يك‌سوم از نيروهاي امريكايي مستقر در آلمان اين كشور را ترك مي‌كنند
پررنگ‌تر شدن ضرورت ارتش مستقل اروپايي
شهاب شهسواري
مارك اسپر، وزير دفاع امريكا برنامه خود را براي خروج يك سوم از نيروهاي امريكايي مستقر در آلمان اعلام كرد. به گفته وزير دفاع امريكا، اين برنامه بخشي از طرح امريكا براي تقويت بازدارندگي در مقابل روسيه است و قرار است كه مرزهاي نفوذ امريكا «بيشتر به شرق گسترش پيدا كند» و اين نيروها «در جديدترين متحدان ما در شرق اروپا» مستقر شوند. بيش از ۷۵ سال است كه ده‌ها هزار نفر از نظاميان امريكايي به بهانه جنگ جهاني دوم، جنگ سرد و دفاع از امنيت اروپا در خاك آلمان مستقر هستند. اما حالا رويه كاهش حضور نظامي امريكا در آلمان شروع شده است. دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا پيش‌تر اعلام كرده بود كه از آلمان به دليل«عدم تمايل به مشاركت كافي در بودجه نظامي ناتو» و «همكاري با روسيه براي صادرات گاز به اروپا» ناراضي است. ترامپ معتقد است كه آلمان براي رساندن بودجه نظامي خود به ۲ درصد از كل توليد ناخالص داخلي تعلل مي‌كند. آلماني‌ها در برابر اين تصميم امريكا، موضع تندي اتخاذ نكرده‌اند اما وزير دفاع اين كشور از افزايش رايزني‌ها براي ايجاد سازوكار نظامي و امنيتي مستقل اروپا گفته است. اين اقدام امريكا شاهدي تازه از شكاف رو به گسترش ميان واشنگتن و متحدان سنتي غربي‌اش محسوب مي‌شود.
به گفته مارك اسپر اين تغيير آرايش در طول چند هفته آينده انجام خواهد شد و ۱۲ هزار نيروي امريكا خاك آلمان را ترك مي‌كنند. او همچنين گفته است كه اجراي اين پروژه چند ميليارد دلار هزينه دارد اما به رقم دقيق بودجه در نظر گرفته‌شده براي اين تغيير آرايش اشاره‌اي نكرده است. اسپر گفته است، وقت آن رسيده تا ناتو بار ديگر دچار تحول جدي شود و با رقابت‌هاي استراتژيك جهان تطابق پيدا كند.
امريكايي‌ها در آلمان چه مي‌كنند؟
بيش از ۷ دهه است كه جنگ جهاني دوم به پايان رسيده اما براي نظاميان امريكايي مستقر در آلمان اين جنگ به انحاي مختلف تاكنون ادامه يافته است. حدود ۳۸ هزار نظامي امريكايي از تفنگداران دريايي و نيروي هوايي ارتش اين كشور در خاك آلمان مستقر هستند. حتي با فرمان جديد رييس‌جمهور امريكا براي كاهش چشمگير تعداد نظاميان امريكايي در خاك آلمان، باز هم اين تعداد بالاتر از ۲۵ هزار نفر است، چيزي حدود 3 برابر تعداد نظاميان امريكايي كه امروز در جنگ ۲۰ ساله افغانستان مي‌جنگند.
نيروهاي امريكايي در آلمان روزگاري نشانه شكست آلمان نازي در جنگ جهاني دوم بودند اما بلافاصله بعد از اين جنگ بود كه شعله‌هاي سرد جنگ ميان شرق و غرب آغاز شد و دو سوي ديوار برلين محل جولان نظاميان امريكا و شوروي شد كه براي يكديگر بدون گلوله شاخ و شانه مي‌كشيدند. دوراني كه وزير خارجه كنوني امريكا، مايك پمپئو از آن با عنوان دوران خدمت نظامي‌اش در ارتش ياد مي‌كند و به آن مي‌بالد. پمپئو همين دو روز پيش از تجربيات «جنگي‌اش» در مرزهاي آلمان شرقي گفت، جايي كه امريكايي‌ها هرگز عمليات نظامي نداشته‌اند اما با فروپاشي ديوار برلين عملا خود را پيروز«جنگ سرد» عنوان كردند. بعد از فروپاشي شوروي، امريكا تا به امروز همچنان نيروهاي خود را در قالب عمليات مشترك حفاظت از امنيت اروپا در قاره سبز حفظ كرده و آلمان يكي از بزرگ‌ترين ميزبانان نيروهاي امريكايي در اين قاره است. آلمان امروزكه ميراث‌دار طرف بازنده جنگ جهاني دوم محسوب مي‌شود، امروز متحد امريكاست اما به يادگار از آن جنگ همچنان از داشتن نيروهاي نظامي تهاجمي محروم است.
