عبدالله عبدالله از حمايت كامل ايران از فرآيند صلح در افغانستان خبر داد
تهران؛ حامي‌اصلي صلح افغانستان
شهاب شهسواري
عبدالله عبدالله، رييس شوراي عالي مصالحه ملي افغانستان بعد از سفر به اسلام‌آباد و دهلي‌نو، ديروز براي سفر رسمي دو روزه وارد تهران شد. اين سفر در شرايطي انجام مي‌شود كه مقام‌هاي ارشد وزارت خارجه امريكا، بعد از اينكه ابتكارشان براي امتيازدهي به طالبان و بستن پيمان دوستي با اين گروه به افزايش خشونت‌ها در افغانستان منجر شد، به شكل سازمان يافته‌اي براي فرار از زير بار مسووليت، تقصير شكست‌هاي‌شان را به گردن ايران مي‌ا‌ندازند و مدعي شده‌اند كه ايران از فرآيند صلح در افغانستان حمايت نمي‌كند. عبدالله در اين سفرها كه همزمان با اوج گرفتن خشونت‌ها در ولايت هلمند افغانستان، بمب‌گذاري‌هاي سريالي در مراكز ولايت‌ها افغانستان از جمله غور، پروان و قندوز و بن‌بست در گفتوگوهاي بيناافغاني در دوحه قطر انجام شده است، تلاش مي‌كند تا حمايت همسايگان و قدرت‌هاي منطقهاي در فرآيند صلح از طريق گفتوگوهاي بيناافغاني را جلب كند. عبدالله در سفر به تهران روز گذشته با محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه كشورمان و محمدباقر قاليباف، رييس مجلس شوراي اسلامي ديدار و گفتوگو كرد و امروز هم قرار است با علي شمخاني، نماينده مقام معظم رهبري و دبير شوراي عالي امنيت ملي جمهوري اسلامي ايران ديدار و رايزني كند. محور گفتوگوهاي عبدالله در تهران، مساله صلح در افغانستان و گفتوگوهاي بيناافغاني است.
رييس صلح
عبدالله عبدالله كه در دولت گذشته افغانستان به عنوان رييس اجرايي مسووليت اداره كابينه را در اختيار داشت و نيمي از وزراي كابينه از ميان نزديكان او انتخاب شده بودند، حالا بعد از انتخابات جنجالي مهرماه گذشته و چند ماه بگومگوي سياسي در كابل، مسووليت روشن‌تري نسبت به گذشته پيدا كرده است. با برداشته شدن بار مسووليت‌هاي اجرايي دولت از روي دوش عبدالله عبدالله، حالا اين سياستمدار ارشد افغانستان تمام هم و غم خود را معطوف به پيشبرد گفتوگوهاي صلح در افغانستان كرده است. عبدالله پيش از آنكه به تهران بيايد در اسلام‌آباد با رييس‌جمهور، نخست‌وزير و وزير امورخارجه پاكستان ديدار و گفتوگو كرده بود و در دهلي‌نو مهمان نخست‌وزير و وزير امور خارجه هند بود. درست مانند سفر به هند و پاكستان، سفر به تهران هم در راستاي ايجاد حمايت منطقهاي از فرآيند صلح در افغانستان انجام مي‌شود. بر اساس بيانيه‌اي كه دفتر رييس شوراي عالي مصالحه ملي افغانستان پيش از سفر به تهران منتشر كرد در اين سفر درباره روند صلح افغانستان، مذاكرات دوحه و «ضرورت اجماع و حمايت منطقهاي از تلاش‌هاي صلح در افغانستان» گفتوگو خواهد شد.
رييس شوراي عالي مصالحه ملي افغانستان تاكنون بارها تاكيد كرده است كه اگر طالبان حاضر به صلح بر سر ميز مذاكره نشوند، راهي جز نبرد براي دفاع از جمهوريت در افغانستان باقي نخواهد ماند. اين مقام افغانستان، هر چند كه پيش از آغاز اسمي و نمايشي گفتوگوهاي بيناافغاني در دوحه قطر، از آمادگي دولت براي انعطاف در مورد مواد قانون اساسي سخن گفته بود، اما تاكيد دارد كه جمهوريت افغانستان خط قرمز دولت است و ملت افغانستان هرگز اجازه بازگشت امارت موسوم به اسلامي طالبان را در كشور نمي‌دهند.
