كارزار واكسيناسيون
عباس عبدي
اگر اتفاق جديدي در كشور رخ ندهد به احتمال فراوان و در هفته‌ها و ماه‌هاي آينده مساله واكسيناسيون به جدي‌ترين مساله كشور تبديل خواهد شد. اين موضوع اثرات گسترده‌اي بر احساس مردم و نيز رفتار آنان خواهد گذاشت. ابتدا بد نيست بدانيم كه در حال خوردن چوب چه وضعيتي هستيم. چيني‌ها واكسن خود را در مناطق مختلف جهان تست كردند. در اين منطقه نيز سه كشور ايران، تركيه و امارات را براي تست انتخاب كردند. طبيعي است كه براي ارزيابي اثرات واكسن بايد آنها را در مناطق گوناگون و براي انسان‌هايي با ژنوم‌هاي مختلف تست كرد. برحسب اطلاع امارات و تركيه اين تست را انجام دادند و حتي شنيدم كه رييس دوبي شخصا آن را آزمايش كرد، ولي ايران به علل تاسف‌آوري كه نيازمند نوشتن يك مقاله يا يادداشت مستقل است از اين كار استنكاف نمود و به‌طور طبيعي خود را از بهره‌مندي بعدي اين واكسن حداقل در كوتاه‌مدت محروم كرده است. درباره خريد واكسن‌هاي ديگر نيز مشكلات مربوط به تحريم و نقل و انتقالات پول بسيار جدي است، اين ضعف حتي در خريد و واردات نيازهاي متعارف دارويي نيز مشهود است و نمونه آن را در خريد واكسن آنفلوآنزا ديديم كه با چند ماه تاخير و زماني كه چندان موثر نيست وارد كشور شده است. اكنون هم اخبار اطمينان‌بخشي از خريد واكسن كرونا به گوش نمي‌رسد. آخرين اظهارات بالاترين مقام دارويي كشور در اين باره چنين است: «پيش‌بيني مي‌كنيم در صورت تاييد واكسن‌ها و تامين ارز مورد نياز، در دو ماه آينده بتوانيم يك محموله را وارد كنيم.» معمولا هنگامي كه بدون قيد و شرط وعده‌اي را مي‌گويند نبايد انتظار تحقق به‌موقع آن را داشت چه رسد به زماني كه دو قيد هم اضافه مي‌كنند. به نظر مي‌رسد كه براي حل مساله لازم است كه يك كميته عالي و با اختيارات كامل براي واكسيناسيون كوويد19 تشكيل شود. اختياراتي كامل در تمام زمينه‌هاي امور مالي و اجرايي، خريد و تهيه واكسن، نگهداري آن، تزريق و زمان‌بندي و بالاخره اينكه دريافت‌كنندگان چه كساني باشند. هنگامي كه مي‌گوييم دريافت‌كنندگان، بايد همه چيز روشن و شفاف باشد. آيين‌نامه‌اي صريح با ضوابطي دقيق و با قابليت اجرايي كامل و بدون استثنا تهيه شود. رعايت عدالت و بي‌طرفي كامل ركن اساسي اين مرحله است. بايد بانك اطلاعات از همه شهروندان و براساس كد ملي و حرفه آنها تهيه شود و مطابق آن اقدام گردد. هرگونه تخطي از ضوابط آن بي‌اعتمادي موجود را ريشه‌دارتر خواهد كرد. همه اينها به شرطي است كه واكسن به تعداد متناسب خريداري و دريافت شود، ولي در هر حال اين ضوابط و بانك اطلاعات بايد از اكنون تهيه و اعلام گردد و نمي‌توان منتظر بود تا بعد از خريد آن را تدوين كرد. اگر نتوانيم همپاي كشورهاي ديگر در مسير واكسينه كردن جامعه در برابر اين بيماري گام برداريم، عوارض اجتماعي و اقتصادي زيادي را دچار خواهيم شد. متاسفانه مسوولان كشور در حال دادن وعده توليد واكسن در داخل كشور براي اواخر بهار هستند، قصد رد اين احتمال در موفقيت ايران را نداريم و خيلي هم خوشحال بايد شويم كه چنين اتفاقي رخ دهد، با اين حال اگر واكسيناسيون در كشورهاي همسايه آغاز شود، ديگر نمي‌توان وعده آخر بهار و تابستان را داد. تا آن زمان بايد اقدامات ملموس در اين زمينه انجام شود، به‌ويژه اينكه كارايي اين واكسن‌ها از حيث مدت زماني كه مصونيت ايجاد مي‌كنند، معلوم نيست و چه بسا بايد سالانه و حتي با فاصله كمتري تزريق شود و نمي‌توان جامعه را منتظر آينده‌اي كرد كه هيچ چيز آن معلوم و قطعي نيست. به علل گوناگون در كارزار كرونا چنانچه شايسته است عمل نكرده‌ايم. ارزيابي علل و درس‌آموزي از آن مهم است. شايد بيش از هر چيز ديگر، جدي نگرفتن اوليه و نيز ناهماهنگي‌ها در سياستگذاري و اجرا و پرداختن به مسائل حاشيه‌اي در اين وضعيت موثر بود. از جمله امور بي‌ربط و حاشيه‌اي تبليغ خجالت‌آور شبه علم بود. بايد تاسف خورد كه در ميانه اين جنگ بزرگ با كوويد19، عده‌اي دنبال برجسته كردن طب ملي و اسلامي و چنين ايده‌هاي غيرعلمي بودند و وقت خود و جامعه را در اين راه تلف كردند. اكنون نيز احتمال دارد كه پرداختن به مساله رفع تحريم‌ها موجب اشتغال ذهني مقامات دولتي شود، اگرچه موضوع بسيار مهم است و بايد پيگير آن بود. ولي مساله كرونا و ابعاد آن براي مردم حداقل در كوتاه‌مدت مهم‌تر است و نبايد به فراموشي سپرده شود و واكسن كرونا مهم‌ترين مساله‌اي است كه در اين زمينه در هفته‌ها و ماه‌هاي آينده با آن مواجه خواهيم بود.