حساب مي‌آيند. ايران با توجه به نفوذش در خاورميانه و دشمني‌اش با امريكا، جايگاه بسيار جذابي در راهبرد كلان چين پيدا كرده است.
   ايران به‌شدت به سرمايه‌گذاري خارجي و همكاري اقتصادي نياز دارد، و چين نيز به دنبال شراكت، حمايت بين‌المللي و متحدين بالقوه مي‌گردد. توافق بين دو كشور با اين نيازهاي راهبردي متقابل، كاملا سازگاري دارد. اما بايد ديد آيا از نظر اقتصادي چنين توافقي قابل اجراست يا خير.