سياست بريتانيا باز نگه داشتن مدرسه‌ها است
كرونا در مدارس از ميدان علم تا عمل
گروه اجتماعي
حالا ديگر مشخص شده است كه در ميان انواع بحث‌هاي علمي و اخلاقي مربوط به پاندمي كوويد19، موضوع باز شدن يا نشدن مدرسه‌ها و حضوري بودن يا غيرحضوري بودن آنها تبديل به يكي از پيچيده‌ترين بحث‌هاي دنياي پس از شيوع شده است. در همين روزها كه آمار شيوع دوباره در كشورهاي اروپايي ازجمله بريتانيا رو به افزايش است، بحث‌ها و بررسي‌هاي بسياري به لحاظ سياسي و علمي برانگيخته است. در روزهاي گذشته رسانه‌هاي بسياري در بريتانيا سراغ موضوع مدارس رفته‌اند. در يكي از آخرين نمونه‌ها، گاردين به تحقيقي علمي اشاره كرده است كه دانشمندان مشاركت‌كننده در آن به اين نتيجه رسيده‌اند كه بايد به هر نحوي كه شده مدرسه‌ها را باز نگه داشت.
حدود 10 روز پيش بود كه سازمان جهاني بهداشت بخشي ويژه پرسش‌هاي معمول در مورد كودكان و بازگشايي مدارس در دوران كرونا در سايتش باز كرد و به برخي سوالات عمده در مورد باز شدن مدارس، نقاط مثبت و منفي اين تصميم، ميزان شيوع بيماري در ميان كودكان، احتمال ناقل بودن آنها و غيره توضيحاتي داد. در يكي از بخش‌هاي اين مطلب به مزاياي بازگشايي مدارس پرداخته شده كه به گفته سازمان جهاني بهداشت تعطيلي آنها آثار منفي بهداشتي، آموزشي، توسعه‌اي و حتي اقتصادي در پي داشته است. در كشورهاي مختلف، يكي از خطرات تعطيلي فيزيكي مدارس افزايش آمار كودكاني است كه ديگر هرگز به مدرسه باز نخواهند گشت.
از نيمه شهريور به بعد مدارس بسياري در سراسر دنيا كار خود را آغاز كردند. در مواردي (اغلب در مقطع متوسطه) مواردي از شيوع كرونا همزمان با بازشدن مدارس گزارش شد و همين سبب شد تا در برخي شهرهايي كه گزارش شيوع در مدارس از آنها رسيد، باز بخشي از مدرسه‌ها تعطيل شوند. با اين حال اين احتمال هم وجود دارد كه بخشي از اين تعطيلي‌ها و نگراني‌هايي كه در مورد سرايت در ميان كودكان وجود دارد، برخاسته از نتايج مختلفي است كه در مطالعات مختلف به دست آمده است. نشريه اينديپندنت همين چند روز پيش به بخشي از اين تناقض‌ها اشاره كرد. به نوشته اين نشريه، مقامات سوييس در ماه آوريل (اواسط بهار) اعلام كردند كه بچه‌هاي زير 10 سال مي‌توانند پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌هاي‌شان را بغل كنند، چراكه به گفته آنها كودكان در اين سن نمي‌توانند ناقل ويروس باشند. اما حدود يك ماه بعد تحقيقي در آلمان نشان داد كه كودكان ممكن است درست به اندازه بزرگسالان ناقل ويروس باشند.
