نگاهي به بازگشايي مدرسه‌ها در سه كشور اروپايي
دانش‌آموزان به كلاس بيايند
گروه اجتماعي
«اينجا در انگلستان تعداد موارد (ابتلا به كرونا) در حال افزايش است اما دولت مي‌گويد كه در قبال بازگرداندن بچه‌ها به مدرسه وظيفه‌اي اخلاقي برعهده دارد.» اين شروع گزارش سي‌ان‌ان در روز دوشنبه بود؛ گزارشي كه در آن خبرنگاران اين شبكه خبري از كشورهاي مختلف اروپايي در مورد بازگشايي مدرسه‌ها خبر مي‌دادند. دولت‌هاي مختلف در سراسر دنيا با مساله چگونگي باز كردن مدرسه‌ها دست به گريبان هستند و ترجيح اغلب آنها هم با حضور دوباره دانش‌آموزان در مدرسه است؛ با اين توضيح كه آمار ابتلا و مرگ‌ومير در كشورهاي ذكر شده در اين گزارش مدت‌ها است كه تحت كنترل هستند. از سوي ديگر در ايران پس از جنجال بسياري كه وزارت آموزش و پرورش با بازگشايي ناگهاني مدارس ايجاد كرد، حالا صحبت اعضاي هيات دولت از وزير آموزش و پرورش گرفته تا سخنگوي دولت اين است كه حضور در مدرسه «اجباري» نيست.
گزارشگر س‌ان‌ان دز گزارشش از اولين روز بازگشايي مدارس در جنوب انگلستان (واترلو ويل) توضيح مي‌دهد كه دانش‌آموزان پس از 5 ماه به مدرسه‌اي بسيار متفاوت از آنچه تركش كردند وارد مي‌شوند. تا روز چهارم سپتامبر (14 شهريور) بريتانيا بيش از 342 هزار مورد تاييد شده ابتلا به كوويد 19 و بيش از 41 هزار مرگ را به ثبت رساند. در مدرسه‌اي كه به عنوان نمونه گزارش انتخاب شده بود، دانش‌آموزان گروه‌هاي سني مختلف قرار است در ساعت‌هاي مختلفي براي زنگ تفريح به حياط بروند تا ميزان تماس آنها به حداقل برسد، تمام درها و پنجره‌ها در تمامي ساعات حضور دانش‌آموزان باز مي‌مانند تا هوا جريان داشته باشد اما از پوشيدن ماسك اجباري خبري نيست چون مسوولان مدرسه معتقدند تمامي استانداردهاي ديگري كه رعايت مي‌كنند سبب مي‌شود كه ديگر نيازي نباشد بچه‌ها را مجبور به پوشيدن ماسك كرد. با اين حال گاردين در گزارشي مجزا خبر داده است كه پس از يك هفته از آغاز سال تحصيلي در برخي مناطق بريتانيا، چندين مدرسه گزارش‌هايي از شيوع كرونا در ميان دانش‌آموزان داده‌اند. برخي از اين مدارس مبتلايان را به خانه فرستاده و برخي ديگر از مدارس تعطيل شده‌اند.
در اسپانيا يك هفته به آغاز مدارس مانده است و به گزارش خبرنگار سي‌ان‌ان، نگراني‌هاي بسياري در مورد تفاوت‌هاي ميان مدارس دولتي و خصوصي وجود دارد. اينكه مدارس دولتي چقدر مي‌توانند با تجهيزات مدارس خصوصي به استقبال دانش‌آموزان‌شان بروند. تا روز چهارم سپتامبر، اين كشور بيش از 488 هزار مورد ابتلا به كوويد 19 و بيش از 29 هزار مرگ را به ثبت رساند. تفاوت ميان مدارس دولتي و خصوصي آشكار است. در گزارش از يك مدرسه خصوصي نشان داده شد كه اين مدرسه براي افزايش فضا و حفظ فاصله ميان دانش‌آموزان تعدادي كلاس درس پيش‌ساخته خريده است كه در محوطه اضافه شده‌اند. براي دانش‌آموزان كوچك‌تر كلاس‌هايي درنظر گرفته شده كه پنجره‌هاي قدي‌شان رو به حياط باز مي‌شود تا كلاس‌ها به صورت تركيبي از درون و بيرون كلاس برگزار شوند و هيچ كلاسي هم اجازه قاطي شدن با كلاس ديگر را ندارد. ميزان فضايي كه در اختيار دانش‌آموزان قرار مي‌گيرد مهم‌ترين مساله در حفظ فاصله اجتماعي آنها است و مدرسه‌هاي خصوصي هستند كه مي‌توانند براي افزايش اين فضا هزينه كنند. حالا بازگشت به مدرسه دغدغه مهمي است چون در اسپانيا به صورت خاص كودكان در طول قرنطينه به هيچ عنوان اجازه خروج از خانه را نداشتند. در جنوب مادريد ماه‌ها دانش‌آموزان در آپارتمان‌هاي كوچك بايد گاه با يك كامپيوتر مشترك در كلاس‌هاي آنلاين شركت مي‌كردند. حالا با بازگشايي مدارس بيم آن مي‌رود كه اين اختلاف ميان توانايي مدارس براي حفظ فاصله اجتماعي ضربه دوباره‌اي به طبقات متوسط به پايين جامعه بزند.
