برگزاري شصتمين سالگرد تاسيس بانك مركزي با مديران عامل بدون حضور خبرنگاران
همتي: بانك‌ها خانه احتكار نكرده‌اند
گزارش اقتصادي
در شصتمين سالگرد تاسيس بانك مركزي، عبدالناصر همتي نشستي را با مديران عامل بانك‌ها برگزار كرد و در آن محورهاي مختلفي همچون نرخ سود سپرده و تسهيلات، اصلاح نظام بانكي و مباحث ارزي را مورد بحث و تبادل‌نظر قرار داد.
همتي از زمان روي كارآمدنش در بانك مركزي نشست خبري اندكي برگزار كرده و در آنها نيز با گزينش خبرنگاران و دعوت از رسانه‌هاي تصويري، تقريبا نشست‌ها را به صورت «يك‌طرفه» برگزار كرده است. با تغيير شرايط ارزي و افزايش تورم در
سه ماهه سال جاري كه هجمه‌هايي را روانه بانك مركزي و سازمان برنامه و بودجه كرد، انتظار جامعه خبري براي برگزاري نشستي خبري و پاسخ به پرسش رسانه‌ها بود. اما به نظر مي‌رسد موضع انفعالي و پيگيري روند سابق در «عدم برگزاري نشست خبري با حضور تمام رسانه‌ها» همچنان خط مشي مهم‌ترين نهاد پولي كشور و البته وزارتخانه‌هاي اقتصادي كشور باشد. هر چند در 6 ماهه اخير بهانه كرونا باعث شد كمتر رسانه‌اي نسبت به نبود نشست خبري مردان اقتصادي دولت گله‌اي داشته باشد، اما نشست شوراي گفت‌وگوي دولت و بخش خصوصي با حضور وزير حدود يك هفته پيش و پاسخ به پرسش‌هاي خبرنگاران توسط نوبخت، رييس سازمان برنامه و بودجه به مناسبت روز خبرنگار، پيكان «انفعال» را بيش از پيش به سمت بانك مركزي نشانه رفت. هر چند در اين بين، برخي معتقدند همتي فعال‌ترين فرد اقتصادي دولت است و سعي مي‌كند با انتشار حداقل سه پست «اينستاگرامي» در هفته، اين نكته را به مخاطبان منتقل كند كه بانك مركزي تمام تمركز خود را براي بهبود شرايط به كار گرفته است. در اين راستا همتي سعي دارد در پست‌هايش تحليل‌هاي واقع‌بينانه‌اي بنويسد و اميدواري بدهد و از اقدامات نهاد متبوعش دفاع كند. همتي تنها از طريق صفحه اينستاگرامي خود درخصوص مشكلات بازار پول و برنامه‌هاي آينده و موضع‌گيري‌هاي اقتصادي ارتباط «يكسويه» با جريان رسانه‌اي ايجاد كرده است. هر زمان كه در صفحه شخصي خود پستي درباره نرخ ارز مي‌گذارد، بازار ارز بدون توجه به ساير عوامل موثر تغيير و بلافاصله پس از بازگشايي به آن واكنش نشان مي‌دهند و نوسان‌هاي كم و زياد قيمتي مي‌بيند. موافقان شيوه رييس كل بانك مركزي در اطلاع‌رساني معتقدند او درصدد تزريق آرامش به بازار است. اما فاصله گرفتن از رسانه‌ها به عنوان بازوي اطلاع‌رساني و نقادي، آن هم در شرايطي كه قرار است به زودي خبرهاي گشايش اقتصادي از جانب رييس‌جمهور مطرح شود، تا زماني كه خبرنگاران سوال خود را به صورت بي‌واسطه از رييس كل بانك مركزي نپرسند يا مطالبه تشريح جزييات سياست‌ها و پيش‌بيني ميزان موفقيت آن را نداشته باشند، نمي‌تواند اميدواري زيادي به جامعه بدهد و بازار را آرام و انتظارات تورمي را كم كند.