نيروهاي امريكايي كجا مي‌روند؟
براساس اعلام پنتاگون دقيقا ۱۲ هزار نيروي امريكايي خاك آلمان را بعد از سال‌ها ترك مي‌كنند. اين بزرگ‌ترين تغيير آرايش نظامي در خاك آلمان در 3 دهه گذشته و از زمان فروپاشي شوروي محسوب مي‌شود. به گفته پنتاگون ۶۴۰۰ نيروي امريكا به خاك اين كشور باز مي‌گردند و ۵۶۰۰ تن ديگر به ديگر كشورهاي اروپايي اعزام خواهند شد. هنوز مقصد اين نيروها اعلام نشده است اما لهستان و روماني اعلام آمادگي كرده‌اند تا نيروهاي امريكايي را در خاك خود بپذيرند. دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا اين دستور را به دليل آنچه «عدم تمايل آلمان به پرداخت هزينه‌هاي كافي دفاعي» از جمله سهم اين كشور در ناتو اعلام كرد. دست‌كم ۲۴ هزار تن از نيروهاي امريكايي در خاك آلمان همچنان باقي خواهند ماند.
بخشي از طرح جديد امريكا كه توسط مارك اسپر وزير دفاع اين كشور اعلام شده است، انتقال ستاد فرماندهي ارتش امريكا در اروپا از خاك آلمان به خاك بلژيك است. تاكنون اين ستاد در پادگان اشتوتگارت آلمان قرار داشت اما به گفته مارك اسپر، قرار است اين ستاد از اشتوتگارت به شهر مونس در بلژيك منتقل شود. وزير دفاع امريكا همچنين گفته است كه امريكا علاقه دارد، ستاد فرماندهي آفريقاي ارتش خود را نيز از خاك آلمان خارج كند. ستاد فرماندهي آفريقا از سال ۲۰۰۸ به اشتوتگارت منتقل شد چراكه به گفته امريكا هيچ موقعيت مناسبي در آفريقا براي استقرار اين ستاد وجود نداشت. اسپر گفته است كه شهرهاي ديگر اروپا براي انتقال ستاد فرماندهي آفريقاي ارتش امريكا مورد بررسي قرار مي‌گيرند اما ممكن است اين ستاد كلا به خاك امريكا منتقل شود.
واكنش آلمان چه بود؟
آلماني‌ها تلاش كرده‌اند تا واكنشي خويشتندارانه به اين اقدام دولت امريكا نشان دهند. وزير دفاع آلمان، انگرت كرامپ-كارن‌بائر هر چند اين تصميم را تاسف‌بار توصيف كرده است اما گفته كه منافع اتحاد در اروپا را در نظر خواهد گرفت و براساس آن تصميم‌هاي بعدي براي سياست دفاعي آلمان و اروپا را اعلام خواهد كرد. به گفته او استان‌هايي در آلمان كه از اين تغيير آرايش آسيب ديده‌اند از سوي ارتش آلمان نيروي جايگزين دريافت خواهند كرد. به گفته كرامپ-كارن‌بائر، آلمان از فرصت رياست دوره‌اي‌اش بر اتحاديه اروپا استفاده خواهد كرد تا با كشورهاي متحدش در اروپا براي تصميم‌گيري در مورد آينده سياست‌هاي دفاعي اين قاره مذاكره كند. وزير دفاع آلمان گفته است:«واضح است كه زندگي بهتر در اروپا به اين بستگي خواهد داشت كه ما چگونه خودمان بتوانيم امنيت‌مان را تامين كنيم.»
آلمان و فرانسه مدت‌هاست كه طرحي را براي جايگزيني يك ارتش مشترك اروپايي براي حفاظت از امنيت اروپا مستقل از ناتو و ايالات متحده امريكا در دست بررسي دارند. هر چند هنوز اروپايي‌ها نتوانسته‌اند يك طرح جامع براي استقلال از نيروي نظامي امريكا براي دفاع از خودشان طراحي كنند اما با سياست‌هاي يكجانبه و زياده‌خواهي‌هاي دولت دونالد ترامپ در امريكا، فشار به آنها براي تصميم‌گيري در مورد آينده امنيت اروپا بيشتر شده است.
رالف موئتزنيش، يكي از مقام‌هاي ارشد حزب سوسيال دموكرات آلمان كه بخشي از دولت ائتلافي است از برلين خواسته است تا «در همكاري‌هاي نظامي خارجي با توجه به تحولات جديد بازنگري كند.» موئتزنيش كه رهبر فراكسيون حزب سوسيال دموكرات در پارلمان آلمان است به روزنامه زوددويچه تسايتونگ گفته است:«خصومت و فشار نبايد بنياد همكاري در يك شراكت بين‌المللي باشد.»