هنرمندان تئاتر و مديران شهري در برابر هم قرار گرفته‌اند؟
كلنگي‌سازي يك بناي هنري
شورش تسليمي
در ادامه اظهارات مخالف با نظر شخص سخنگوي شوراي شهر، به تازگي دو هنرمند تئاتر نسبت به ايجاد حريم پيرامون تئاترشهر و لزوم ايمن‌سازي مجموعه فرهنگي هنري مهم چهارراه وليعصر با رسانه‌ها گفت‌وگو كرده‌اند. بعد از انتقاد علي نصيريان، رضا بابك، مرضيه برومند، بهروز غريب‌پور و اكبر زنجانپور طي روزهاي گذشته و البته هنرمنداني كه گلايه‌هاي‌شان به تناوب منتشر خواهد شد، هادي مرزبان و امير دژاكام به انتقاد از وضعيتي پرداخته‌اند كه يكي، دو تن از اعضاي شورا مايلند ادامه يابد. موضعي كه در نتيجه سكوت ادامه‌دار جريان رسانه‌اي تخصصي تئاتر -سايت ايران تئاتر- و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي تصميم دارد يك‌طرف خودش را به خواست اهل هنر و خانواده‌هاي فرهنگ‌دوستِ حالا فراري از «تئاتر شهر» تحميل كند. هادي مرزبان و امير دژاكام دو هنرمندي بودند كه نسبت به مقوله مورد نظر واكنش نشان داده‌اند.
دژاكام: برداشتن حريم تئاتر شهر اشتباه بود
امير دژاكام، نويسنده و كارگردان تئاتر كه اين روزها نمايش «ايوب خان» را در سالن چهارسوي مجموعه تئاتر شهر روي صحنه دارد و برخلاف بعضي مديران با وضعيت محيط چهارراه وليعصر اصلا غريبه نيست درباره آنچه در محدوده پيراموني بناي فرهنگي و هنري جريان دارد به خبرگزاري مهر گفته است «يك‌سري بزهكاري در محيط اطراف تئاتر شهر در حال رخ دادن است كه بايد جلوي اين وضعيت گرفته شود. خانواده‌اي كه يك مرتبه با اين وضعيت در پيرامون مجموعه تئاترشهر مواجه شود بار دوم به اين مجموعه نمي‌آيد. مردمي نيز كه از كنار مجموعه عبور مي‌كنند و با تئاتر آشنا نيستند، با ديدن محيط پيرامون تئاترشهر و ناهنجاري‌هايي كه در آن رخ مي‌دهد درباره داخل اين بنا نيز تصورات نادرستي پيدا مي‌كنند.» او در ادامه به اقدام بلندمدت مد‌نظر بعضي منتقدان طرح ايجاد حريم اطراف تئاترشهر اشاره مي‌كند. كاري كه لابد بايد يك دهه به انتظار اجرايش بمانيم. دژاكام در ادامه به كار خطايي اشاره مي‌كند كه با تبديل تئاترشهر به پارك! توسط شهرداري تهران صورت گرفت.در حالي كه در همين سال‌هاي اخير پارك‌هاي متعددي حصاركشي شده‌اند. «از طريق شهرداري، بهزيستي و ستاد مبارزه با مواد مخدر و نهادها و مراكز ديگر بايد فكري براي رفع كردن ناهنجاري‌هاي شكل گرفته در اطراف مجموعه تئاتر شهر بشود كه اين اقدامي بلندمدت است. زمين‌هاي اطراف نيز متعلق به تئاتر شهر است و در اين زمينه اسناد رسمي وجود دارد. اين مجموعه در ابتدا داراي يك حريم امن بود و نگهباني داشت و بعد از معرفي وارد محوطه تئاتر شهر مي‌شديد. برداشته شدن حريم تئاتر شهر اشتباه بوده است. مطلع هستم كه وزارت ميراث فرهنگي با حريم تئاتر شهر موافق است و نياز است كه شهرداري تهران با دستور شهردار تهران در اين خصوص اقدامات لازم را انجام دهد.» اين كارگردان در ادامه به مقوله مهمي اشاره مي‌كند كه حدود يك دهه است توسط هنرمندان و رسانه‌ها اعلام مي‌شود اما نه در شوراي شهر و نه در شهرداري تهران برايش گوش شنوا وجود ندارد. «بايد به داد مجموعه تئاتر شهر رسيد و فضاي پيرامون مجموعه تغيير پيدا كند و تبديل به فضايي امن براي خانواده‌ها و مردم بشود.» كارگردان نمايش «ايوب‌خان» در ادامه مي‌افزايد: «ما راجع به بزهكاري ساماندهي شده در اطراف تئاترشهر و همچنين يك بناي ملي صحبت مي‌كنيم. چرا شوراي شهر نگهباني دارد و بين خود و مردم فاصله انداخته است؟ چرا سازمان‌ها و مراكز مختلف حريم دارند؟ بله در اطراف تئاترشهر يك حصار يا حائل زيبا نصب مي‌شود تا مردم وارد آن شوند نه قاچاقچي‌هاي موادمخدر و بزهكاران.»
