قدم اول دانشمندان، قدم بعد بسته به ما است

گروه  اجتماعي|خبر موفقيت بيش از 90درصدي واكسن كوويد- 19كه توسط شركت فايزر اعلام شد، خيلي‌ها نفس عميق‌تري كشيدند. در اين ماه‌هاي پر از التهاب همه‌گيري جهاني كرونا، افت پيدا كردنش در اواخر بهار و اوايل تابستان و بعد خيزش دوباره‌اش در پاييز، خبرهاي مربوط به اين همه‌گيري شايد روزهايي كمرنگ شده باشند اما يگانه خبري بوده كه از زمستان قبل تا پاييز امسال همراه با تمام مردم دنيا مانده است. پيش از اين هم خبرهايي از واكسن روسيه علامت سوال‌هايي ايجاد كرده بود اما منجر به شوق بين‌المللي براي توليد انبوه نشده بود. حالا كه خبرهاي مربوط به شركت فايزر، خبرهاي توليد واكسن در چين را هم در سايه خودش قرار داده، تيم سردبيري روزنامه گاردين نگاهي انداخته است به اين خبر مسرت‌بخش كه براي كامل شدنش بايد كشورها و جوامع انساني بسياري دست به دست هم بدهند. از ديد گروه سردبيري اين روزنامه كه از اولين روزهاي رسمي شدن خبر شيوع در چين تا همين حالا يكي از جامع‌ترين پوشش‌هاي خبري خبرهاي مربوط به كرونا را داشته، توليد واكسن هرقدر هم مهم باشد تنها قدم اول است، براي به ثمر نشستن آن خيلي‌ها بايد آستين بالا بزنند. آنچه مي‌خوانيد ترجمه‌اي برگرفته از همين  مقاله  است. پزشكي تنها تا حدي موضوع علمي به شمار مي‌رود و تا حد بسيار زيادي حوزه‌اي انساني. خبر مسرت‌بخش در دسترس قرار گرفتن واكسن كوويد -19، با نتايج اوليه‌اش كه نشان از تاثير بيش از 90درصدي روي داوطلبان آزمايش‌هاي فايزر/ بيو ان تك و حفاظت از آنها در برابر بيماري داشت، بازگوكننده تلاش‌هاي خارق‌العاده دانشمندان در سال جاري است. سرعت تهيه اين واكسن (و واكسن‌هاي ديگري كه تنها چند گام عقب‌تر از آن هستند) چشمگير است. جزييات هنوز منتشر نشده، بسياري چيزها را هنوز نمي‌دانيم از جمله اينكه افراد تا چه مدت ممكن است (با تزريق واكسن) ايمن بمانند، اينكه آيا جلوي ورود عفونت را مي‌گيرد و اينكه روي سالمندان كه حساس‌ترين گروه در مقابل كوويد- 19هستند، چقدر موثر خواهد بود. با وجود اينكه توليد واكسن آغاز شده اما هنوز هم ضمانتي براي اينكه واقعا مورد استفاده قرار بگيرد وجود ندارد. با وجود همه اينها اين يك لحظه انقلابي است.  حالا ديگر ادامه كار در دست باقي ما است تا سهم خود را ادا كنيم. اگر از پايان سال جاري واكسن در دسترس قرار بگيرد كه در حال حاضر بسيار محتمل به نظر مي‌آيد و بعد خيلي زود ساير واكسن‌ها هم شروع به توليد كنند، توزيع به اندازه كشف واكسن اهميت خواهد داشت. يكي از دانشمندان گفته است: «واكسن جان آدم‌ها را نجات نمي‌دهد، واكسيناسيون نجات‌بخش است.» فايزر و بيو‌ ان تك، اميدوارند كه امسال بتوانند 50ميليون دوز توليد كنند اما هر بيماري نياز به دريافت دو دوز دارد و با توجه به اينكه ايالات متحده، اروپا و بريتانيا و سايرين از پيش سفارش‌هاي خود را ثبت كرده‌اند، هر كشوري تنها كسر كوچكي از آنچه نهايتا نياز دارد را دريافت خواهد كرد. حتي اگر حجم توليدات واكسن بنا بر برنامه‌ريزي‌هاي انجام شده افزايش پيدا كند، همچنان نياز به حجم بيشتري خواهد بود. بريتانيا نقشه روشني دارد كه چه كساني قرار است اول مصون شوند؛ كار با سالمندترين‌هاي جامعه شروع مي‌شود و كساني كه از آنها مراقبت مي‌كنند و به همين دليل ممكن است بيماري را به آنها انتقال دهند. 
