داستانِ عشقي كه پشت «مرغ سحر» پنهان است
صحبت از تصنيف «مرغ سحر»، نام شاعر آن ملكالشعراي بهار را به ياد ميآورد.
بهار دوستي ديرينهاي با مرتضي نيداوود ـ موسيقيدان و نوازنده تار ـ داشت و ۶۹ سال قبل، پس از اينكه از دنيا رفت، نيداوود در سوگ او «مرغ سحر» را به يك قطعه موسيقي تبديل كرد و اينگونه بود كه يكي از مهمترين آثار موسيقي تاريخ ايران ساخته شد. اثر جاويدان نيداوود سالهاست كه وِرد زبانهاست و با شنيدن آن هربار بخشي از تاريخ گويا ميشود.
به گزارش ايسنا، زماني كه نيداوود دوست خوب خود و كسي كه او را با كلام شيوايش جان ميبخشيد ـ ملكالشعراي بهار ـ را از دست داد، از سوزش آن ضايعه، به سازش پناه بيشتري برد و آثار ديگري ساخت.
با اين حال، خود او مرغ سحر را عاشقانه مينوازد.
زندهياد مرتضي نيداوود از استادان بنام و صاحب سبك تار خود درباره قطعه مرغ سحر گفته است: «مرغ سحر را ساختم چون ارتباط زيادي با ملك داشتم. بيشتر در منزل استاد ملكالشعراي بهار بودم. اين اثر را براي او ساختم. آنقدر درباره اين اثر تعريف كردهاند كه به نظرم اغراق ميآيد.»
نادر گلچين از نخستين خوانندگاني بود كه تصنيف زيباي «مرغ سحر» را با تنظيم پايور اجرا كرد. قطعه مرغ سحر با صداي او تا حدي قابل تامل بوده كه خوانندگان زيادي آن را بازخواني كردهاند. مرغ سحر جايگاه ويژهاي در تاريخ موسيقي ايراني دارد. در سال ۱۳۸۸ حسن كسايي با ارسال تقديرنامهاي از نادر گلچين بابت اين اجرا قدرداني كرد.
گلچين از پدر و مادري زنجاني در شهر رشت به دنيا آمد. او از كودكي به موسيقي علاقه فراواني داشت و از ۱۲ سالگي همكاري و خوانندگي با راديو رشت را آغاز كرد كه در اختيار تيپ رشت بود و زيرنظر مديران ارتش اداره ميشد.
علي اكبرپور (آلتو، ويلون) نادر پوردلجو (قرهني) و عدهاي ديگر از هنرمندان به نام رشت همكاران وي در راديو بودند.
خودش ميگفت: «ضمن اينكه مقدمات صداسازي را نزد معلمي به نام «مارتروسيان» در رشت شروع كرده بودم از طريق راديو و صفحه گرام، دلشيفته صداي محمودي خوانساري، بنان و منوچهر همايون پور شده بودم.»
او اولين برنامه خود را با اركستر محمود تاجبخش (نوازنده سهتار و ويلون) اجرا كرد و تا سال ۱۳۵۴ در اين اداره به ترتيب با اركسترهاي فرامرز پايور، عباس خوشدل، عبدالكريم مهرافشان، عماد رام و مصطفي كمالپورتراب همكاري كرد.
گلچين از سال ۱۳۵۰ در برنامههاي مختلف راديو، به ويژه برنامه گلهاي تازه فعاليت كرد و با هنرمنداني چون فرامرز پايور، منصور صارمي، پرويز ياحقي، حبيباله بديعي، علياصغر بهاري، جليل شهناز، فرهنگ شريف، فضلاله توكل، جهانگير ملك، هوشنگ ظريف، محمد حيدري، اميرناصر افتتاح، محمد اسماعيلي، آبتين اجلالي و منصور نريمان همكاري كرد.
محمدرضا شجريان از ديگر خوانندگان «مرغ سحر» است كه در هنگام بيماري و بعد از درگذشت اين استاد آواز ايراني، قطعه مرغ سحر بارها توسط علاقهمندانش به ياد او همخواني شد.