بهانه از امريكا گرفته شد
هر چه بيشتر از ابتكار صلح ايالات متحده امريكا با گروه شبه‌نظامي طالبان بدون مشاركت دولت افغانستان مي‌گذرد، ضعف‌ها و خطاهاي اين روند بيشتر آگاه مي‌شود. سفر عبدالله عبدالله به تهران، عملا يكي از آخرين بهانه‌هاي باقيمانده امريكا در مورد دلايل شكست پيمان دوستي‌اش با طالبان را هم از واشنگتن گرفت. زلمي خليل‌زاد و روسايش در وزارت خارجه امريكا و كاخ سفيد، در ماه‌هاي گذشته چندين بار براي شانه خالي كردن از بار مسووليت شكست طرح دوستي‌شان با طالبان، ادعا كرده بودند كه ايران به عنوان يك بازيگر مهم منطقهاي از فرآيند صلح در افغانستان حمايت نمي‌كند. تا پيش از اين تكرار مستمر ادعاي واهي و غيرمنطقي حمايت تسليحاتي ايران از گروه شبه‌نظامي طالبان، بهانه امريكايي‌ها براي تبليغات ضدايراني بود، اما بعد از اينكه پيمان دوستي و آشتي امريكايي‌ها با طالبان در دوحه بسته شد، اين اتهام‌زني به «عدم حمايت ايران از فرآيند گفتوگوهاي بيناافغاني» تبديل شد. ادعاي عدم حمايت ايران از مذاكرات درست يك روز پيش از سفر عبدالله عبدالله به تهران بار ديگر از سوي زلمي خليل‌زاد، فرستاده ويژه وزارت خارجه امريكا در امورافغانستان و مهندس پيمان آشتي واشنگتن با گروه شبه‌نظامي طالبان تكرار شده بود. زلمي خليل‌زاد، فرستاده ويژه امريكا براي صلح افغانستان روز شنبه گفته بود كه ايران در ظاهر خود را پشتيبان صلح در افغانستان نشان مي‌دهد، اما در حقيقت مي‌خواهد جنگ افغانستان ادامه پيدا كند: «وزارت خارجه ايران چيزهاي مثبتي مي‌گويد و انديشه‌ها و بيانيه‌هايي مي‌دهد كه مي‌تواند حامي روند صلح تفسير شود؛ اما يك ايران ديگر است كه مي‌خواهد امريكا در اينجا گير بيفتد، جنگي غيرقابل پيروزي اما پرهزينه براي امريكا، مي‌خواهند افغانستان را همچون يك فشار در برابر امريكا كار بگيرند و به روند صلح افغانستان كمكي نمي‌كنند.» اما تاكيد محمدجواد ظريف و عبدالله عبدالله بر حمايت ايران از فرآيند صلح، عملا به پاسخ محكمي از سوي كابل و تهران به ادعاهاي امريكاست كه بعد از جريان توافق دوحه، دنبال پيدا كردن يك مقصر خارجي براي شكست‌هايش مي‌گردد.
شاه‌بيت بيانيه‌ها و دستور كار گفتوگوهاي بالاترين مقام دولت افغانستان در امور صلح و گفتوگوهاي بيناافغاني در تهران تاكيد بر حمايت ايران از فرآيند صلح افغانستان بود. دفتر رسانه‌اي شوراي عالي مصالحه ملي افغانستان با انتشار بيانيه‌اي در پي ديدار رييس اين شورا با محمدجواد ظريف، وزير امورخارجه كشورمان تاكيد كرد آقاي ظريف پشتيباني كشورش را از روند مذاكرات صلح افغانستان به رهبري و مالكيت افغان‌ها اعلام كرد. در بيانيه دفتر آقاي عبدالله آمده است: «آقاي ظريف با حمايت از تلاش‌هاي صلح در افغانستان به رييس شوراي عالي مصالحه ملي گفت كه جمهوري اسلامي ايران از تلاش‌هاي صلح در افغانستان حمايت مي‌كند و ما موفقيت شما را در امر صلح موفقيت خود مي‌دانيم و از تلاش‌هاي شما براي دست يافتن به صلح دائمي در افغانستان به صورت همه‌جانبه حمايت مي‌كنيم. آقاي ظريف همچنان حمايت كشورش را از تلاش‌هاي منطقهاي براي دست‌يافتن به اجماع براي حمايت از صلح ابراز داشت.» مجيب رحيمي، مسوول رسانه‌هاي شوراي عالي مصالحه ملي گفت: «روي مذاكرات دوحه در اين نشست بحث صورت گرفت. آخرين تحولات و پيشرفت‌ها در روند صلح مورد بحث قرار گرفت و طرف جمهوري اسلامي ايران پشتيباني‌اش را از صلح افغانستان اعلام كرد.»