نتايج عملكرد بانك مركزي در اينستاگرام رييس كل
دو سال از روي كار آمدن همتي در بانك مركزي مي‌گذرد. در اين مدت نرخ تورم از 9.6 در سال 96 به 34.8 در پايان سال 98 رسيد. از سوي ديگر نقدينگي نيز در اين مدت از حدود 1530 هزار ميليارد به 2470 هزار ميليارد در پايان سال گذشته رسيده است. افزايش 262.5درصدي نرخ تورم و 61.5درصدي نقدينگي به فاصله سه سال، بانك مركزي را به مهم‌ترين كانون مبارزه با تورم و جلوگيري از افزايش نقدينگي تبديل كرده است. تا پيش از نوسانات ارزي، اهم اقدامات بانك مركزي در راستاي كاهش تورم و افزايش قدرت خريد افراد بود اما پس از شدت تحريم‌هاي نفتي و كاهش شديد ذخاير ارزي، كنترل بازار ارز و مقابله با بر هم زنندگان نظم بازار نيز به يكي ديگر از سياست‌هاي بانك مركزي تبديل شد. تقريبا تمام سياست‌ها و اقداماتي كه بانك مركزي براي كنترل و نظم‌دهي به بازار و سيستم بانكي درنظر گرفته از طريق اينستاگرام رييس كل بانك مركزي منتشر شده است. در اين مدت به جز چند بار حضور در برنامه گفت‌وگوي ويژه خبري و مصاحبه تصويري با تلويزيون كه آخرين آن مربوط به برنامه بدون تعارف خبر 20:30 است، همتي در هيچ نشست خبري با حضور تمام رسانه‌ها و خبرگزاري‌ها شركت نكرده است. اين اقدام بانك مركزي در حالي است كه پس از انتشار گزارش‌هاي مربوط به «گزيده آمارهاي اقتصادي تا پايان خرداد سال جاري» انتقادهايي درخصوص نحوه عملكرد بانك مركزي و ساير دستگاه‌هاي اجرايي مانند سازمان برنامه و بودجه مطرح شد. اما همتي در يادداشتي تحت عنوان «چند نكته درخصوص متغيرهاي پولي» (باز هم در اكانت اينستاگرامي خود) نسبت به ادعاي سازمان برنامه و طرح اين ادعا كه «جهش نرخ ارز مهم‌ترين عامل افزايش تورم در بهار است» واكنش نشان داد. همين امر باعث شده او كمتر از ساير هم‌كابينه‌اي‌هاي‌شان در معرض انتقاد قرار بگيرد، زيرا جزيياتي را بروز نمي‌دهد و اغلب گفته‌هايش نيز به صورت پست در اينستاگرام منتشر مي‌شود.
از هر دري با مديران عامل بانك‌ها
روز گذشته رييس كل بانك مركزي در جلسه با مديران عامل بانك‌ها به موضوعات مختلفي پرداخت. او در اين جلسه ضمن تشكر از همراهي و تلاش بانك‌ها در زمينه اصلاح نظام بانكي ابراز خوشحالي كرد كه در دو سال گذشته و با وجود همه التهاب‌ها، بانك‌ها با ثبات به وظايف خود اعم از سپرده‌گيري و تامين مالي عمل كردند. به‌زعم او ضروري است بانك‌ها علاوه بر اهتمام ويژه براي اصلاح نظام بانكي، مبارزه با پولشويي را نيز مدنظر خود قرار دهند و بر شبكه بانكي در شعب خود كنترل بيشتري داشته باشند. بخش ديگري از صحبت‌هاي همتي به وام وديعه مسكن اختصاص داشت. به گفته رييس شوراي پول و اعتبار منابع درنظر گرفته شده براي اين طرح 20 هزار ميليارد تومان و در قالب «عقد مرابحه خريد كالا و خدمات» است. نادرست بودن برخي شبهات پيرامون خانه‌هاي خالي متعلق به نظام بانكي يكي ديگر از مواردي بود كه رييس كل بانك مركزي در اين جلسه به آن تاكيد داشت. او در اين خصوص عنوان كرد: «اين امر فرافكني و نادرست است. براساس بررسي‌هاي به عمل آمده و اذعان مديران عامل بانك‌ها، اين تعداد كمتر از ۱۰ هزار ملك متعلق به ۳۰ بانك است و شامل خانه‌هاي خالي نيست بلكه تمليكي و عمدتا براي فروش است. ذكر اين نكته ضروري است كه بسياري از اين موارد خانه مسكوني نيست و كاربري‌هاي ديگري دارد و بسياري از آنها مربوط به ساليان گذشته است.» همتي يادآور شد: «لذا اين درست نيست كه در موضوع بيش از دو ميليون خانه خالي در كل كشور، با طرح چند هزار واحد كه بخشي از آن نيز املاك براساس عقد اجاره به شرط تمليك به نام بانك‌هاست، بانك‌ها را متهم كنند.» او در بخش ديگري از سخنان خود به تحولات بسياري كه در مدت دو سال در سياستگذاري نوين بانكي آغاز شده، اشاره كرد و ادامه داد: «اميدواريم با روندي كه از دو سال گذشته در اين حوزه شروع شده، آثار تحولات اين امر را در اقتصاد كشور شاهد باشيم. در اين زمينه تلاش ما اين است كه بانك مركزي به صورت مستقل در سياستگذاري و برمبناي نظرات كارشناسي خود به وظيفه‌اش درباره حفظ ارزش پول ملي و كنترل تورم عمل كند.»
رييس كل بانك مركزي: اين درست نيست كه در موضوع بيش از دو ميليون خانه خالي در كل كشور، با طرح چند هزار واحد كه بخشي از آن نيز املاك براساس عقد اجاره به شرط تمليك به نام بانك‌هاست، بانك‌ها را متهم كنند. اين امر فرافكني و نادرست است. براساس بررسي‌هاي به عمل آمده و اذعان مديران عامل بانك‌ها، اين تعداد كمتر از ۱۰ هزار ملك متعلق به ۳۰ بانك است و شامل خانه‌هاي خالي نيست بلكه تمليكي و عمدتا براي فروش است. ذكر اين نكته ضروري است كه بسياري از اين موارد خانه مسكوني نيست و كاربري‌هاي ديگري دارد و بسياري از آنها مربوط به ساليان گذشته است.