گروه اقتصادي
روز گذشته قرارداد توسعه ميدان آزادگان جنوبي و قرارداد احداث كارخانه فرآورش مركزي(CTEP) ميان شركت مهندسي توسعه نفت و شركت پتروپارس به امضا رسيد. قرار است اين ميدان نفتي با هدف افزايش سطح توليد روزانه به 320 هزار بشكه نفت طي 30 ماه توسعه يابد. براي پروژه ميدان آزادگان جنوبي قراردادي به ارزش 961 ميليون دلار و 1183 ميليارد تومان و براي احداث كارخانه فرآورش مركزي نيز سقف مبلغ 300 ميليون دلار در نظر گرفته شده است. بنابراين مجموع قراردادهايي كه روز گذشته ميان متن و پتروپارس امضا شد ۱۲۶۱ ميليون دلار و ۱۱۸۳ ميليارد تومان است. در صورت تكميل توسعه ميدان آزادگان جنوبي و واحد فرآورش تا زمان مطرح شده در قرارداد 206 حلقه چاه حفر مي‌شود كه ظرفيت توليد روزانه ۳۲۰ هزار بشكه نفت خام و ۲۰۰ ميليون فوت مكعب گاز را دارد. اين برنامه با حضور بيژن زنگنه، تورج دهقاني، مديرعامل شركت مهندسي و توسعه نفت و حميدرضا مسعودي، مديرعامل پتروپارس به عنوان پيمانكار عمومي(GC) طرح برگزار شد.
شتاب در غرب كارون با خروج طرف چيني
يكي از مناطق حساس و البته پر از نعمت نفت و گاز، غرب كارون است. ميدان آزادگان جنوبي نيز در اين منطقه و در مجاورت مرز ايران و عراق در 80 كيلومتري اهواز قرار دارد. توسعه اين ميدان تاكنون حواشي زيادي داشته؛ از حضور شركت ژاپني اينپكس در سال 2001 تا اخراج شركت ملي نفت چين توسط زنگنه در سال 93 به دليل اهمال چند ساله و پيشرفت بسيار ناچيز برنامه‌هاي توسعه‌اي. پس از كش و قوس‌هاي فراوان و با وجود شدت توسعه قسمت ديگر اين ميدان در عراق توسط رويال داچ‌شل، توسعه اين ميدان نفتي به شركت پتروپارس محول شد. آمارها نشان مي‌دهد از 185 حلقه چاهي كه قرار بود در مدت 7 سال توسط شركت چيني حفر شود تنها 7 حلقه چاه تا زمان حضور 4 ساله CNPC حفر شد كه با ورود شركت‌هاي ايراني 105 حلقه چاه فعال است و توليد مي‌كند.
ساخت بزرگ‌ترين مركز فرآورش نفت و گاز كشور تا 1402
بر اساس آنچه در آيين امضاي قرارداد روز گذشته ساختمان خيابان حافظ به ثبت رسيد، قرار است بزرگ‌ترين كارخانه فرآورش مركزي كشور با ظرفيت فرآورش روزانه 320 هزار بشكه نفت در روز را دارد اگر بر اساس زمان‌بندي‌ها پيش رود تا سال 1402 ساخته مي‌شود. بر اساس برنامه وزارت نفت مبني بر افزايش ظرفيت توليد نفت در ميدان نفتي آزادگان، اين كارخانه به كمك واحد بهره‌برداري و نمك‌زدايي غرب كارون و واحد فرآورش سيار مي‌آيد تا نفت بيشتري توليد و در صورت امكان صادر شود.
مجلس پوست من را مي‌كند
بيژن زنگنه، وزير نفت در آيين امضاي قرارداد روز گذشته ضمن ابراز خرسندي از بستن قراردادي به ارزش 1.3 ميليارد دلار توسط شركت‌هاي داخلي خاطرنشان كرد:«ميدان نفتي مشترك آزادگان در شرايط بدي تحويل طرف ايراني داده شد با اين حال تمام تلاش خود را براي افزايش ظرفيت توليد در منطقه غرب كارون به كار گرفتيم. به گونه‌اي كه توليد از 70 هزار بشكه به حدود 400 هزار بشكه در روز رسيده است. او حساسيتش بر ميدان نفتي مشترك آزادگان را اين گونه تصريح كرد:«اين ميدان ذخيره درجاي 27 ميليارد بشكه‌اي دارد كه با تكنولوژي در حال حاضر كشور به كمتر از يك‌ونيم ميليارد بشكه آن دسترسي داشته، داريم. البته نمي‌توان تمام ذخاير درجا يك ميدان نفتي را استخراج كرد چراكه شرايط فيزيكي و محيطي متفاوت است. اما در صورت دسترسي به همان يك ميليارد و 500 هزار بشكه نفت نيز بالغ بر هزار ميليارد دلار به ثروت مردم ايران اضافه خواهد شد».
توسعه ميدان فرزاد كه بين ايران و عربستان مشترك است بر اساس شنيده‌ها يك شركت هندي وظيفه توسعه اين ميدان مشترك گازي را بر عهده گرفت كه روز گذشته زنگنه ادعاي امضاي قرارداد با شركتي هندي را به كلي رد كرد. به گفته او «قراردادي با هندي‌ها در اين زمينه امضا نشده است بلكه تنها يك تفاهمنامه بوده كه از نظر قانوني امكان تبديل شدن به قرارداد را بدون طي مراحل لازم ندارد. اين در حالي است كه من قراردادهاي IPC را امضا مي‌كنم، سختگيري‌هاي زيادي متوجه آن است. اگر قرارداد مشاركت در توليد امضا مي‌كردم همين مجلس پوست مرا مي‌كند.» به گفته او به زودي شركتي ايراني وظيفه توسعه اين ميدان گازي را بر عهده مي‌گيرد.