دو روز قبل نشريه گاردين با اشاره به يكي از تازه‌ترين تحقيقات در بريتانيا تيتر زد: «متخصصان مي‌گويند بچه‌ها زياده از حد در حال تست دادن هستند.» پروفسور راسل وينر، نويسنده ارشد اين پژوهش معتقد است: «مدارس تقريبا بايد آخرين جاهايي باشند كه تعطيل مي‌شوند.» گاردين به نقل از دانشمندان اين پژوهش نوشته است كه كودكان در بريتانيا بيش از اندازه دارند تست تشخيص كرونا مي‌دهند كه البته برخاسته از يك نگراني قابل درك اما نادرست در مورد شيوع در مدارس است. پروفسور وينر، از متخصصان بيمارستان كودكان اورماند استريت به گاردين گفته است: «نكته كليدي در مورد اين تحقيق اين است كه از بازگشايي مدارس حمايت مي‌كند. مدرسه‌ها بايد باز باشند و تقريبا آخرين جاهايي باشند كه تعطيل مي‌شوند. به عنوان بخشي از پروسه زيستن با ويروس و آموختن بايد مدرسه‌ها را باز نگه داريم.» اين موارد البته با تاكيد بر شرايط مدارس در بريتانيا مطرح شده‌اند، كشوري كه همراه با شروع مدارس، تست‌هاي گسترده‌اي را در ميان دانش‌آموزان انجام مي‌دهد و حالا متخصصان مي‌گويند، آبريزش بيني و عطسه به عنوان نشانه‌هاي معمول سرماخوردگي در ابتداي پاييز و به‌خصوص در ميان كودكان معمول هستند و تا كودكي مبتلا به علايم بارز كرونا از جمله سرفه‌هاي دايمي، تب و از دست رفتن حس بويايي و چشايي نشده است نبايد از او تست گرفت.
پژوهشي كه در مورد نتايج آن بحث مي‌شود اخيرا در ماهنامه پزشكي جاما پدياتريكس منتشر شده است كه به صورت تخصصي در حوزه سلامت و بيماري‌هاي اطفال منتشر مي‌شود. اين تحقيق نشان داده است كه كودكان ابتدايي پايين‌ترين نرخ آلودگي به ويروس را داشته‌اند و گروه‌هاي سني بالاتر يعني 17، 18 تا 20 ساله‌ها در نرخ ابتلا به بزرگسالان نزديك هستند. همچنان در بازه سني ميان كودك و بزرگسال اطلاعات كافي در مورد ميزان و نرخ ابتلا وجود ندارد. در مورد ميزان دقت اين پژوهش در گزارش گاردين آمده است: «او تاكيد مي‌كند كه اين فراتحليل، تعداد بسياري از مطالعات را از سراسر دنيا گرد آورده است كه در مجموع اطلاعات حاصل از مطالعه روي 41 هزار و 640 كودك و نوجوان تا سن
20 سال را شامل مي‌شوند و اين تحقيق اصولا به مساله استعداد كودكان در انتقال ويروس به ساير مردم نپرداخته است اما تا حدي تصويري از ميزان انتقال را هم به دست مي‌دهد چون براي اينكه قادر به انتقال ويروس باشي بايد ابتدا خودت به آن مبتلا شوي.»
حالا مدتي است كه اين تيم تحقيقاتي نتايجش را دراختيار دولت بريتانيا مي‌گذارد و بخشي از پروسه تصميم‌گيري هيات دولت اين كشور براي بازگشايي مدارس شده‌اند. رهبر اين تيم مي‌گويد: «بايد دست از بازي باز و بسته كردن مدارس برداريم. در حالي كه موج بعدي كوويد19 ناگزير دارد از راه مي‌رسد، احتمال اينكه فشار براي بستن مدارس بالا بگيرد وجود دارد.»
اما همه آنچه مطالعات نشان مي‌دهند، همه توصيه‌هاي سازمان جهاني بهداشت و دو دوتا چهارتاي سياسي و اجتماعي يك طرف است و آنچه در واقعيت مدارس رخ مي‌دهد در سويي ديگر. در همان نشريه گاردين، خاطرات چند روز يك مدير مدرسه به چاپ رسيده است كه هر روز ثبت كرده كه چه مشكلات و گرفتاري‌هايي از زمان آغاز به كار مدارس را پشت سر گذاشته‌اند، از شيطنت بچه‌ها و دعواهايي كه حفظ فاصله اجتماعي در مدرسه را غيرممكن مي‌كنند تا مثبت شدن تست يك دانش‌آموز 9 ساله و خشم پدر و مادرهايي كه او را به انواع اتهامات درست و نادرست محكوم كرده‌اند: «مطمئن نيستم چقدر ديگر مي‌توانم دوام بياورم.» اين جمله يك مدير مدرسه در بريتانيا است؛ جمله‌اي كه بدون شك به زبان‌هاي مختلفي بر ذهن و زبان مديران و معلمان بسياري در كشورهاي مختلف جاري شده است.