حسن روحاني در كاخ پاستور، چند ساعت پيش از برگزاري مراسم تحليف جو بايدن در كاخ سفيد:
ترامپ تمام شد، برجام زنده ماند
جو بايدن به واشنگتن رفت تا ازشامگاه چهارشنبه به وقت تهران كار خود را به عنوان چهلوششمين رييسجمهوري ايالات متحده آغاز كند. او همانطور كه پيشتر نيز اعلام كرده بود، قرار است در اولين روز كاري خود ۱۷ فرمان ترامپ از جمله منع سفر شهروندان چندين كشور عمدتا مسلمان به امريكا را لغو كند، به توافق اقليمي پاريس بازگردد، روند خروج اين كشور از سازمان بهداشت جهاني را متوقف كند و... اقداماتي كه همگي نشان ميدهد حضور بايدن در كاخ سفيد پاياني است بر ترامپيسم. اين رويكرد بايدن و همراهان ۴ سال آيندهاش در كاخ سفيد احتمال بازگشت ايالات متحده به «برجام» را قوت بخشيده تا آنجا كه حتي روزنامه فيگارو مدعي شده مذاكرات ايران و امريكا از طريق نمايندگان آنها در سازمان ملل آغاز شده است. هر چند وزير امور خارجه اين خبر را رد كرده اما به نظر ميرسد بايد منتظر تحولات تازهاي در مورد «برنامه جامع اقدام مشترك» بود، همانطور كه رييسجمهوري در سخنراني صبح روز چهارشنبهاش در نشست هيات دولت گفت كه ترامپ تمام شد اما برجام زنده است.
ما بر اراده مردم حاكم نيستيم، وكيليم!
نشست روز چهارشنبه هيات دولت مصادف بود با اول بهمن كه يادآور بهمن ۵۷ و بازگشت بنيانگذار انقلاب اسلامي است. از همين رو حسن روحاني هم سخنرانياش را با يادآوري اين مناسبت آغاز و آن را به حوادث روز مرتبط كرد. او سال ۹۹ قمري را مصادف با پيروزي انقلاب و سال ۹۹ شمسي را مصادف با پيروزي در برابر «استبداد و استعمار» توصيف كرد؛ پيروزياي كه به تعبير روحاني مقابل فشار حداكثري ترامپ و تروريسم اقتصادي به وقوع پيوسته است.
رييسجمهوري در ادامه به بخشي از سخنان امام كه خطاب به منتخبان مجلس خبرگان قانون اساسي گفته بودند: «اكثريت هر چه گفتند آراي ايشان معتبر است ولو به ضرر خودشان باشد، شما كه ولي آنها نيستيد شما فقط وكيل آنها هستيد، مردم خودشان مصالح خودشان را ميدانند» اشاره كرد و در تفسير آن گفت: «اين سخن كه اكثريت مردم هر چه ميگويند منات و معيار است، ولو اينكه ما فكر كنيم يك وقتي به ضرر آنها هم هست ولي اكثريت اين را گفتند. ما ولي مردم نيستيم ما بر اراده مردم حاكم نيستيم، ما وكيليم...» بيان اين جملات همزمان با تغيير و تحولات بينالمللي و احتمالا بازگشت ايالات متحده به توافق منعقد شده با ايران، يادآور اظهارات مقامات دولتي در ماههاي پيش از تصويب برجام است كه تلاش ميشد به بخشي از حاكميت اين پيام را برساند كه افكار عمومي به دنبال توافق و شايد اينبار مذاكرهاند.
توپ در زمين واشنگتن
رييسجمهوري در ادامه با اشاره به اينكه «انزواي سياسي امريكا، ميراث ترامپ است»، به مصاديقي همچون رويارويي با سازمانها يا توافقنامههاي بينالمللي در زمان ترامپ پرداخت. او تاكيد كرد كه در برجام هم در هر موردي كه رو در روي ايران ايستاد، شكست خورد، چه آنجا كه تلاش كرد جلوي رفع تحريم تسليحاتي را بگيرد و چه آنجا كه ميخواست اتاقها و كميتههاي تحريم در مجمع باقي بماند. او همچنين به اعتراف ترامپ به صدور دستور «ترور» سردار سليماني در عراق نيز اشاره كرد و گفت كه در مواجهه با ترامپ «يعني يك تروريست احمق را در تاريخ ديديم». حسن روحاني پس از مرور ۳ سال آخر دولتداري ترامپ، از تريبون استفاده كرد و خطاب به دولت جديد ايالات متحده گفت كه از آنها انتظار ميرود به «قانون و تعهدات» خود برگردند تا تمام «لكههاي سياه ۴ سال قبل» را پاك كنند، البته اگر پاك شدني باشد. او در ادامه به نقشه راه جمهوري اسلامي در مواجهه با دولت جديد ايالات متحده نيز اشاره كرد و گفت كه «اگر آنها به قانون برگشتند پاسخ ما هم مثبت خواهد بود، اگر آنها صادقانه بيايند و در عمل صداقت خود را در برابر اين قانون، در برابر آن قطعنامهاي كه خودشان راي دادند و در برابر آن تعهدي كه خودشان امضا كردند نشان دهند، طبيعي است ما هم به همه تعهدات خودمان عمل خواهيم كرد. اگر آنها نسبت به تعهدات قطعنامه 2231 امضايي كردند در برابر آن در ايران هم يك امضا خواهند ديد نه بيشتر، اگر آنها فرماني صادر كردند در برابر آن در ايران هم فرماني خواهند ديد، نه بيشتر. اگر اجراي موثر تعهدات خودشان را انجام دادند، بدانند كه اين طرف هم اجراي موثر همه تعهدات خواهد بود.» رييسجمهوري همچنين ادامه داد: «توپ امروز در زمين امريكا و واشنگتن است، اگر برگردند و به تعهدات عمل كنند ما هم به تعهدات خود عمل ميكنيم. ترامپ مُرد، زندگي سياسي او تمام شد و برجام زنده ماند. تمام تلاشش اين بود كه برجام را از بين ببرد كه ناموفق بود و نتوانست. تندهاي امريكا، اسراييل و عربستان همه دنبال اين بودند، اما ناموفق بودند. برجام امروز زنده است و سرحالتر از ديروز است. عليرغم آنچه تندروهاي امريكا ميخواستند، آن رفت با آن پرونده سياه خود و اين ماند همچنان مقاوم. ديگر اين بستگي دارد به 1+5، اگر آنها به تعهدات خود عمل كردند، بدانند ما هم به تعهدات خود عمل ميكنيم.»
اگر اكثريت نيايند، شكست خورديم
روحاني در بخش ديگري از سخنانش نيز به مساله انتخابات پيشرو اشاره كرد و البته نسبت به تحركات انتخاباتي مخالفان دولت هشدار داد و گفت كه «اين همه نبايد به خاطر انتخابات آينده دولت را اذيت كنيم.» او ادامه داد: «در انتخابات هم آنچه براي ما مهم است همان چيزي كه امام گفت، حضور اكثريت قاطع مردم در انتخابات است ... اگر اكثريت مردم پاي صندوق آرا آمدند، پيروز هستيم، اگر اكثريت پاي صندوق نيامدند ما شكست خورديم. هر كسي ميخواهد در آن انتخابات راي آورده باشد. همه تلاش كنيم. دولت همه توان خود را ميگذارد و وزارت كشور همه توان خود را ميگذارد.»