تاكسي‌ها و كرونا
گروه اجتماعي |شيوع كرونا آثار مختلفي بر زندگي ما گذاشته است اما دو تاثير عميق بر عادت‌هاي كاري يعني «دوركاري» و «خريدآنلاين» را مي‌توان در اين نوشته از بقيه جدا كرد تا در مورد مسائلي كه براي تاكسي‌داران رخ داد بيشتر صحبت كرد. نخست آنكه شايد كسب وكارهاي اينترنتي در اين مدت بيشتر مورد توجه بودند يا الگويي شدند براي بسياري از مشاغل ديگر اما در يك مورد عملا كرونا سبب ركود يك سري از كسب وكارهاي اينترنتي شد و آن كسب وكار تاكسي‌هاي اينترنتي بود. در همين حال شغل و كسب وكار «تاكسي» از آن جنسي نيست كه بتوان با دوركاري پيش بردش. با محدوديت‌هاي ترافيكي چه در نوروز 1399 و در اواخر پاييز امسال عملا اين كسب وكار آسيبي جدي ديد. با وجود آنكه براي تردد در محدوده ساعت بعد از 9 شب تاكسي‌ها مجوز داشتند اما همين كه تردد‌ها كاهش بيابد خود به خود كسب وكار به هم مي‌ريزد. از طرف ديگر سوارشدن بر تاكسي‌هاي عمومي يا آنچه تاكسي‌هاي زرد مي‌شناسيم هم از ابتداي شيوع كرونا تغيير كرد. از زماني كه تاكسي‌هاي آنلاين آمده بودند، وضع به گونه‌اي شده بود كه شما مي‌توانستيد سوار تاكسي‌آنلاين شويد بدون آنكه كسي ديگر هم سوار شود. اما در مدل تاكسي‌هاي زرد يا بايد دربست مي‌گرفتيد يا بايد فضاي داخل تاكسي را دست‌كم با 3 نفر ديگر شريك مي‌شديد. ابتدا قرار شد تاكسي‌ها به ويژه تاكسي‌هاي خطي براي صندلي عقب فقط 2 مسافر سوار كنند اما اين موضوع بحث بر سر كرايه را جدي كرد چراكه عموما دو نفري كه عقب مي‌نشستند بايد اين وضعيت را متقبل مي‌شدند يا اينكه كلا 3 مسافر بهاي سوارشدن 4 مسافر را مي‌پرداختند. اين تنها يكي از مشكلات و مسائلي بود كه رانندگان تاكسي از يك سو و مسافران تاكسي از سوي ديگر با آن دست به گريبان شدند. تا هوا بهاري و تابستاني بود با پايين‌نگاه داشتن شيشه‌ها مي‌شد هواي داخل خودرو را هم تغيير داد اما با آمدن پاييز و سرد شدن هوا شيشه‌هاي خودروها هم مثل پنجره‌هاي خانه‌ها كيپ شد و همين گردش هوا در خودرو را دچار مشكل كرد. باز مشكلات تاكسي‌هاي اينترنتي در اين عرصه كمتر بود زيرا عموما يك نفر يا نهايتا دو نفر سوار خودروشان مي‌شد. به هر حال زندگي اين بخش از اهالي كسب وكار به هم ريخت. اين وراي درمعرض خطر قرارگرفتن خود رانندگان تاكسي يا مسافران‌شان بود.كما اينكه حالا مي‌بينيم دست‌كم بيش از 80 نفر از رانندگان تاكسي‌هاي زردرنگ يا تاكسي‌هايي كه زيرنظر شهرداري تهران كار مي‌كنند،گرفتار كرونا شده و جان خود را هم از دست داده‌اند. شايد اين روزها به سبب وضعيت بد اقتصادي و فعال شدن كسب وكار آنلاين در تاكسيراني خيلي‌ها تجربه كار حمل و نقل مسافر را داشته يا دارند اما نكته اينجاست كه وراي استفاده از برنامه‌هاي نقشه‌خوان ايراني يا خارجي فقط رساندن مسافر به مقصد نيست كه تاكسي‌داري و تاكسيراني را مشخص مي‌كند. فرهنگي در اين عرصه حاكم است كه عملا با شيوع كرونا افراد با تجربه و استخوان‌خردكرده در اين عرصه را هم هدف قرار داده و حالا بايد سال‌ها سال بگذرد تا كسي به چشم و دقت شهر را بشناسد نه به مدد اپليكيشن و نقشه آنلاين. دانستن شهر فهمي با خود به همراه دارد كه نبايد از آن غافل شد. به همين دليل تاكسي‌داران بخشي از شهر و روح حاكم بر شهر را مي‌دانند كه ما كمتر با آن سر و كار داريم. آنچه در 11ماه اخير بر كسب وكار تاكسي‌داران سايه انداخته، وضعيت بد اقتصادي كه سهم همه ما شده و همه اينها در سايه شيوع كرونا ، شرايطي پررنگ‌تر را رقم زده است كه بايد به خوبي به آن توجه كنيم. شايد با برخي بسته‌هاي حمايتي بتوان مرهمي بر زخم‌هاي اين 10ماهه گذاشت اما موضوعات عميق‌تري هست كه نمي‌توان به صرف بسته‌هاي حمايتي كوچك آن را درمان كرد. در خبرها حتما خوانده‌ايد كه هر يك از فعالان عرصه تاكسيراني و تاكسي‌داري چه اقداماتي براي در امان ماندن در شرايط كرونايي كرده‌اند. اين شايد مواردي از اقداماتي براي گذر ار دوره كرونايي بوده باشد اما شايد اين اقدامات نتوانسته افراد فعال در اين عرصه را نجات دهد يا حمايت كند. به هر حال از همان ابتدا دو تاكسي‌آنلاين بيشتر شناخته شده بسته‌هايي را براي اطمينان مسافران خود تعريف كردند تا بتوانند اول مسافران يعني منبع درآمد رانندگان را حفظ كنند. اسنپ و تپسي اقداماتي را چه در وضع ظاهري و چه در پوشش مسافران انجام دادند. مثلا از همان روزهاي اول شاهد طراحي به كارگيري كاوري پلاستيكي در خودرو بوديم كه بخش راننده را از فضاي مسافران جدا مي‌كرد. يا در همين زمينه ابتكاراتي از رانندگان به چشم ديديم كه كانالي براي انتقال باد كولر به قسمت عقب طراحي و اجرا كرده بودند تا مسافران از كولر بي‌نصيب نمانند. اسنپ از اسفند ۹۸ در راستاي مسووليت‌هاي اجتماعي خود، همكاري با وزارت بهداشت را براي شناسايي و غيرفعال كردن موقتي رانندگاني كه تست كروناي آنها مثبت مي‌شود، آغاز كرد.پايش مستمر سلامت رانندگان همچنان در اولويت اسنپ است و به حفظ سلامت هر دو گروه كاربران راننده و مسافر مي‌انجامد. كاربران راننده اسنپ نيز مانند ديگر شهروندان از ابتلا به كوويد-۱۹ مصون نيستند و به واسطه فعاليت‌شان در معرض ابتلا قرار دارند. از همين رو اسنپ پيش‌تر براي حمايت از اعضاي ناوگان خود كه به كوويد-۱۹مبتلا شدند وام ۵۰ ميليون ريالي در نظر گرفته بود. اكنون وام حمايتي تا سقف ۵۰ ميليون ريال بدون كارمزد تمديد شد. اما اين روزگار فقط با وام يا بسته‌هاي حمايتي پشت سرگذاشته نمي‌شود. خيلي ظرافت‌هاي ديگر مي‌طلبد.