او ادامه داد: قرارداد توسعه ميدان فرزاد با هندي‌ها نخواهد بود و با شركت‌هاي داخلي است. اكنون هيچ كشور خارجي حاضر به قرارداد با ما در هيچ موضوعي نيست. قراردادهاي موجود را ادامه نمي‌دهند و ما نيز متكي به نيرو و ظرفيت‌هاي داخلي خودمان هستيم.
توضيحات زنگنه در خصوص قرارداد ايران و چين
بخش ديگري از صحبت‌هاي زنگنه به حواشي سند همكاري 25 ساله ايران و چين اختصاص داشت. وزير نفت معتقد است، مواردي كه اخيرا از اين سند منتشر شده يك موافقتنامه كلي است و در حوزه نفت نه چيني‌ها از كشور امتيازي خواسته‌اند و نه ما به آنها امتيازي مي‌دهيم. او در ادامه گفت:«موضوع سند چين، همكاري‌هاي درازمدت در بخش‌هاي مختلف اعم از توسعه ميدان‌ها، پالايش، پتروشيمي و... است. در واقع هر كشور ديگري به جز اسراييل مي‌تواند با ايران چنين همكاري‌هايي داشته باشد. حتي شركت‌هاي امريكايي هم در اين شرايط از فعاليت به عنوان پيمانكار يا سرمايه‌گذار در پروژه‌هاي ما منع نشده‌اند. آنها خودشان خود را محدود و ممنوع كرده‌اند. من نمي‌دانم چه جنجالي است كه در خارج از كشور راه انداخته‌اند و عده‌اي هم در داخل پيروي كرده‌اند.»
هدف‌گذاري‌هاي دست بالا در ميدان آزادگان جنوبي
مسعود كرباسيان، مديرعامل شركت ملي نفت در خصوص تعيين تكليف ميادين مشترك تا پايان دولت دوازدهم و تسريع در روند توسعه آنها گفت:«با امضاي قرارداد، ظرفيت توليد آزادگان جنوبي به ۳۲۰ هزار بشكه در روز مي‌رسد كه براي افزايش ظرفيت توليد اين ميدان تا ۶۰۰ هزار بشكه در مرحله بعد باز هم مشاركت‌هايي با شركت‌هاي اكتشاف و توليد ايراني خواهيم داشت.» كرباسيان معتقد است، مي‌توان با تكميل توسعه ميدان آزادگان جنوبي، ظرفيت اين ميدان را به 320 هزار بشكه نفت در روز رساند.
پايان همكاري با طرف چيني اقدام هوشمندانه‌اي بود
تورج دهقاني، مديرعامل شركت مهندسي و توسعه نفت از ديگران سخنرانان آيين امضاي قرارداد روز گذشته بود. او در ابتداي سخنانش با اشاره به اينكه آزادگان جنوبي فراز و فرودهاي بسياري را پشت سر گذاشته، گفت:«به دنبال بيش از 4 سال تعلل پيمانكار خارجي توسعه اين ميدان، وزارت نفت تصميم گرفت به همكاري با اين شركت در ميدان آزادگان جنوبي خاتمه دهد و ادامه كار را از طريق شركت‌هاي ايراني دنبال كند.» به گفته او پس از قطع همكاري پيمانكار خارجي براي توسعه اين ميدان نفتي، انتقادات فراواني از مجموعه وزارت نفت شد. دهقاني در ادامه افزود:«سال ۸۸، سه قرارداد نفتي براي توسعه ميدان‌هاي آزادگان شمالي، آزادگان جنوبي و يادآوران با شركت‌هاي چيني امضا شد كه نتيجه عملكرد در دو ميدان آزدگان شمالي و يادآوران مطلوب بود اما در آزادگان جنوبي كه عمده ذخاير نفتي ما قرار دارد، عملكرد خوبي حاصل نشد. پرسش كليدي اين است كه چرا اين اتفاق افتاد و پاسخ آن هم روشن است.
در غرب كارون هر چه به سمت شمال مي‌رويم، لايه سروك كه لايه سنگيني است، قرار دارد. فشار مخزن در اين بخش كم، سنگ مخزن عمدتا هتروژن و ريسك حفاري چاه و توليد در آن زياد است.» به اعتقاد او اگر در سال ۹۳ همكاري با شركت چيني را در اين ميدان متوقف نمي‌شد همچنان در حال مذاكره بوديم و در بهترين حالت مجبور مي‌شديم، قرارداد را به نفع چيني‌ها تعديل كنيم بنابراين تصميم وزارت نفت براي پايان همكاري با طرف چيني در آن زمان اقدام هوشمندانه‌اي بود. دهقاني درباره هزينه‌كرد توسعه آزادگان جنوبي با اتكا به ظرفيت‌هاي ايراني هم گفت: بررسي‌ها نشان مي‌دهد، هزينه يك واحد ظرفيت توليد اين ميدان‌گاه يك‌سوم هزينه در ميدان‌هاي مشابه است و در اين طرح هم از لحاظ هزينه و هم از لحاظ زمان‌بندي اجرا، ركوردهاي بسيار خوبي به ثبت رسيده است. به گفته او پس از آغاز توسعه آزادگان جنوبي با اتكا به ظرفيت‌هاي داخلي بعضا تعداد دكل‌هاي فعال در اين ميدان به ۲۰ دستگاه رسيد و در مقاطعي تعداد حلقه چاه‌هاي حفاري شده در يك سال به بيش از ۳۵ حلقه چاه مي‌رسيد. به گفته او امروزه حدود 105 حلقه چاه توليدي در اين ميدان وجود دارد.