معاون اول؛ همه‌كاره يا هيچ‌كاره
ميثم سليماني
هفته گذشته پس از هفته‌ها گمانه‌زني بالاخره جو بايدن، معاون سابق رييس‌جمهور امريكا و نامزد كنوني حزب دموكرات معاون خود براي ادامه كمپين انتخاباتي را تعيين كرد. او كه در مناظره‌هاي درون‌حزبي وعده داده بود كه يك معاون زن را انتخاب خواهد كرد درنهايت كامالا هريس، سناتور كنوني ايالت كاليفرنيا را به عنوان معاون خود برگزيد. شايد براي بسياري اين سوال مطرح شده باشد كه معاون چه نقشي در كمپين‌هاي انتخاباتي دارد كه تا اين حد مانور تبليغاتي و حساسيت روي انتخاب آنها وجود دارد.
در امريكا معاون رييس‌جمهور را هم مي‌توان همه‌كاره دانست و هم هيچ‌كاره؛ معاون رييس‌جمهور جايگاه ويژه‌اي دارد. اگر بخواهيم اين جايگاه را مورد بررسي قرار دهيم، اين است كه با وقوع هر اتفاقي براي رييس‌جمهور ادامه دوره رياست‌جمهوري برعهده معاون اوست و هيچ‌گونه انتخابات زودهنگامي برگزار نخواهد شد. هنگامي كه مردم در امريكا پاي صندوق‌هاي راي مي‌روند نه به يك نفر بلكه در عمل به دو نفر راي مي‌دهند. رييس‌جمهور و معاون او؛ معاونان اول نامزدهاي رياست‌جمهوري امريكا از اهميت بسيار بالايي براي جذب راي برخوردار هستند از همين رو نامزدها و تيم‌هاي انتخاباتي آنها بايد جنبه‌هاي متعددي را براي انتخاب معاون بررسي كنند، چراكه اين فرد بايد بتواند بخشي از آرايي را به خود جذب كند كه نامزد انتخابات رياست‌جمهوري توانايي جذب آنها را ندارد. به‌طور مثال هنگامي كه دونالد ترامپ، مايك پنس را به عنوان معاون خود تعيين كرد مسيحيان انجيلي تبديل به يكي از جدي‌ترين طرفداران ترامپ شدند و نقش عمده‌اي را در پيروزي او در انتخابات سال 2016 ايفا كردند. مايك پنس نه‌تنها توانست پايگاه راي دونالد ترامپ را تقويت كند، بلكه تبديل به پلي ميان سران جمهوري‌خواه و شخص ترامپ شد كه تمايلي براي همكاري با او نداشتند.
ولي در بحث بعدي جايگاه معاون اول رييس‌جمهور در دولت است. معاون رييس‌جمهور هر چند نفر دوم پس از رييس‌جمهور در سلسله مراتب كاخ سفيد محسوب مي‌شود ولي نكته اينجاست كه نقش تعيين‌كننده اجرايي را برعهده ندارد و نقش او زماني پررنگ مي‌شود كه رييس‌جمهور بخواهد كه او در دولت مشاركت داشته باشد يا نه، چراكه عملا هيچ جايگاه اجرايي ويژه‌اي در بحث تصميم‌گيري ندارد بلكه او نقش پررنگي در تصميم‌سازي‌ها ايفا مي‌كند. ولي باز هم بايد تاكيد كرد كه نقش او بسيار به فضايي است كه رييس‌جمهور به آن اعطا مي‌كند. در خارج از كاخ سفيد نيز به شكل قانوني معاون اول رياست سنا را برعهده دارد ولي به‌طور معمول در جلسات آن حضور پيدا نمي‌كند. زماني نقش معاون رييس‌جمهور پررنگ مي‌شود كه راي اعضاي سنا براي تصويب يك لايحه يا تصميم‌گيري‌هاي حساس 50-50 باشد و در آن زمان با ورود معاون رييس‌جمهور راي آن تبديل به رايي تعيين‌كننده در سنا خواهد شد و با حضور او رياست جلسه نيز برعهده او خواهد بود. از همين رو معاون اول به‌طور معمول نقش بسيار موثري در سنا و لابي‌هاي درون سنا نيز ايفا مي‌كند.
در شرايطي كه شايد بسياري تصور مي‌كنند كه معاون رييس‌جمهور در امريكا نقشي سمبليك دارد ولي درواقع در بزنگاه‌هاي حساس مي‌تواند تبديل به قدرتمندترين فرد در امريكا شود. در دهه‌هاي 60 و 70 ميلادي در امريكا معاونان اول نقشي كليدي و حياتي را ايفا كردند. هنگامي كه جان اف كندي رييس‌جمهور وقت امريكا در سال 1963 به ضرب گلوله ترور شد، ليندون جانسون جانشين او شد و توانست 6 سال بر كرسي رياست‌جمهوري تكيه بزند. يا هنگامي كه نيكسون رييس‌جمهور وقت امريكا در سال 1974 در اوج قدرت خود به دليل رسوايي واترگيت مجبور به كناره‌گيري از قدرت شد اين جرالد فورد بود كه جانشين او شد و 2 سال رييس‌جمهور امريكا بود. معاون رييس‌جمهور امريكا در بزنگاه‌هاي حساس از جايگاهي برخوردار است كه مي‌تواند به عنوان فرشته نجات پا به عرصه بگذارد و كشور را از بحران خارج كند. چند ماه پيش بود كه پروژه استيضاح دونالد ترامپ كليد خورد و در صورت تصويب استيضاح مايك پنس مي‌توانست رييس‌جمهور امريكا شود. پس براي مردم امريكا همان‌گونه كه انتخاب رييس‌جمهور مهم است انتخاب معاون آن نيز از اهميت بالايي برخوردار است، چراكه با اين ديدگاه به او نگاه مي‌كنند كه به‌صورت بالقوه بتواند در زماني حساس قدرت را در دست بگيرد. حتي زماني كه رسوايي تباني كمپين ترامپ با روسيه مطرح شد رسانه‌ها و نخبگان جمهوري‌خواه تلاش مي‌كردند تا مايك پنس را از اين پرونده دور كنند و كمترين آسيب در اين پرونده به وجهه او وارد شد تا اگر زماني نياز بود بتواند وارد عرصه شود.
حالا كامالا هريس در كنار بايدن را مي‌توان انتخابي هوشمندانه از سمت تيم انتخابات معاون سابق رييس‌جمهور امريكا دانست. او مي‌تواند خون تازه‌اي به رگ‌هاي كمپين بايدن تزريق كند كه در اين روزها از شانس بالايي براي پيروزي در انتخابات برخوردار است. او اين توانايي را دارد كه آرايي را به سمت بايدن سرازير كند كه شخص او توان جذب آنها را نداشت. جايگاه هريس در اين دوره به دليل اينكه بايدن نيز از سن بالايي برخوردار است بسيار
حائز اهميت است. بايدن با 77 سال سن در صورت انتخاب مي‌تواند تبديل به پيرترين رييس‌جمهوري شود كه براي دور اول انتخاب مي‌شود و اگر بخواهيم واقع‌بين باشيم در صورت پيروزي كامالا هريس بايد هر لحظه آماده براي جانشيني او باشد.