استاندار اردبيل در گفت‌وگو با «اعتماد»:
دنبال مجوز منطقه آزاد براي سرعين هستيم
گروه اقتصادي| استان اردبيل يكي از جاذبه‌هاي اصلي گردشگري در ايران است كه متاسفانه تاكنون در اين بخش موفق نبوده است. با اين حال با توجه به عزم دولت براي جايگزيني درآمد گردشگري با نفت به نظر مي‌رسد توجه به استان‌هاي داراي جاذبه توريستي بيش از پيش خواهد شد. حال آنكه مسوولان استان قصد دارند تا به هر نحو ممكن چرخه اقتصادي اين استان را با توجه به مزيت‌هاي آن به حركت درآورند. قرارگيري اين استان در مناطق مرزي در كنار مزيت‌هاي گردشگري و كشاورزي از محورهايي است كه مورد توجه مسوولان استان است. بر اين اساس با مجيد خدابخش، استاندار اردبيل در اين زمينه به گفت‌وگو پرداخته‌ايم كه در پي مي‌آيد.
با توجه به شرايط استان اردبيل محورهاي توسعه اين استان در چيست و چه اقداماتي انجام شده است؟
در استان اردبيل دو محور توسعه وجود دارد كه كشاورزي و گردشگري است كه نقش مثبتي تاكنون به اعتقاد من در توسعه استان نداشته‌اند. شاخص‌هاي توسعه درآمد سرانه اردبيل 50 درصد پايين‌تر از سرانه كشور است، همچنين نرخ افزايش جمعيت كشور 2/1 درصد و در استان اردبيل يك سوم كل كشور است. به اين جهت اين استان در شاخص‌هاي رشد اقتصادي كمي مغفول مانده است.
مهاجرت در استان‌ها با توجه به اشتغال انجام مي‌شود و اين شاخص‌ها نشان مي‌دهد كه بايد شاخص‌هاي توسعه‌اي در استان مورد توجه قرار گيرد. در عين حال شاخص‌هاي كشاورزي و گردشگري براي استان اردبيل تاكنون نتوانسته است مزيت خاصي براي توسعه محسوب شود.
دليل اين امر چه بود؟
مثلا در بخش گردشگري نكاتي وجود دارد كه مخل توسعه اين صنايع بوده است. توسعه بخش گردشگري همواره توسط بخش خصوصي انجام مي‌شود. ساخت هتل و مراكز تفريحي توسط اين بخش‌ها بوده و دولت وظيفه آماده‌سازي زيرساخت را برعهده داشته كه متاسفانه دولت در اين زمينه هم موفق عمل نكرده است. زيرساخت‌هاي اساسي ما دچار مشكل هستند، براي مثال فرودگاه يكي از الزامات جذب گردشگر است كه فرودگاه اردبيل به دليل كسري تجهيزات در زمستان‌ها چندين بار تعطيل شده كه اثر خاصي روي جذب توريسم داخلي و خارجي داشته است. در عين حال راه‌آهن اردبيل نيز مانند بخش هوايي موفق نبوده است. راه‌آهن اردبيل چند سالي است كه كلنگ احداث آن به زمين زده شده اما هنوز نيمه‌تمام است. بخش جاده‌اي هم همچنان با اما و اگر همراه است. بخشي از جاده‌هاي استان اردبيل نوسازي و بهسازي شده است اما هنوز هم بخش جاده‌اي اردبيل شرايط لازم و ايمن را ندارد.
اينها بخش‌هايي است كه به عهده دولت است. در كنار اين بخش خصوصي هم به خاطر عدم بهبود شرايط كسب و كار سرمايه‌گذاري مناسبي در استان نكرده است.
حتي بخش خصوصي كه تخصص لازم را در بخش گردشگري دارند و مطمئنا مزاياي سرمايه‌گذاري در اردبيل را مي‌دانند طي سال‌هاي گذشته به استان آمده و سرمايه‌گذاري‌هايي را نيز انجام داده‌اند اما به خاطر عدم بهبود شرايط كسب و كار و فضاي اقتصادي استان اين سرمايه‌گذاري‌ها نيمه‌كاره رها شده است.
