پارانويا تبديل به فرهنگ ورزشكاران شده است
بحران دوپينگ كامپيوتري در مسابقات آنلاين شطرنج
آرشي بلاند
ترجمه: سامان سعادت
در يك تورنمنت آنلاين شطرنج پنج نفر از شش نفر برتر مسابقات به دليل تقلب ردصلاحيت شدند. در نمونه ديگري والدين متخلف با عصبانيت مداركي كه نشان مي‌داد، فرزندان ۱۰ ساله‌شان در حد نفر اول جهان بازي مي‌كنند را رد كردند! در نمونه سوم استاد بزرگ ارمنستاني به خاطر بازي مشكوكش با اعتراض حريفان مواجه شد. اين حوادث ممكن است شديد به نظر برسند، اما محدود نيستند. همه آنها از زمان همه‌گيري ويروس كرونا در مسابقات آنلاين شطرنج به وفور يافت مي‌شود. امسال شطرنج از رونق زيادي در بازي‌هاي اينترنتي برخوردار شده است، زيرا رويدادهاي حضوري با آنلاين جابه‌جا شده‌اند و افراد قرنطينه شده در خانه به دنبال سرگرمي‌هاي جديد براي خود هستند. اما همراه با اين مساله يك مشكل بزرگ و مهم هم به وجود آمده است. افزايش استفاده از محاسبه‌كننده‌هاي قدرتمند شطرنج براي تقلب در مقياسي وسيع كه يادآور رسوايي‌هاي بزرگ مسابقات دوچرخه‌سواري و دووميداني است. يكي از كارآگاهان شطرنج كه در اين زمينه پيشرو به حساب مي‌آيد، گفت همه‌گيري ويروس كرونا بدون شك به ايجاد چنين بحراني كمك كرده است. مشكلات محدود به شطرنج نيستند. موارد مشابهي در پوكر، بازي بريج و حتي تخته‌نرد آنلاين گزارش شده است، اما قطعا چنين رفتارهايي براي بازي شطرنج كه شهرت و كلاس بيشتري دارد مهم‌تر به نظر مي‌رسند. پروفسور كنت ريگان استاد بين‌المللي شطرنج و دانشمند حوزه رايانه كه هيات حاكمه ورزش شطرنج، فيده به مدل‌هاي او اعتماد دارد، گفت: «هر روز همه‌گيري به اندازه تقلب‌هايي كه در يك‌سال گذشته انجام شده، تقلب داشته است. الگوهاي مشكوك بازي در حال خراب كردن مسابقات آنلاين است.» مديركل فيده اميل سوتوفسكي اين اتفاق را موضوعي عظيم دانست كه باعث شده هر هفته ده‌ها ساعت رويش كار انجام دهد. رييس او آركادي دووركوويچ نيز گفت: «دوپينگ كامپيوتري يك آفت واقعي است.» در قلب اين مشكل برنامه يا برنامه‌هايي قرار دارند كه مي‌توانند به سرعت حركات كاملا بي‌نقصي را در هر شرايطي محاسبه كنند. براي مقابله با اين موتورهاي محاسبه‌گر بازيكنان بايد موافقت كنند كه در هر بازي توسط چندين دوربين تحت‌نظر قرار گرفته شوند. ورزشكاران بايد هر زمان در اپليكيشن‌هايي نظير واتس‌آپ يا زوم در دسترس باشند و اجازه دستيابي به رايانه‌هاي خود از راه دور را بدهند.
حتي ممكن است اجازه نداشته باشند به دستشويي بروند و از صفحه نمايش خود خارج شوند. در بعضي مواقع آنها بايد اجازه دهند شخصي به نام پروكتور (ناظر) در اتاق كنار آنها بنشيند. سوتوفسكي همچنين پيشنهاد كرده است اگر به نظر مي‌رسد بازيكني با چشمانش نگاه‌هاي مشكوك به اطراف مي‌اندازد بلافاصله پرچم قرمز بالا برده شود. برنامه‌هايي نيز مي‌توانند براي رديابي حركت چشم در نظر گرفته شوند. Chess.com به عنوان بزرگ‌ترين سايت براي بازي آنلاين در جهان اعلام كرده امسال ۱۲ ميليون كاربر جديد ثبت كرده است. سال گذشته اين عدد ۶،۵ ميليون نفر بوده است. همچنين نرخ تقلب از ۵۰۰۰ تا ۶۰۰۰ بازيكن محروم در سال گذشته به عدد ۱۷۰۰۰ نفر در ماه آگوست رسيده است. جرارد لي مارچال رييس تيم بازي جوانمردانه سايت گفت كه او سه نفر از كاركنان جديد خود را براي مقابله با اين مشكل به كار گرفته است؛ «من فكر مي‌كنم اين مربوط به همكاري مردم مي‌شود. انجام اين كار بسيار آسان است و البته وسوسه‌كننده. با اين حال موجب ايجاد بحران مي‌شود.»
