از امارات تا بلوچستان
محمد بلوچ‌زهي
خبر موفقيت علمي يك دختر جوان به نام ساره اميري در كشور امارات متحده عربي موجي از شادماني را در ميان مردم بلوچستان ايران به همراه داشت تا جايي كه اين شور و شعف مورد توجه بسياري از رسانه‌هاي فارسي‌زبان داخل و خارج از كشور قرار گرفت و با استقبال بسيار كاربران شبكه‌هاي اجتماعي نيز روبه‌رو شد. اما چرا خبر كسب افتخار يك دختر جوان براي كشور امارات و نيز در خارج از مرزهاي ايران چنين استقبالي را در ميان بلوچان كشور ما و تحسين و شادماني بسياري از مردم به ويژه زنان ايراني را در پي داشت؟! به راستي اين ساره اميري كيست كه با موفقيت علمي ايشان براي مردمان يك كشور عربي چنين فرسنگ‌ها كيلومتر آن‌سوتر از خارج مرزهاي اين كشور مردماني با زبان و فرهنگي دگر زبان به تحسين او گشودند و دست زدند و پاي كوبيدند و بسي نيز شدند شادمان و خرسند؟! حدود سه و نيم سال پيش نيز خبر انتصاب اين دختر ۳۳ ساله به عنوان وزير علوم پيشرفته و حضور وي در كابينه دولت امارات متحده عربي چنين موجي از شادماني را در ميان بلوچان ايران پديد آورده بود كه اين اقدام در آن زمان درست همراه بود با به كارگيري بسياري از بانوان بلوچ ايراني براي نخستين بار در پست‌هاي كليدي فرمانداري، بخشداري، شهرداري و همچنين انتخاب بسياري ديگر از زنان بلوچ توسط مردم به عنوان نمايندگان پارلمان محلي در شوراهاي شهرها و روستاهاي سراسر بلوچستان.
اجازه بفرماييد ابتدا براي بيشتر و بهتر معرفي كردن اين وزير جوان دولت امارات متحده عربي عرض كنيم كه مدرك مهندسي كامپيوتر و كارشناسي ارشد همين رشته خود را از دانشگاه امريكايي شارجه دريافت كرده و در كنار وزير علوم پيشرفته امارات مديريت مركز پروژه فرماندهي فضاپيماي اميد كه نخستين كاوشگر ميان سياره‌اي ساخته شده در جهان عرب است را اكنون پذيرفته و رياست تيم اكتشاف مريخ و رييس شوراي دانشمندان كشور امارات متحده عربي را نيز برعهده دارد. اما با پرتاب نخستين ماهواره كاوشگر جهان عرب براي دومين بار پياپي پس از سه و سال اندي نام اين بانوي قرار گرفته در ليست ۵۰ دانشمند جوان برتر جهان دوباره بر سر زبان‌ها افتاد و موفقيت چشمگير اخير ايشان از چشم ايرانيان و بلوچان اين كشور نماند نهان! در اينجا بايد يادآور شد كه ساره اميري اصالتا از بلوچ‌هاي ايران است كه حدود ۳۰ سال پيش خانواده ايشان از نيكشهر در بلوچستان به كشور امارات متحده مهاجرت كرده‌اند و اكنون اين دانشمند جوان زاده ايران به همراه خانواده خود در دوبي هستند ساكن و مقيم. حال اين‌گونه است كه موفقيت يك بانوي اصالتا ايراني از بلوچستان در امارات سبب شد تا مرزها رنگ ببازند و مفهوم خويش را بدهند از دست و فاصله‌ها بين كشورها به گونه‌اي دگر كمرنگ و شادماني از دل يك كشور عربي سرازير شود به سوي مرزهاي شرقي كشوري فارسي‌زبان و كام‌هاي ايراني در ستايش اين دختر دانشمند گشوده شوند و از چشم‌ها اشك شوق گردد جاري و صداي دست‌هاي ايراني براي يك موفقيت عربي به نشانه تشويق بلند شود و بگيرد به گوش اعراب جاي. با وجود اينكه زنان بلوچ ايراني طي سال‌هاي گذشته نسبت به يك دهه پيش از آن از موقعيت مطلوب‌تر اجتماعي برخوردار هستند و اكنون بخش چشمگيري از مناصب محلي دولتي و مسووليت‌هاي اداري را بر عهده دارند اما به‌رغم اين، زنان بلوچ از آسيب‌پذيرترين اقشار جامعه هستند كه حتي از حقوق اوليه خود محروم هستند تا جايي كه به دليل شرايط مردسالارانه حاكم در اين منطقه هنوز حضور معمول زنان در اجتماع با دشواري‌هاي فراواني روبه‌رو است. مطابق آمارهاي رسمي نرخ بي‌سوادي در ميان زنان بلوچ و آمار دختران بازمانده از تحصيل به دليل تعصبات بي‌پايه و اساس جاري و ديدگاه‌هاي تندروانه مذهبي نسبت به مردان و پسران دوبرابر است و نيز همچنان سيستان و بلوچستان در صدر جدول آمارهاي مربوط به كودك‌همسري در كشور قرار دارد و ازدواج‌هاي زير سنين قانوني. خبر كسب موفقيت اين دختر دانشمند بلوچ بحثي تازه را در برخي محافل روشنفكري بلوچ باز كرد؛ راجع به عدم حضور همسران و خواهران و مادران مديران دولتي، كنشگران، روشنفكران و فعالان عرصه‌هاي مختلف بلوچ در اجتماع و عده‌اي اين امر را خود به تنهايي پارادوكسي مي‌دانند بر اين شادماني‌هاي هيجاني و مصداقي بارز بر ديدگاه‌هاي متحجرانه حتي در ميان قشر ترقي‌خواه بلوچ؛ راجع به زنان كه به اعتقاد منتقدان گرچه اين موفقيت اخير و سال‌هاي گذشته زنان بلوچ موجب مباهات است و مايه اميدواري اما شرايط به گونه‌اي است كه نمي‌توان با يك گل اميد بست به بهار موفقيت و حضور فراگير و آزادانه زنان بلوچ در اجتماع.