تيم سرمايه‌گذاري‌ها در چه حدي بوده است؟
ساخت هتل، مراكز تفريحي و... كه همه با پيشرفت‌هاي چندده درصدي متوقف شده است.
علت اصلي اين عدم سرمايه‌گذاري را در چه چيزي مي‌دانيد؟
بايد واقع‌بين باشيم، عمده عدم سرمايه‌گذاري در استان به دليل عدم همراهي و حمايت دستگاه‌هاي دولتي مرتبط بوده است.
در بخش كشاورزي ارزش افزوده، خلق ثروت و ايجاد اشتغال نيست در صنايع تكميل آن است اما استان در اين بخش هم نتوانسته است نقش مناسبي را ايفا كند لذا ما محصول را توليد مي‌كنيم اما سهم قابل توجهي نداريم.
مثلا در استان 850 هزار تن سيب‌زميني توليد شده ولي براي نگهداري محصول فقط 50 هزار تن انبار داريم لذا 850 هزار تن كه به مصرف استان نمي‌رسد پس بايد خام به فروش برسانيم. پس يك صنعت تبديل در بخش سيب‌زميني اتفاق نيفتاد.
عملا بخش كشاورزي و گردشگري كه به عنوان مزيت توسعه استان بوده اما نتوانسته است خوب عملياتي شده و چرخه توسعه صنعت استان را بچرخاند.
با توجه به الزام دولت براي اينكه گردشگري جايگزين درآمد صنعت نفت شود به نظر مي‌رسد عزم دولت براي توجه به استان‌هايي كه جاذبه گردشگري دارند بيشتر جزم شده است و به نظر مي‌رسد دولت با نگاه متفاوت‌تري به استان‌هاي اينچنيني نگاه كند، فكر مي‌كنيد استان شما نمي‌تواند از اين نگاه سهمي داشته باشد؟
در نظريه پايه توسعه استان دو بخش كشاورزي و گردشگري را به عنوان دو ركن نگاه كرده‌ايم و دو بخش تجارت (تجارت بين‌الملل و صادرات) و صنايع دانش‌بنيان را لحاظ كرديم
در صنعت گردشگري اولين گام كه لازم بود يك استراتژي توسعه گردشگري بود به سراغ بخش خصوصي رفتيم كه اقداماتي را در بخش توسعه گردشگري انجام داده بودند. كساني كه سرمايه‌گذاري‌هايي را انجام داده بودند ولي اين سرمايه‌گذاري‌ها متوقف مانده بود طي يك سال گذشته به سراغ اين سرمايه‌گذاران رفتيم. حداقل هشت مورد از اين سرمايه‌گذاران را مجاب به ادامه فعاليت كرديم.
براي اين كار چه نوع تسهيلاتي به آنها ارايه كرديد؟
هيچ تسهيلاتي نداديم، فقط از ارتباطات‌مان استفاده كرديم. گره‌هايي كه در سر راه اين بخش‌ها بود برداشتيم. برخي دستگاه‌هاي دولتي به وظايف خودشان عمل نكرده بودند كه با توجه به قانون و بخشنامه‌هاي در دست آنها را مجاب كرديم تا همكاري‌هاي لازم را داشته باشند پس با رفع ابهامات و اشكالات چرخه سرمايه‌گذاري را دوباره به حركت درآورديم.
اين سرمايه‌گذاري‌ها بيشتر در چه بخش‌هايي بود؟
يكي از سياست‌گذاري‌هاي مجلس و دولت ايجاد مناطق نمونه گردشگري بود كه بر اساس آن بايد زمين به نرخي كه مصوب شده است به سرمايه‌گذاران تعلق گيرد. مثلا سرمايه‌گذاري براي ايجاد مراكز تفريحي و هتل مركز دولتي مربوطه تنها پنج هكتار به اين سرمايه‌گذار زمين واگذار كرده بود كه اصلا با طرح اين سرمايه‌گذار هم‌خواني نداشت. هنگامي كه به دستگاه مربوطه مراجعه كرديم علت اين واگذاري محدود را تست كردن سرمايه‌گذار اعلام كردند و مسوول مربوطه گفت: «ما مي‌خواستيم ببينيم اين فرد سرمايه‌گذار است يا زمين‌خوار.»