او همچنين در پاسخ به افرادي كه آدرس غلط «خونِ رنگين هنرمندان و مرزكشي بين آنها و مردم» را مطرح مي‌كنند، گفته است: «هنرمندان عمر خود را براي مردم سپري كرده و عاشق مردم هستند و فاصله‌اي بين خود و هنرمندان قائل نيستند. اينكه محيط اطراف تئاترشهر روي بزهكاران، افراد دگرباش و قاچاقچيان بسته شود به معناي بستن فضاي تئاترشهر روي مردم است؟ اين چه استدلالي است؟ مردم مي‌خواهند در محوطه تئاترشهر به همراه خانواده و دوستان خود در محيطي امن با آرامش اوقات خود را سپري كنند. بسامان شدن فضاي پيرامون مجموعه تئاترشهر چه ايرادي دارد كه برخي بيرون گود ايستاده‌اند و با اين موضوع مخالفت مي‌كنند؟ سخنگوي محترم شوراي شهر هنگام غروب به مدت ۱۰ دقيقه زمان خود را در اطراف مجموعه تئاترشهر سپري كند تا متوجه شود آيا وجود حريم در اطراف تئاترشهر به معني جدا كردن فضا از مردم است يا جلوگيري از بزهكاري ساماندهي شده.»
هادي مرزبان: اين محيط فرهنگي نيست
هادي مرزبان، كارگردان شناخته شده تئاتر نيز در واكنش به وضعيت اسفناك سال‌هاي اخير پيرامون تئاترشهر به اظهارنظر پرداخته است. كارگردان نمايش «آهسته با گل سرخ» در صحبت‌هاي خود با خبرگزاري دانشجويان به حذف شدن اين مجموعه فرهنگي از معادلات مديران شهري اشاره مي‌كند، حال آنكه بعضي مسوولان شوراي شهر در روزهاي اخير از تئاترشهر با عنوان «قلب فرهنگي پايتخت» ياد مي‌كنند ولي در عمل سه بار هم براي بررسي وضعيت و تماشاي نمايش به اين مكان نيامده‌اند. «با وجود اينكه در اين سال‌ها تئاترهاي زيادي راه‌اندازي شده‌اند، تئاترشهر همچنان قبله آمال و مدينه فاضله بسياري از فعالان تئاتر در تهران و ديگر شهرهاست و بسياري از جوانان هنوز آرزو دارند در اين مجموعه روي صحنه بروند ولي متاسفانه اين مكان زيبا كه يكي از نمادهاي مهم شهر تهران است، همچنان با بي‌اعتنايي مسوولان روبه‌روست. مي‌گويند حرمت امامزاده را متوليان نگه مي‌دارند. بچه‌هاي تئاتري كه عاشقانه تئاترشهر را دوست مي‌دارند و علاقه خود را به اين بنا اثبات كرده‌اند و مردم هم از اقشار گوناگون مخاطب اين مجموعه هستند ولي اين مكان در برنامه‌ريزي‌هاي شهري به حساب نمي‌آيد.» مرزبان با ابراز تاسف از محيط بيروني تئاترشهر يادآوري مي‌كند: «وقتي به اين مجموعه نزديك مي‌شويم، به جاي اينكه با فضايي فرهنگي و هنري رو‌به‌‌رو شويم، با هر چيزي برخورد مي‌كنيم به جز فضاي فرهنگي. دستفروشان دور و بر تئاتر شهر هم محترم هستند ولي هر كسي جايي دارد. در اين ميان بي در و پيكر بودن پارك دانشجو هم قوز بالا قوز شده است. در اين پارك همه جور آدمي و همه نوع خلافي وجود دارد. يك