گفت‌وگوي «اعتماد» با دو عضو تيم ساخت روباتي كه به رييس‌جمهور و رييس تشخيص مصلحت نظام گل داد
دسته گل روبينا؛ خنده روحاني و سلام نظامي هاشمي
زهرا چوپانكاره/ پس از برگزاري مراسم سالگرد تاسيس دانشگاه آزاد، تصاوير نيمرخ خاكستري‌رنگ و بي‌جان روبات در برابر چهره خندان حسن روحاني و آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني كه داشتند دسته گلي را از او تحويل مي‌گرفتند در خبرگزاري‌ها منتشر شد؛ تصاويري كه حاصل بازديد رييس‌جمهور و رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام از نمايشگاه دستاوردهاي اين دانشگاه در دو روز مختلف بود. در خارج از قاب تصاوير، تيمي از دانشجويان جوان قرار داشتند كه سال‌هاست در تيم MRL دانشگاه آزاد اسلامي واحد قزوين روي نسل‌هاي مختلف روبات مشغول مطالعه و فعاليت هستند.
روبات تيم دانشگاه قزوين با صورت انسان، چشم‌ها و ابروهاي مشكي، لب‌هاي سرخ، يك بازوي بلند و پاهاي چرخي‌اش، نسلي از روبات‌هاي خانگي است كه بچه‌هاي تيم، «روبينا» صدايش مي‌كنند. فرشيد عبداللهي، 27 ساله دانشجوي ارشد شبكه و خشايار قامتي، 23 ساله، دانشجوي كارشناسي IT از اعضاي اين تيم هستند كه در بازديد روحاني و هاشمي‌رفسنجاني، روبينا را همراهي مي‌كردند. اين دو دانشجوي جوان در گفت‌وگو با «اعتماد» از فعاليت‌‌شان در بخش روباتيك، تجربه ديدار با رييس‌جمهور و رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام، تجربه شركت در مسابقات بين‌المللي و اميدهاي‌شان براي ماندن در كشور مي‌گويند.
در مراسم سالگرد دانشگاه آزاد، در بازديدهاي جداگانه رييس‌جمهور و آقاي هاشمي، عكس‌هاي روبينا منتشر شد كه به آنها گل مي‌داد. سناريوي اين كار از كجا آمد؟
عبداللهي: چند روز قبل مراسم مقدماتش را آماده كرديم، معمولا اين يكي از كارهايي است كه براي نشان دادن توانايي روبات در نمايشگاه‌ها انجام مي‌دهيم.
قامتي: دو سال پيش هم كه آقاي هاشمي براي بازديد به مركز ما آمده بودند روبينا بهشان گل داده بود. البته اين‌بار چون بحث ديدار رييس‌جمهور بود، بخش صوتي روبات را هم فعال كرديم تا بتواند با آقاي روحاني صحبت كند، فرآيند اهداي گل هم ديناميك‌‌تر شده بود.
به رييس‌جمهور چه گفت؟
عبداللهي: حضور محترم دكتر روحاني، رييس‌جمهور دولت تدبير و اميد خير مقدم عرض مي‌شود.
واكنش‌ها به روبينا چه بود؟
قامتي: آقاي هاشمي همان‌طور كه گفتم، روبات را قبلا ديده بود و آن روز هم تا به غرفه ما رسيد، گفت: اينكه روبيناست! و وقتي كه گل را به ايشان تقديم كرد، به او سلام نظامي داد و تشكر كرد. آقاي روحاني وقتي خير مقدم را شنيد، پرسيد: ديگر چه كاري بلد است؟ بعد روبينا گل را به رييس‌جمهور داد كه خنديدند و خيلي خوش‌شان آمد.
فرمان خير مقدم و گل دادن را چطور به روبات داديد؟
قامتي: ما عكس رييس‌جمهور و آقاي هاشمي را وارد ذخيره اطلاعاتي روبينا كرديم. به اين ترتيب وقتي اين دو نفر در برابرش قرار گرفتند از طريق اطلاعات از پيش دريافت‌شده آنها را شناسايي و دستور خير مقدم و اهداي گل را اجرا كرد.
موقع اجراي برنامه استرس نداشتيد؟
عبداللهي: معلوم است كه استرس داشتيم. البته ما از كار روبات مطمئن بوديم اما به هر حال هميشه درصدي از خطا ممكن است رخ دهد اما خوشبختانه همه‌چيز درست پيش رفت.
قامتي: بله به هر حال چون بحث ديدار با رييس‌جمهور بود كمي نگران بوديم كه همه‌چيز درست پيش برود اما همه‌چيز خوب بود و ايشان هم خيلي خوب از روبات استقبال كرد. هنگام ديدار آقاي هاشمي خيلي استرس نداشتيم چون ايشان دومين بار بود كه روبينا را مي‌ديد.
روبينا در دسته روبات‌هاي خانگي تقسيم مي‌شود، تعريف روبات خانگي چيست و چه وظايفي برايش تعريف شده است؟
عبداللهي: روبات خانگي يك نوع روبات سرويس‌رسان است كه براي انجام كارهاي روزمره در خانه‌ها طراحي شده. از جارو كشيدن تا جمع و جور كردن، قراردادن ظرف‌هاي كثيف در ماشين ظرفشويي. روبات نقشه محيط را در خود ذخيره مي‌كند، چهره صاحب خود را تشخيص مي‌دهد و فرمان‌هاي صوتي او را دريافت و پياده مي‌كند. البته در مراحل ديگر مي‌تواند به غير از محيط خانه در بيمارستان‌ها برخي از وظايف پرستاري از معلولين يا سالمندان را به عهده بگيرد يا در كارهاي انبارداري فعال شود. اما هنوز خيلي كار هست كه براي تكميلش بايد انجام دهيم.