سرمايه‌گذار هم عنوان مي‌كرد براي طرحش 150هكتار زمين مي‌خواهد و با پنج هكتار كار را شروع نمي‌كرد و معتقد بود دستگاه مربوطه ممكن است در نيمه كار و با شكل‌گيري فضاي سرمايه‌گذاري بقيه زمين را در اختيار سرمايه‌گذار ديگري قرار دهد.
بالاخره با پادرمياني مشكل را حل كرديم و مقرر شد تا مجتمع تفريحي ساخته شود كه هتل، رستوران، اسبدواني، استخر، سونا و... دارد. درحقيقت ما فقط از مصوبات دولتي و بخشنامه‌هاي هيات دولت استفاده كرديم و در حال حاضر سرمايه‌گذار بيش از شش ميليارد تومان در اين محدوده سرمايه‌گذاري كرده است كه از اين نمونه‌ها بسيار زياد است و سعي كرديم مشكلات اينچنين را حل كنيم. شروع فعاليت اين سرمايه‌گذار باعث بهبود فضاي كسب و كار در استان شد و به نسبت رايزني‌ها براي ادامه فعاليت سرمايه‌گذاران ديگر تسريع شد.
اين سرمايه‌گذاران چه زماني مراكز خود را افتتاح خواهند كرد؟
ان‌شاءالله در نيمه ابتداي سال جاري قصد داريم شش، هفت نمونه از اين مراكز را افتتاح كنيم.
سرمايه‌گذار خارجي چطور؟
در زماني كه آقاي طيب‌نيا، وزير اقتصاد به كويت رفتند بحث‌هايي در خصوص احتمال سرمايه‌گذاري يك سرمايه‌گذار كويتي در اردبيل مطرح شد ولي هنوز هيچ سرمايه‌گذار خارجي در اين استان سرمايه‌گذاري نكرده است. اما شرايط سرمايه‌گذاري خارجي‌ها فراهم است.
شما چه تسهيلات و كمكي به سرمايه‌گذاران مي‌كنيد؟
ما همه نوع حمايت‌هاي لازم را از سرمايه‌گذاران بخش خصوصي انجام مي‌دهيم. البته ما در كنار حمايت‌هايي كه از سرمايه‌گذاران بخش خصوصي مي‌كنيم به دنبال ايجاد منطقه آزاد در استان اردبيل هستيم. اگر بخواهيم سرعين در توسعه استان نقش‌آفريني داشته باشد بايد اين منطقه مجوز منطقه آزاد بگيرد كه فعلا مجوز منطقه ويژه را گرفتيم و به دنبال اين هستيم كه سرعين را به عنوان منطقه آزاد معرفي كنيم.
در كنار اين موضوع به دنبال احداث هتل‌هاي پنج‌ستاره هستيم. در استان تنها هتل‌هاي چهار ستاره داريم. اين هتل‌ها براي افرادي هستند كه وضع مالي خوبي دارند كه تاثير خوبي در توسعه اقتصاد استان خواهند داشت.
خوشبختانه سال گذشته در مجلس تصويب شد از صندوق توسعه ملي به صورت ريالي با نرخ 16 درصد در بخش گردشگري تسهيلات بانكي داده شود كه هشت درصد از اين سود تسهيلات هم توسط ميراث مي‌دهد كه يك فرصت خوب براي توسعه استان است.
قرار بود شهرك صنعتي در استان ايجاد شود. اين شهرك به كجا رسيد؟
هنوز اين نيت را داريم. البته در مقطعي قرار بود چيني‌ها در اين منطقه شهرك صنعتي ايجاد كنند كه با اما و اگرهايي مواجه شد. در حال حاضر اقدامات لازم براي احداث اين شهرك در دست يك بخش خصوصي داخلي است و اقدامات لازم در اين زمينه در حال انجام شدن است. ما بيشتر دنبال اين هستيم بتوانيم منطقه ويژه اقتصادي ايجاد كنيم. يك واقعيت در مورد استان اردبيل اين است كه اين استان با مركز فاصله زيادي دارد پس بايد به دنبال ايجاد جذابيت براي سرمايه‌گذار باشيم.