گزارش يك جشن با نقص فني
غلامعباس توسلي، جامعه‌شناس، 80 ساله شد
زهرا چوپانكاره/ ساعت 5 عصر بزرگداشت غلامعباس توسلي، جامعه‌شناس سرشناس ايراني نه در داخل سالن معين شده در ساختمان خانه انديشمندان ايراني، بلكه در كنار جوي آب روبه‌روي ساختمان آغاز شد. اساتيد جامعهشناسي، دانشجويان و علاقه‌مندان به دكتر توسلي به محض رسيدن به ساختمان واقع در خيابان ورشو، مي‌توانستند از روي يك تكه كاغذ چسبانده شده به در ورودي در جريان تغيير برنامه قرار بگيرند: «به دليل مشكل فني در سالن فردوسي مراسم بزرگداشت دكتر توسلي لغو شد.»
جمعيت كم‌كم وارد ورودي ساختمان شدند تا در سالن كوچك ورودي حيرت‌شان را با هم تقسيم كنند. تنها پاسخگوي موجود نگهبان ساده‌اي بود كه هر يك دقيقه در پاسخ به تازه از راه رسيدگان مي‌گفت: «نقص فني». اعضاي انجمن جامعهشناسي در گروه‌هاي كوچك مشغول گفت‌وگو بودند و در ميان سردرگمي، كتاب‌هايي ميان حاضران توزيع شد: مفاخر جامعهشناسي ايران، سيري در زندگي و انديشه استاد دكتر غلامعباس توسلي. نيم ساعت بعد تاج گل و جعبه شيريني هم رسيد. همه‌چيز براي جشن مهيا بود به جز مكان برگزاري. زمزمه‌ها نرم نرمك آغاز شد، عده‌اي شروع به تاسف خوردن براي وضعيت علوم اجتماعي در ايران كردند، برخي از لغو مراسم به دستور شهرداري صحبت كردند.
هنوز ساعت 6 بعدازظهر نشده بود كه غلامعباس توسلي در ميان تشويق‌هاي جمعيت در‌هم‌تنيده از در وارد شد. كمي در ميانه سالن ورودي و در ميان حاضران ايستاد تا سرانجام توسط اساتيد ديگر به سمت دفتر مديريت راهنمايي شود. دقايقي بعد مراسم سرانجام برگزار شد. جمعيت راهنمايي شدند اما نه به سمت سالن. دفتر مديريت مجموعه ميزبان جمعيتي قريب به 60 نفر شد كه تلاش داشتند تا در ميان فشار و گرما استاد جامعهشناسي را رها نكنند. توسلي در ميان شاگردان و همكارانش جاي گرفت. ابراهيم يزدي، سارا شريعتي، محمدامين قانعي‌راد در كنار او قرار گرفتند تا مراسم به همان صورت برگزار شود. به غير از جامعه‌شناسان، يكي دو نفر ديگر هم بايد مي‌بودند تا با مجلات توي دست‌شان فخر جامعهشناسي ايران را كمي باد بزنند، پنجره‌هاي قفل اتاق مديريت هوا را خفه و سنگين كرده بود.
قانعي‌راد در اين مراسم فشرده كوچك گفت: «متاسفيم كه امروز چنين وضعيتي پيش آمد، ساعت 4 بعدازظهر به من خبر دادند كه امكان برگزاري مراسم نيست و ادعا اين بود كه مشكل تازه پيش آمده. چند نفر سخنران براي بررسي كارنامه علمي، روشنفكري و مذهبي ايشان آماده بودند. ايشان 50 سال در خدمت جامعهشناسي بوده‌اند.» رييس انجمن جامعهشناسي ايران با اشاره به برخي خبرسازي‌ها در خصوص اين مراسم گفت: «هدف از اين مراسم انجام كار علمي بود و برگزاركنندگانش انجمن‌هاي علمي بودند. آقاي دكتر توسلي هميشه شخصيت سياسي هم بوده‌اند اما يكي از ويژگي‌هاي ايشان اين بود كه به گونه ماكس وبري مساله سياست و كلاس درس را با هم مخلوط نمي‌كردند. علم و جامعهشناسي مهم‌ترين دغدغه ايشان است. ايشان سال‌ها در كنار نهال ضعيف جامعهشناسي در ايران ايستادند و آبياري‌اش كردند تا امروز درختي تناور شده. در ايران هيچ استادي را نمي‌شود سراغ گرفت كه مستقيم يا غيرمستقيم خدمت ايشان آموزش نديده باشند. جامعه اين را ارج مي‌نهد.»
پس از صحبت‌هاي قانعي‌راد كيك هم از راه رسيد، روز گذشته غلامعباس توسلي در جمع شاگردان و دوستان خود در هواي خفه اتاق مديريت ساختمان خانه انديشمندان ايراني 80 سالگي خود را جشن گرفت.