پروفسور جان بل (ايمونولوژيست و از اعضاي تيم ويژه واكسن وزارت بهداشت بريتانيا) به جامعه حفاظت پزشكي گزارش داد كه اگر مقامات «به توزيع واكسن گند نزنند» احتمال 70تا 80درصدي وجود دارد كه حساس‌ترين گروه‌هاي كشور تا عيد پاك (اواخر فروردين 1400) واكسن را دريافت كنند. توزيع در ميان كشورها به اندازه توزيع منطقي درون كشورها اهميت خواهد داشت. طرح كوواكس (CVAX از پروژه‌هاي سازمان جهاني بهداشت) قرار است اطمينان حاصل كند كه دوزهاي واكسن به‌گونه‌اي منصفانه‌تر در جهان توزيع شود اما اين پروژه هنوز بودجه كافي ندارد و بسياري از متخصصان نگران هستند كه كشورهاي در حال توسعه تا سال‌ها تنها بخش كوچكي از جمعيت‌شان را بتوانند در برابر بيماري محافظت كنند. نيازمندي‌هاي فني اين واكسن كه بايد در دماي منفي 80درجه سانتي‌گراد نگهداري شود، ممكن است در برخي مناطق سبب مشكلاتي مضاعف شود.  مشكل دوم، هرچند ممكن است كاملا انحرافي به نظر برسد، اما مشكل رويگرداني از واكسن است. براي مقابله با احساسات عمومي ضدواكسن كه در بسياري از جاها رو به افزايش گذاشته است نياز به تلاش بيشتري داريم. ساير مردم هم شايد نگراني‌هاي منطقي در مورد اين نوع خاص واكسن داشته باشند، به‌خصوص كه اين واكسن به ‌تازگي و به سرعت توليد شده است. اطلاع‌رساني عمومي شفاف، جامع و قابل درك بهترين راهكار است. بايد فوايد واكسن تشريح شود، شايعات رد شوند و به افراد در مورد امنيت واكسن اطمينان خاطر داده شود. بيش از 20هزار نفر اين واكسن را دريافت كرده‌اند و تا اينجا هيچ عوارض جدي گزارش نشده است. ناديده گرفتن اين اضطراب‌ها تنها سبب افزايش بي‌اعتمادي خواهد شد.  اما جدي‌ترين خطر پيش ‌رو، قريب‌الوقوع‌ترين آنها است: خطر اينكه مردم حس كنند يك راهكار معجزه‌آسا به دست آمده است و ديگر نيازي نيست در قيد رعايت ملاحظات كرونا باشند كه تا همين‌جا هم از نظر شخصي و اقتصادي به آنها ضربه زده‌اند. شايد وسوسه اين حس بر آنها غالب شود كه سالمندان به زودي حفاظت خواهند شد و تا آن زمان بهتر است خودشان توي دست و پا نباشند.  اين خطا، خطاي مرگباري خواهد بود كه ختم به مرگ‌هاي بدون دليل مي‌شود و اين پتانسيل را دارد كه ضربات جدي به سلامت جوانان هم وارد آورد. خبرهاي مربوط به واكسن در عوض بايد مشوقي براي دو چندان كردن تلاش‌ها باشد. اين كار براي دولت به معناي احياي سيستم تست‌گيري و رديابي است و براي باقي ما به معناي پايبند ماندن به قرنطينه و ساير محدوديت‌ها، زدن ماسك و حفظ فاصله از ديگران. بايد درك كنيم كه هرچند اين شرايط قرار نيست براي هميشه ادامه پيدا كند اما هوشياري اكنون ما سبب محافظت از خودمان و ديگران مي‌شود. حالا دليل بهتري داريم تا زمان بيشتري بخريم چون مي‌دانيم كه چرا داريم اين كار را مي‌كنيم، چون مي‌دانيم كه همه اينها به پايان خواهد رسيد.  به تعداد كمي از ما هوش و تجربه لازم براي خط‌شكني علمي يا مهارت پزشكي توزيع واكسن اعطا شده است اما همه ما اين توانايي را داريم كه نقش خودمان را ايفا كنيم و حالا اين دلگرمي را داريم كه شايد راهي براي خروج از اين وضعيت باشد.