فرصت‌هايي كه دهلي‌نو از دست داد
توافق ايران و چين زنگ خطري براي هند
مترجم: گلي اصغري
گسترش روابط ايران و چين نشان‌دهنده اشتباهاتي است كه هند در حوزه ديپلماسي مرتكب شده است. هند روز به روز بيشتر شبيه نهنگي مي‌شود كه در ساحل به گل نشسته و اين در حالي است كه چشم‌انداز ژئوپليتيك اقيانوس هند پيوسته هيجان‌انگيزتر مي‌شود. چين فرصت‌هاي تجاري زيادي در روابط استراتژيك با ايران مي‌بيند.
ام.كي بادراكومار، ديپلمات سابق هند مي‌گويد: ايران براي ابرقدرتي مثل چين شريك سختي محسوب مي‌شود، اما در روابط برابر متحد قابل اعتمادي است. مهم‌ترين ويژگي هند براي ايران خودمختاري راهبردي و سياست خارجي مستقل آن بود، اما با تغيير هند اين رابطه نيز تغيير كرد. جالب اينجاست كه بهترين دوره روابط ميان تهران و دهلي مصادف با آغاز روابط هند با اسراييل و دور جديد روابط هند با امريكا در دوران «پساشوروي» بود. اما تهران هيچ‌وقت كينه به دل نگرفت. اين اعتماد متقابل تا زماني ادامه يافت كه هند تصميم گرفت منافع حياتي ايران را ناديده بگيرد و به شكارچيان اجازه دهد براي خود جولان دهند؛ مساله‌اي كه اقدام تلافي‌جويانه تهران را به دنبال داشت. اكنون روزهاي خوش روابط تهران و دهلي به سر آمده است.
بنابراين هند بايد تلاش كند توافق 25 ساله ايران و چين موسوم به سند جامع همكاري‌هاي راهبردي را درك كند، اما اين تنها ظاهر ماجراست. تحليلگران هندي خبر ندارند كه چين به‌طور همزمان در حال مذاكره با رقباي ديرينه ايران يعني عربستان و امارات است تا با آنها نيز توافق همكاري جامع امضا كند.
گفته مي‌شود هان ژنگ، عضو ارشد حزب كمونيست چين سرپرستي مذاكرات با عربستان سعودي را بر عهده دارد و يانگ جيه‌چي، ديگر عضو ارشد اين حزب و رييس اداره امور خارجه كميته مركزي حزب نيز مذاكرات با امارات را هدايت مي‌كند. پكن اهميت زيادي براي شراكت خود با رياض و ابوظبي قائل است.
با اين حال هيچ كشوري در منطقه «نورچشمي» چين نيست. چين سياست‌هاي خود در منطقه را با چشم‌انداز بلند‌مدت و صرفا بر اساس منافعش تنظيم مي‌كند. رويكرد چين در قبال كشورهاي حوزه خليج‌فارس رويكردي متوازن است. چين براي گسترش ذخاير نفتي استراتژيك خود عربستان را به عنوان شريك انتخاب كرده است. اما امارات خط مقدم سياست‌هاي چين براي گسترش نفوذ در منطقه است. نگاه چين به امارات نه فقط به عنوان يك مركز حمل و نقل و تجارت كه شرق و غرب را به يكديگر متصل مي‌كند، بلكه به عنوان پلي به جهان نوين است.
شركت‌هاي مخابراتي دولتي امارات امتياز توسعه شبكه نسل پنج را به شركت چيني هوآوي داده‌اند. بزرگ‌ترين مركز آزمايشگاهي كرونا در خارج از چين مركزي است كه در ابوظبي بنا شده است. شركت چيني بي‌جي‌اي و گروه هوش مصنوعي جي 42 از كشور امارات كه به خاندان سلطنتي اين كشور وابسته است اين مركز را تاسيس كرده‌اند.