يعني قابليت‌هاي بيشتري به آن اضافه كنيد؟
عبداللهي: هم قابليت‌هاي بيشتر مثلا غذا پختن و هم اينكه يك سري كارها را بتواند راحت‌تر و همانند انسان انجام دهد. الان روبات ما يك دست دارد و فقط روي سطوح صاف راه مي‌رود اما بعدا بايد قفسه سينه‌اش تنظيم ارتفاع شود تا به اشيا در سطوح مختلف دسترسي داشته باشد و از لحاظ نرم‌افزاري هم تقويت مي‌شود مثلا مي‌تواند با تشخيص اينكه شارژش كم شده خود را به دستگاه شارژ برساند.
چند وقت است كه با تيم روباتيك دانشگاه همراه هستيد؟
قامتي: تقريبا سه سال است، سر كلاس برنامه‌نويسي به اين بحث علاقه‌مند شدم، يك سال روي روبات انسان‌نما از رده روبات‌هاي فوتباليست كار كردم و بعد از آن هم روي روبات خانگي.
عبداللهي: من شش سال است كه در بخش روباتيك كار مي‌كنم. يك تيم 15 نفره هستيم از رشته‌هاي مختلف؛ از الكترونيك گرفته تا مكانيك و نرم‌افزار. تيم هم الان هشت سال است كه تشكيل شده و اعضايش همراه با فارغ‌التحصيل شدن دانشجويان و آمدن دانشجويان جديد تغيير مي‌كنند.
اسم «روبينا» چطور براي اين روبات انتخاب شد؟
قامتي: روبات‌هاي نسل‌هاي مختلف اسم‌هاي مختلفي داشتند گاهي اسم دختر و گاهي پسر. قبلا روبات‌هايي به اسم كوروش و آرش هم داشتيم. تا رسيديم به اين روبات كه پنجمين روبات ساخت اين تيم است و تصميم گرفته شد كه اسمي داشته باشد كه هم از كلمه روبات گرفته باشد و هم تلفظش در مسابقات بين‌المللي راحت‌تر باشد.
به سر روبات‌هاي قبلي چه آمد؟
قامتي: هر روبات جديدي كه روي كار مي‌آيد، تكنولوژي روبات‌هاي قبلي به آنها منتقل مي‌شود و بيشتر تكميل مي‌شود. روبات‌هاي قبلي هم از رده خارج و در دانشگاه نگهداري مي‌شوند.
از مسابقات بين‌المللي گفتيد، شما به همراه روبات‌تان در مسابقات بين‌المللي هم شركت داشته‌ايد، جايگاه ايران در برابر ديگر كشورها در بخش روباتيك چطور است؟
عبداللهي: تيم در مسابقات اتريش، چين، تركيه، سنگاپور، هلند و برزيل شركت داشته، سال 2011 مقام پنجم و سال 2014 مقام ششم را كسب كرديم. با توجه به اينكه بخش روبات خانگي كار خيلي پيچيده است چون بايد روبات در شبيه‌ترين حالت به انسان باشد به نظرم خيلي به ساير كشورها نزديكيم.
قامتي: به نظرم واقعا جايگاه خوبي داريم. تيم‌هاي مختلف روباتيك ايران همراه ديگر كشورها در مسابقات شركت مي‌كنند و مقام مي‌آورند، هرچند هنوز ما محدوديت‌هايي داريم اما به نظرم پيشرفت خيلي خوبي صورت گرفته.
در داخل كشور چقدر رقيب داريد؟
عبداللهي: در بحث روباتيك دانشگاه‌هاي صنعتي اصفهان، دانشگاه تهران و صنعتي شريف فعال هستند اما متاسفانه در بخش روبات خانگي در كشور خيلي كم كار شده است، معروف‌ترين تيم روبات خانگي متعلق به دانشگاه اميركبير است كه فكر مي‌كنم ما فعلا از آنها جلوتر هستيم اما خب بايد در نظر بگيريم كه تيم آنها مدت كوتاه‌تري است كه تشكيل شده.
شما با اين رزومه علمي و تحقيقاتي كه داريد خيلي راحت مي‌توانيد براي ادامه تحصيل از دانشگاه‌هاي اروپايي و امريكايي پذيرش و بورس تحصيلي بگيريد، تا به حال براي رفتن از كشور اقدام كرده‌ايد؟
عبداللهي: بله بورس گرفتن خيلي راحت است اما من تا به حال اقدامي در اين مورد نكرده‌ام. تا جايي كه فكر كنم مي‌توانم همين‌جا كارم را تكميل كنم، ترجيح مي‌دهم كه توي كشور خودم موفق باشم.
قامتي: من از اندونزي و امريكا پيشنهاد داشته‌ام اما خب شرايطم جوري نيست كه بروم به علاوه اينجا مشغول هستيم و كار خوب پيش مي‌رود. بعد از تحصيل مي‌توانيم در شركت‌هاي خودروسازي يا سازمان‌هاي پژوهش‌محور مشغول به كار شويم، پيشنهاد كار هم شده اما در واقع آنقدري كه انتظار مي‌رود نيست.
تا به حال تعداد پيشنهادهايي كه در مسابقات جهاني از طريق ديگر كشورها براي ادامه تحصيل داشته‌ايد بيشتر بوده يا دعوت به كار از سازمان‌ها و شركت‌هاي داخلي؟
قامتي: پيشنهادهايي كه از كشورهاي ديگر داريم بيشتر بوده.