خانواده با چه امنيتي مي‌تواند براي تماشاي نمايش به تئاترشهر بيايد يا چگونه به فرزندان جوان خود اجازه ورود به اين مجموعه را بدهد.» پرسشي كه البته شوراي شهر تا امروز برايش پاسخ روشن و عملياتي نداشته و ندارد. اين كارگردان با سابقه تئاتر خاطرنشان مي‌كند: «مراجعه‌كنندگان يك مكان فرهنگي اعم از هنرمند يا تماشاگر يا كاركنان آن مجموعه بايد در آن احساس امنيت داشته باشند ولي مي‌بينيم كه محيط اطراف تئاترشهر از همه جا شلوغ‌تر است. كسي كه قرار است از بيرون به اين مجموعه مراجعه كند، بعد از ديدن انواع و اقسام خلاف‌ها و شلوغي‌ها، با يك فكر مغشوش و به‌هم ريخته، براي اجرا يا تماشاي يك اثر هنري پاي به اين مجموعه مي‌گذارد و قرار است كاري تفكربرانگيز انجام دهد!» مرزبان اضافه مي‌كند: «آرزو داشتيم روي نيمكت‌هاي پارك دانشجو كساني را كتاب به دست و در حال مطالعه ببينيم و جالب اينجاست اگر كسي دست بر قضا در حال كتاب خواندن در اين پارك ديده شود، احتمالا مورد تمسخر قرار مي‌گيرد. اميدوارم مسوولان فكري براي حريم تئاترشهر بكنند و اين مجموعه با بهره‌مند شدن از حريم امني كه متناسب با اين بنا و معماري و جايگاه فرهنگي‌اش باشد، قدري سر و سامان پيدا كند و از اين وضعيت تاسف‌برانگيز رها شود.»
معاون ميراث فرهنگي:
تئاترشهر بحران‌زده است
«محمدحسن طالبيان» معاون ميراث فرهنگي در نشست دي ماه خود با مديران هنرهاي نمايشي، مجموعه تئاترشهر را يكي از مهم‌ترين زنجيره‌هاي معماري دوره مدرن كشورمان خواند كه حتي قابليت ثبت در فهرست جهاني يونسكو را دارد و به مشكلاتي كه براي اين مجموعه فرهنگي و تاريخي به وجود آمده اشاره و تاكيد كرد. «مباحثي در حوزه سلسله مراتب معماري و مرزبندي‌هاي موجود در عرصه‌ها وجود دارد كه مشتمل بر قواعدي براي تردد مردم در فضاي فرهنگي است. شايد در دو دهه قبل نگاه ديگري براي مجموعه تئاترشهر وجود داشت اما واقعيت اين است كه حتما بايد در اين مكان حصار وجود داشته باشد. تئاترشهر اكنون يك منطقه بحران‌زده است كه بايد با شهرداري تهران درباره بهسازي وضعيت موجود كارهاي مهمي انجام داد.» حال بايد ديد در فاصله سه ماه مانده به برگزاري انتخابات شوراي شهر كشمكش يكي، دو عضو اين شورا با هنرمندان به كجا ختم مي‌شود. آنچه تا اين لحظه روشن به نظر مي‌رسد اين است كه بعضي مديران شهري مسير خود را از جامعه فرهنگ‌دوست جدا كنند ولي در عين حال اين پيروز حناچي شهردار تهران است كه ظاهرا تلاش دارد موضع ميانه اتخاذ كند؛ اما شهردار تهران نيز درنهايت بايد نشان دهد مايل نيست به راه دوره گذشته شهرداري و روند كلنگي‌سازي تئاتر شهر ادامه دهد.