با پديده زنانه شدن سالمندي مواجه مي‌شويم
فريد براتي‌سده٭
پديده سالمندي، بخشي از روند رشد انسان است و پيشامد آن اجتناب‌ناپذير اما همچنان كه در سياست‌هاي كلان جمعيتي هم مورد اشاره واقع شده، روند سالمندي جمعيت ايران پيش‌روست و پيش‌بيني مي‌شود كه طي سال‌هاي آينده و به عنوان نمونه تا سال 1450، ما با دو برابر شدن ميزان فعلي جمعيت سالمند كشور مواجه خواهيم شد. در حالي كه سرشماري سال 90 مركز آمار ايران نشان داده كه جمعيت سالمند كشور، شش ميليون و 100 هزار نفر است و در واقع مي‌توان گفت كه 2/8 درصد جمعيت كشور را در حال حاضر سالمندان تشكيل مي‌دهند، تعداد اين جمعيت بنا بر پيش‌بيني‌ها، تا سال 1450 شمسي دو برابر خواهد شد. يعني تا حدود 50 سال آينده ما با 12 ميليون سالمند مواجهيم.
طبق تعاريف جهاني، چنانچه 10 درصد جمعيت يك كشور سالمند باشد، آن جامعه با بحران سالمندي روبه‌رو شده كه امروز چند استان ما هم در آستانه اين بحران قرار گرفته‌اند كه به طور نمونه مي‌توان از استان گيلان مثال زد كه هم‌اكنون تعداد سالمندان اين استان، 11 درصد جمعيت استان را شامل مي‌شود.
اما آنچه سالمندي جمعيت با خود پيش مي‌آورد، اين است كه سالمندان آينده جامعه ما، سالمندان تحصيلكرده‌اي خواهند بود كه اتفاقا در دوران سالمندي، نيروي فعال و برخوردار از خود هستند و دورنماي وضعيت آينده، امروز بايد به ما اين تصوير و باور را بدهد كه سالمندي، هميشه مترادف با ناتواني نيست. در عين حال ما در آينده با پديده زنانه شدن سالمندي مواجه خواهيم شد و شرايط امروز نشان مي‌دهد كه در حال حركت به سمت اين پديده هستيم. چنان كه تعداد زنان سالمند جامعه امروز ما هم افزايش يافته و امروز، چهار برابر مردان سالمند تنها، با زنان سالمند تنها مواجهيم كه البته تعدادشان هم در حال افزايش است. از مهم‌ترين شاخص‌هاي موثر در سالمند شدن جمعيت، افزايش اميد به زندگي و افزايش طول عمر و كاهش تعداد زاد و ولد است كه امروز در ايران، شاخص نخست - افزايش اميد به زندگي و افزايش طول عمر - بيش از شاخص دوم - كاهش تعداد زاد و ولد - در وقوع سالمندي جمعيت تاثير داشته هر چند كه كاهش تعداد زاد و ولد هم در سال‌هاي آينده به يكي از مسايل مهم جامعه ما تبديل خواهد شد.
اما در نهايت و با توجه به شرايطي كه پيش روي ما است، بايد از امروز به فكر ايجاد زمينه فراهم آوردن نيازها و خدمات مورد نياز جمعيت سالمندي باشيم كه در سال‌هاي آينده بخش قابل توجهي از جمعيت كشور ما را تشكيل مي‌دهند.
٭رييس دبيرخانه شوراي ملي سالمندان