در فرانسه سال تحصيلي براي حدود 12 ميليون دانش‌آموز آغاز شده است. اين كشور تا تاريخ چهارم سپتامبر بيش از 338 هزار مورد تاييد شده ابتلا به كوويد 19 و بيش از 30 هزار مرگ را به ثبت رساند. قرنطينه فرانسه در ماه مارس (فروردين) شروع شد و از آن زمان تاكنون برخي دانش‌آموزان سر كلاس درس نشستند چون فرانسه تصميم گرفت كه اجازه حضور داوطلبانه بخشي از جمعيت دانش‌آموزي در مدارس را صادر كند. برخي دانش‌آموزان از اين حضور داوطلبانه براي بازگشت استفاده كردند و برخي هم نه اما از روز دوشنبه هفته جاري تمامي دانش‌آموزان اين كشور به مدرسه بازگشتند، اين‌بار اين بازگشت ديگر شرط اختياري را هم نداشت. امانوئل مكرون، رييس‌جمهوري اين كشور چندي پيش بازگشايي مدارس را يكي از اولويت‌هاي كار دولتش برشمرده بود چون به گفته او حضور در مدرسه پاي موضوع «عدالت اجتماعي» را به ميان مي‌كشد و همه كودكان فرانسوي فارغ از طبقه اقتصادي و اجتماعي‌شان بايد به سطح يكساني از آموزش دسترسي داشته باشند و نظر دولت اين موضوع فراتر از ريسكي است كه بازگشت بچه‌ها به مدرسه به وجود مي‌آورد.
ربيعي: اجباري به حضور دانش‌آموزان نيست
با وجود اينكه بازگشايي مدارس در اروپا و ساير نقاط جهان آغاز شده است و به نظر مي‌رسد بازگرداندن دانش‌آموزان به كلاس‌هاي درس ترجيح دولت‌هاي مختلف است، در ايران نحوه اين تصميم‌گيري‌ها و اقدام به بازگشايي بود كه خشم و انتقاد بسياري را برانگيخت. سال تحصيلي در كشورمان از 15 شهريور و تنها با يك ابلاغ ناگهاني سه روز پيش از تاريخ معين، آغاز شد. حالا كه زنگ آغاز سال تحصيلي نواخته شده و مدارس به هر وسيله‌اي كه شده كار رسمي‌شان را شروع كردند، اول وزير آموزش و پوررش و حالا سخنگوي دولت مي‌گويند كه هيچ اجباري براي حضور دانش‌آموزان در مدرسه وجود ندارد.
روزگذشته علي ربيعي در نشست خبري خود و در جمع خبرنگاران گفت: «به خانواده‌ها و پدران و مادراني كه نگران هستند و همچنين دانش‌آموزاني كه نگران هستند عرض مي‌كنم كه هيچ اجباري وجود ندارد و از شبكه شاد، راديو و تلويزيون مي‌توانند آموزش را دنبال كنند، اما رابطه با مدرسه قطع نشود و دانش‌آموزان مي‌توانند براي ديدن معلم و آشنا شدن با ظرفيت‌هاي كوچك ارتباط خود را با مدرسه حفظ كنند؛ در مناطق سفيد دانش‌آموزان مي‌توانند حضور داشته باشند. حضور در مدارس اجباري نيست اما مدرسه باز است.» به گفته ربيعي ۸۶ هزار مدرسه به اينترنت رايگان مجهز شده‌اند و امكان استفاده معلمان از اينترنت پرسرعت و رايگان هم از فضاي مجازي براي حدود ۶۰۰ هزار كادر آموزش و پرورش وزارت ارتباطات بسته سه ماهه را ارايه خواهد كرد.
بخشي از صحبت‌هاي سخنگوي دولت به توجيه و تفسير سخنان رييس‌جمهور و تصميمات دولت براي بازگشايي مدارس گذشت. براي همين بود كه او بارها تكرار كرد كه از صحبت‌هاي روحاني هم بايد اين برداشت مي‌شد كه حضور در مدرسه به هيچ عنوان اجباري نيست. اما رييس‌جمهوري در مراسم آغاز سال تحصيلي صحبت از لزوم «نظم پادگاني» در مدارس كرده بود. ربيعي در توضيح اين بخش از صحبت‌هاي روحاني گفت: «درباره اين مفهوم دو معني وجود دارد يك معناي آن اداره جامعه است؛ آنچه از پادگان برداشت مي‌كنند ما با آن مخالف هستيم هيچ كس موافق آن نيست. نظام جمهوري اسلامي ايران نيز بر اين اساس نيست مدرسه كه جايگاه خود را دارد. مفهوم ديگر پادگان به معناي شاخص برجسته پادگان يعني نظم و انضباط است؛ معمولا جايي را كه بسيار منظم و منضبط است و مناسبات اداري به‌طور كامل در آن رعايت مي‌شود، به انضباط پادگاني تعبير مي‌كنند. عادت كرده‌ايم كه هر چيزي كه يك مقام دولتي بيان مي‌كند بازنمايي‌ها و برجسته سازي‌هاي مختلفي از آن صورت گيرد؛ منظور تبديل مدرسه به پادگان نبوده و اين يك تعبير غلط و شايد تا اندازه‌اي مغرضانه باشد.»