اهرم انتقامجويي پكن
چين در مسير تبديل شدن به يك قدرت اقتصادي جهاني با چالشهايي هم مواجه است. امريكاييها كه با گسترش قدرت چين، موقعيت خود را به عنوان تك ابرقدرت جهان در خطر ميبينند در موضوعات مختلف تلاش ميكنند تا براي پكن چالش ايجاد كنند. واشنگتن در پروندههاي هنگكنگ، تايوان، مسلمانان ساكن استان سينكيانگ و جداييطلبان تبت، فشار فراواني به چين وارد كرده است.
چين نياز داشت براي بازدارندگي در مقابل اين تهديدات امريكا، موقعيتي را براي فشار به امريكا پيدا كند. كرهشمالي بهترين جايي بود كه چينيها ميتوانستند كمكهاي تسليحاتي خودشان را به آنجا سرازير كنند. اگر امريكاييها تهديداتي را متوجه منطقه نفوذ چين كردند، چين تمايل دارد كه بتواند از طريق كرهشمالي با اين تهديدات مقابله كند. اما بهرغم سالها كمك تسليحاتي و نظامي به كرهشمالي، مردم كرهشمالي از اين كمكها محروم بودند. در طول دو دهه گذشته، امريكا تلاش كرده تا اهرم كرهشمالي را ناكارآمد كند، از يك طرف فشار تحريمهاي بينالمللي عليه پيونگيانگ و از سوي ديگر تلاشهاي ديپلماتيك براي مهار قدرت نظامي و هستهاي كرهشمالي، راهكار امريكا براي مهار كرهشمالي بوده است. سالها مذاكره در قالب چندجانبه و با حضور كرهجنوبي، ژاپن و ديگر بازيگران منطقهاي نتوانست كرهشمالي را وادار به كنار گذاشتن برنامههاي بلندپروازانه نظامياش كند. ايراد اصلي كرهشمالي به اين مذاكرات اين بود كه همواره طرفهاي گفتوگو با كرهشمالي خواهان برداشته شدن گام اول از سوي پيونگيانگ و بعد از آن دادن امتيازات از سوي طرفهاي خارجي بودند. بعد از روي كار آمدن دونالد ترامپ در كاخ سفيد، واشنگتن قالب چندجانبهگرايي را كنار زد و شخص رييسجمهور مستقيما وارد گود تلاش ديپلماتيك براي خنثي كردن قدرت هستهاي كرهشمالي شد. اما اين تلاشها هم تاكنون نتيجهاي در برنداشته است. حتي امتيازاتي كه كيم جونگ اون به ترامپ داد، از جمله انفجار تاسيسات آزمايش تسليحات هستهاي، از نظر برخي كارشناسان اقداماتي نمايشي بود كه اثر چنداني در توان نظامي و هستهاي كرهشمالي نداشت. اما مهمترين دليل ناموفق ماندن مذاكرات با كرهشمالي، تاثير پكن در رهبري كرهشمالي است. پكن روز به روز تهديدهاي بيشتري از سوي امريكا احساس ميكند، دعواي تعرفهاي و جنگ تجاري باعث شده تا پيشبيني تبديل شدن چين به عنوان قطب اول اقتصادي و صنعتي جهان در سال 2025 دستكم 5 سال به تاخير بيفتد. در چنين شرايطي چينيها آمادگي ندارند كه ابزار و اهرم فشار خود بر واشنگتن را كنار بگذارند. موشك بالستيك عظيمي كه در رژه نظامي به مناسب 75 سالگي حزب كمونيست كارگران كرهشمالي به نمايش گذاشته شد، بيش از هر چيز نمايشي از آمادگي چين براي مقابله با تهديدهاي امريكاست. همزمان اشكهاي كيم جونگ اون و عذرخواهياش از مردم به اين دليل كه نتوانسته از لحاظ اقتصادي نيازهاي آنها را تامين كند، تلويحا تلنگري به چين است. استنباط من اين است كه كيم با اين عذرخواهي تلاش كرد از دوستانش در پكن بخواهد كه به عنوان پاداش وفاداري چند دههاي كرهشمالي به همسايه بزرگ خودش، كمكها به اقتصاد بحرانزده و نيازمند كرهشمالي افزايش پيدا كند تا شهروندان كرهشمالي هم بتوانند از موقعيت ويژه كرهشمالي در سياست خارجي چين بهرهمند شوند.