برگرديم به ايران؛ ايران به دليل تحريم‌هاي امريكا و شيوع بيماري كرونا در شرايط اقتصادي نامساعدي قرار دارد و اگر بتواند در پروژه جاده ابريشم چين مشاركت داشته باشد به منافع زيادي دست پيدا مي‌كند. توافقنامه 400 ميليارد دلاري ايران با چين در صورت تصويب مي‌تواند منجر به ساخت صدها پروژه زيرساختي شود. اين توافق نيازهاي روز‌افزون ايران در حوزه مالي و زيرساختي را تامين مي‌كند و در عين حال براي شركت‌هاي چيني و غول‌هاي فناوري اين كشور منافع مالي به همراه دارد. سرمايه‌اي كه پروژه جاده ابريشم به اقتصاد ايران تزريق مي‌كند، اين امكان را به تهران مي‌دهد تا خلأهاي موجود در حوزه فناوري خود را پر كرده و در عين حال به رشد سيستم حمل و نقل، بخش‌هاي نفت، گاز و پتروشيمي و مناطق صنعتي و بنادر خود كمك كند.
اگر تنها كسري از آنچه در توافق ايران و چين پيش‌بيني شده محقق شود، سياست «فشار حداكثري» دولت ترامپ، رييس‌جمهور امريكا عليه ايران با چالشي جدي روبه‌رو مي‌شود. اين نكته را هم از ياد نبريم كه تحريم‌هاي سازمان ملل عليه ايران در حوزه انتقال فناوري‌هاي نظامي در ماه اكتبر امسال برداشته مي‌شود.
مشاركت ايران در پروژه جاده ابريشم اين كشور را به كريدور اقتصادي چين-پاكستان موسوم به «سي‌پي‌اي‌سي» نيز وارد مي‌كند. اين امر مي‌تواند روابط ايران با پاكستان را نيز دستخوش تحول جدي كند.
خلاقانه‌ترين بخش از مشاركت راهبردي ايران و چين استفاده از يوآن (پول ملي چين) در تجارت بين دو كشور است. اين امر موجب مي‌شود بانك‌هاي غربي و تحريم‌هاي امريكا نتوانند تاثيري بر همكاري دو كشور داشته باشند.
روابط گرم ايران و چين نمايانگر اشتباهاتي است كه هند در حوزه ديپلماسي مرتكب شده است. نارندرا مودي، نخست‌وزير هند و شي‌جين پينگ رييس‌جمهور چين در سال 2016 هر دو به ايران سفر كردند تا پس از توافق هسته‌اي سال 2015 كه موجب لغو تحريم‌هاي سازمان ملل شده بود، روابط دهلي و پكن با تهران را مورد تجديدنظر قرار دهند. از آن زمان تاكنون ديپلماسي چين با سرعت زيادي پيش رفته، اما هند همچنان در جاي خود باقي مانده است.
منبع: تريبون اينديا
روابط گرم ايران و چين نمايانگر اشتباهاتي است كه هند در حوزه ديپلماسي مرتكب شده است. نارندرا مودي، نخست‌وزير هند و شي‌جين پينگ رييس‌جمهور چين در سال 2016 هر دو به ايران سفر كردند تا پس از توافق هسته‌اي سال 2015 كه موجب لغو تحريم‌هاي سازمان ملل شده بود، روابط دهلي و پكن با تهران را مورد تجديدنظر قرار دهند. از آن زمان تاكنون ديپلماسي چين با سرعت زيادي پيش رفته، اما هند همچنان در جاي خود باقي مانده است.
اگر تنها كسري از آنچه در توافق ايران و چين پيش‌بيني شده محقق شود، سياست «فشار حداكثري» دولت ترامپ، رييس‌جمهور امريكا عليه ايران با چالشي جدي روبه‌رو مي‌شود. اين نكته را هم از ياد نبريم كه تحريم‌هاي سازمان ملل عليه ايران در حوزه انتقال فناوري‌هاي نظامي در ماه اكتبر امسال برداشته مي‌شود.