كربلا امسال ميزبان اربعيني نخواهد داشت

گروه اجتماعي | احياي راهپيمايي اربعين بعد از 17 سال امسال به سبب شيوع ويروس كرونا متوقف شده است و اين در حالي است كه از مدتي قبل كارشناسان مختلفي نسبت به همه‌گير شدن اين ويروس در عراق و ناتواني اين كشور در زمينه خدمات سلامت هشدار داده بودند. شايد براي شيعيان كه فرصت اربعين، فرصت يك طي طريق بود ويروس كرونا يادآور همه سال‌هايي باشد كه صدام‌حسين و حزب بعث مانع از راهپيمايي اربعين شده بود اما واقعيت اين است كه موقعيت زيرساخت‌هاي سلامت و خدمات پزشكي در عراق به‌شدت نامناسب است. اعتماد 3 شهريور امسال گزارشي به نقل از گاردين و آسوشيتد‌پرس منتشر كرد كه در آن تصريح شده بود: «عراق نزديك به 4 هزار مورد تازه به ثبت رسانده است كه تعداد كل مبتلايان در اين كشور را به بيش از 200 هزار نفر مي‌رساند.» در اين گزارش به آمار وزارت بهداشت عراق هم اشاره شده بود كه حاكي از مرگ بيش از 6 هزار و 300 نفر از مبتلايان از آغاز شيوع است. حالا با مرور اين اطلاعات مي‌توان خبري كه ايرج مسجدي سفير ايران در عراق داده را بهتر درك كرد. سفير كشورمان در عراق به ايرنا گفته است: پرونده اربعين در عراق بسته شده است و اين كشور به هيچ زائر خارجي از جمله ايراني اجازه ورود به عراق براي انجام آيين اربعين را نمي‌دهد. اما در 17 سالي كه پشت سر گذاشتيم چه مسيري طي شد كه رويداد اربعين به رويدادي خبري و مثال‌زدني تبديل شد.  آنچه پس از فروپاشي حزب بعث عراق و سقوط صدام در برجسته شدن رويداد اربعين آن را به رويدادي همپاي مراسمي در هند كه هر 12 سال يك‌بار برگزار مي‌شد، تبديل كرد آييني عميق در ميان شيعيان براي تظلم‌خواهي از آنچه بر امام حسين (ع) آمده بود است. ابتدا در سال‌هاي 1382 و 1383 جمعيتي حدود دو تا سه‌ميليون نفر راهي كربلا و نجف شد. بسياري از زائران گاه حتي به صورت غيرقانوني قدم در اين راه مي‌گذاشتند و اتفاقا سختي‌هاي بيشتر را به جان مي‌خريدند زيرا معتقد بودند كه در سختي ثواب بيشتري نصيب‌شان مي‌شود. آن هم در سال‌هايي كه به‌طور مستمر خبر انفجار و اقدامات تروريستي در عراق خبري عادي تلقي مي‌شد. رفته‌رفته اين حركت علاقه‌مندان به قيام حسيني بيشتر و بيشتر شد و نياز به سامان يافتن و تامين امنيت و همين‌طور تداركات و پشتيباني پيدا كرد تا اينكه در سه سال اخير ميزان تردد در فاصله روزهاي مانده به اربعين حسيني به ثبت اعدادي بالاي 22 ميليون زائر رسيد. رسانه‌هايي چون بي.بي.سي و روزنامه‌هايي چون لوموند اين رويداد را رصد مي‌كردند. براي مثال گفته شده است شمار شركت‌كنندگان ايراني در گردهمايي اربعين در سال‌هاي ۸۹ تا ۹۵ از چهل هزار نفر به دو ميليون و دويست هزار نفر رسيده  است كه نشان‌دهنده افزايش ۵۵ برابري زائران در مدت ۶ سال است كه هر ساله افزايش بيش از ۱۳۰ درصدي يافته است و در سال ۹۶ بيش از ۳ ميليون زائر از ايران در اين مراسم شركت كردند. اين حركت سبب شد مرزهاي غربي ايران به ويژه خسروي و شلمچه شاهد حضور و تكاپوي بسياري باشد و شهرهاي همجوار با اين مرزها ميهمانان بسياري، بسيار بيشتر از توان خود داشته باشند. همين سبب شد تا از يك سو دولت و از سوي ديگر شهرداري تهران هم وارد صحنه شود. براي نمونه شهرهايي چون مهران حتي ظرفيت پاركينگ مناسب براي ميزباني از خودروهاي زائران را نداشتند. زائراني كه قصد مي‌كردند اربعين را در كربلا باشند بايد از 16 صفر پياده‌روي خود را آغاز مي‌كردند. رفته‌رفته با برپايي موكب‌ها طي طريق در مسير كربلا حال و هواي ديگري يافت. ايراني‌ها عموما فاصله نجف تا كربلا را براي اين طي طريق برمي‌گزيدند. تجربه زائران نشان از آن داشت كه 80 كيلومتر فاصله ميان اين دو شهر حدود 20 تا 25 ساعت زمان مي‌برد. در فاصله نجف تا كربلا يك هزار و 452 ستون كار گذاشته شده است كه راهنماي زائران است و فاصله بين هر دو ستون نيز 50 متر است. در اين مسير آداب و رسومي خاص نيز به اجرا گذاشته مي‌شود كه از جمله آن مي‌توان به هوسه‌خواني يعني خواندن قصايد ويژه قبايل عرب در وصف شجاعت و قهرماني اشاره كرد. توسعه اين رويداد تا به آنجا پيش رفت كه در سال‌هاي گذشته تعداد موكب‌هايي كه در مسير راهپيمايي زائران برپا شد به بيش از 7هزار رسيد.