رشد تقلب و بحث در اين رابطه در شبكه‌هاي اجتماعي فضاي جديدي از سو‌ءظن به مسابقات آنلاين ايجاد كرده است. مارچال كه يكي از دوستانش عنوان «كارآگاه شطرنج سايبري» را يدك مي‌كشد، اعلام كرد: «پارانويا به فرهنگ تبديل شده است. اين باعث مي‌شود چشم‌انداز دوست‌داشتني بازي رو به نابودي برود.» در حالي كه Chess.com تمايلي به افشاي جزييات سيستم خود براي رديابي تقلب ندارد، ريگان الگوي خود را روندي توصيف مي‌كند كه تقلب را از طريق انحراف يك بازيكن از حركات انساني به حركات كامپيوتري تشخيص مي‌دهد. او مي‌گويد: «با داشتن شواهد كافي چنين مدل‌هايي اطمينان بالايي به وجود خواهد آمد. اينكه بازيكنان نخواهند توانست مجموعه‌اي از حركت‌ها را بدون كمك از دستگاه انجام دهند.» بزرگ‌ترين رد صلاحيت‌هاي اخير در ليگ شطرنج PRO رخ داد كه تيم سنت‌لوييس متشكل از بازيكنان برجسته امريكايي مقابل تيم عقاب‌هاي ارمنستان در فينال بازي را واگذار كردند. پيروزي عقاب‌ها به عملكرد تيگان پطروسيان استاد بزرگ ارمني و نفر ۲۶۰ جهان بستگي داشت كه با پيروزي بر فابيو كاروانو نفر دوم جهان همه كارشناسان را متحير كرد. پطروسيان پيروزي خود را به فرشته‌اي كه در طول بازي كمكش كرد نسبت داد، اما ناظران به اظهارات او مشكوك و متوجه شدند او در طول بازي به‌طور مرتب به جايي خارج از نمايشگر خود نگاه مي‌كند. chess.com بردهاي اين تيم را لغو و پطروسيان را براي هميشه محروم كرد. پطروسيان اين ادعاها را ادعاهايي ابلهانه و اختراع شده ناميد. او سخنان طولاني خود را خطاب به حريف ديگرش وسلي سو نفر هشتم جهان اظهار كرد: «شما بزرگ‌ترين متقلب‌هايي هستيد كه در زندگي‌ام ديده‌ام. وقتي من بازيكنان خيلي قوي‌تري از شما را له مي‌كرد شما پي‌پي (تقلب كامپيوتري) مي‌كرديد. شما مثل دختري هستيد كه بعد از شكست خوردن از من گريه مي‌كنيد.» وسلي سو به نوبه خود در نامه‌اي به رسانه‌ها گفت كه براي پطروسيان متاسف است. او با اشاره به لانس آرمسترانگ گفت: «من طرفدار يك دوچرخه‌سوار خاص بودم و بخشي از فشار براي رسيدن به موفقيت به هر قيمتي را درك مي‌كنم. در عين حال من براي ساير رقبايي كه به اين شكل شكست خوردند، ناراحتم. چه كسي آنچه از آنها دزديده شده را مي‌تواند بازگرداند؟» كنراد شورمان كه به عنوان سردبير اخبار
chesstech.org به بحران تقلب پرداخته است، خاطرنشان مي‌كند به نظر نمي‌رسد پطروسيان در هر حركتي كمك گرفته باشد. تشخيص رفتار مشكوك او بسيار دشوار است. او گفت: «در بازي‌هاي او ناهنجاري‌هايي وجود داشت. سكانس‌هايي كه او خداگونه بازي كرد ولي حركات اشتباه هم داشت.» اين جنجال‌ها حتي در دنياي كم سن و سال بازي‌هاي نوجوانان نيز تكرار شده است. سارا لانگسون قهرمان سابق زنان بريتانيا كه چالش مدارس
Delancey UK را اداره مي‌كند، گفت: از ۲۰۰۰ شركت‌كننده آنلاين حداقل ۱۰۰ نفر تقلب كردند. او گفت: «تقلب آشكار بود. ورزشكاران متوسط نمايشي در حد مگنوس كارلسن نفر اول دنيا نشان دادند. اما فقط سه نفر از آنها تقلب خود را پذيرفتند. اين بسيار نفرت‌انگيز است. شب قبل از فينال مشخص شد سه نفر از كساني كه به دور پاياني رسيده بودند، تقلب كردند. ما تا ساعت سه صبح بيدار مانديم و تصميم گرفتيم چه كاري انجام دهيم. آن مسابقه تقريبا لغو شد.» او افزود: «متاسفانه اين بچه‌ها در مدارس خصوصي درس مي‌خوانند. وقتي به پدر و مادرشان زنگ مي‌زنم آنها عصباني مي‌شوند. آنها براي موفقيت فرزندا‌ن‌شان تحت فشار قرار گرفته‌اند.» بدون تغيير فرهنگ اكثر كارشناسان معتقدند از بين بردن تقلب‌ها بعيد است. ريگان اما مصمم‌تر و واقع‌بين‌تر است. او مي‌گويد: «اگر شما فقط يك تقلب كوچك كنيد من از گرفتن شما صرف‌نظر مي‌كنم. شما مي‌توانيد مدام خارج از محدوده رادار پرواز كنيد اما اگر با همان سرعت ادامه دهيد قطعا وارد رادار خواهيد شد.»