«سعيد خطيب‌‌زاده»، سخنگوي وزارت امور خارجه ايران نيز در اين باره گفت كه محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه ايران در اين ديدار تاكيد كرده كه افغانستان آباد، مستقل، توسعه‌‌يافته و با صلح و ثبات خواست هميشگي ايران بوده است. سخنگوي وزارت امور خارجه ايران تصريح كرد كه اين كشور تمامي همكاري‌هاي خود را براي كمك به گفتوگوهاي اصيل بين‌‌الافغاني به‌كار خواهد گرفت. رييس شوراي عالي مصالحه ملي افغانستان بعد از ديدارش با رييس مجلس شوراي اسلامي هم در حساب توييتري خود نوشت: «با محمدباقر قاليباف رييس مجلس ايران ديدار كردم. ما درباره روند صلح افغانستان و تحولات مذاكرات دوحه بحث و رايزني كرديم. قاليباف درباره حمايت مجلس ايران از صلح پايدار در افغانستان اطمينان داد.»
خشونت‌هاي كم‌سابقه در افغانستان
ابتكار صلح امريكايي براي افغانستان جز آزاد كردن اسراي شبه‌نظامي طالب از زندان‌هاي دولت و بازگرداندن آنها به ميدان جنگ و برگزاري چند جلسه دست و روبوسي نمايشي ميان مقام‌هاي ارشد واشنگتن و جنگ‌سالاران طالبان، نتيجه‌اي جز آتش و خون براي مردم افغانستان در طول هشت ماه گذشته در پي نداشته است. اكنون ۱۰ روز از آغاز جنگ در ولايت هلمند افغانستان مي‌گذرد، نبردي خونين كه تاكنون باعث كشته شدن ده‌ها نظامي و غيرنظامي افغان و تعدادي از شبه‌نظاميان طالبان شده است. به گفته دفتر سازمان ملل متحد در افغانستان، جنگ 10 روزه در ولايت هلمند تاكنون دست‌كم باعث آواره شدن ۳۵ هزار شهروند اين ولايت شده است. اما خونريزي و خشونت در افغانستان به هلمند خلاصه نمي‌شود. ماه گذشته دولت افغانستان اعلام كرده بود كه طالبان در ۲۴ ولايت از ۳۴ ولايت افغانستان در حال انجام عمليات نظامي است. روز يكشنبه در عمليات بمب‌گذاري در شهر فيروزكوه ولايت غور، دست‌كم ۱۴ نفر كشته و بيش از ۱۰۰ نفر مجروح شدند. ارگ رياست‌جمهوري افغانستان اين عمليات را يك عمليات «تروريستي و ضدبشري» توصيف كرده است. در عمليات‌هاي مشابه در ولايت‌هاي قندوز و پروان هم چندين نيروي امنيتي افغانستان بر اثر انفجار بمب‌هاي طالبان جان خود را از دست دادند.
استمرار همكاري طالبان و القاعده
يك مقام بلندپايه سازمان ملل متحد مي‌گويد كه رهبران برجسته القاعده هنوز هم در افغانستان حضور دارند و ايمن‌الظواهري، رهبر گروه القاعده با طالبان روابط نزديكي دارد. به گزارش طلوع‌نيوز افغانستان، ايموند فيتون برون، هماهنگ‌‌كننده گروه نظارتي سازمان ملل متحد بر داعش، القاعده و طالبان، در گفتوگو با صداي امريكا مي‌افزايد: «طالبان در جريان مذاكرات با امريكا بارها با القاعده مشورت كرده و ضمانت‌هاي غيررسمي داده كه روابط تاريخي‌شان را با القاعده حفظ مي‌كند.» اين در حالي است كه طالبان در توافقنامه صلح كه با امريكا امضا كرده‌اند، تعهد سپرده‌اند كه روابطه‌شان را با القاعده و ديگر گروه‌هاي تروريست قطع مي‌كنند. اين گروه، در واكنش به اظهارات اين مقام بلندپايه سازمان ملل مي‌گويد كه اين گفته‌ها واقعيت ندارند. چند روز پيش، والي هلمند و والي بدخشان نيز گفتند كه اعضاي گروه طالبان در اين ولايت‌ها با گروه‌هاي تروريست خارجي ارتباط دارند و در حمله‌هاي‌شان بر بخش‌هايي از اين ولايت‌ها همكار هستند.