فعالان حقوق كودك:
آموزش و پرورش وضعيت كودكان بازمانده از تحصيل به دليل كار را پيگيري نمي‌كند
اعتماد| همزمان با روز جهاني مبارزه با بدترين اشكال كار كودكان – 22 خرداد - متوليان حمايت از حقوق كودكان و سياستگذاري براي كودكان در شرايط دشوار در نهادهاي حمايتي با نگاهي آسيب‌شناسانه به پديده كار كودكان در ايران، تاكيد كردند كه با وجود اقدامات انجام شده براي ساماندهي اين گروه از كودكان و تلاش براي پيشگيري از تحميل آسيب‌هاي بيشتر به آنان، فقدان بانك اطلاعاتي، توقف پيگيري اجراي بسياري از بخشنامه‌ها و قوانين مرتبط با ممنوعيت كار كودكان و پنهان بودن بخش عمده‌اي از كودكان كار از چشم بازرسان و ناظران اجراي قوانين از جمله دلايل رشد پديده كودكان كار و شدت يافتن شرايط دشوار براي آنان است.
ثريا عزيزپناه، يكي از اعضاي انجمن حمايت از حقوق كودكان، در ميزگردي كه ايسنا برگزار كرده بود با استناد به قانون كار ايران نسبت به مغفول ماندن حضور كودكان در كارگاه‌هاي كوچك و زيرزميني هشدار داد و گفت: كارگاه‌هاي كمتر از 10 نفر از نظارت‌هاي رسمي خارج هستند و دقيقا همين كارگاه‌هاي كمتر از 10 نفر بستر مناسبي براي حضور كودكان و كار آنان فراهم كرده است؛ البته بايد در نظر داشت كه همين مكان‌ها، محل مناسبي براي رشد آسيب‌هاي متعدد اجتماعي پيش‌روي كودكان به شمار مي‌رود. در ادامه اين ميزگرد امير محمود حريرچي، جامعه‌شناس با ارايه آمارهايي از كودكان بازمانده از تحصيل، سياست‌هاي آموزش و پرورشي دولت‌ها از ديرباز تاكنون را مورد نقد قرار داد و گفت: طبق آمارهاي رسمي 20 ميليون كودك 7 تا 18 ساله در سن مدرسه، در كشور وجود دارد در حالي كه آموزش و پرورش در سال جاري تعداد دانش‌آموزان را 13ميليون نفر و به رواياتي ديگر 13 ميليون و 600 هزار تن اعلام كرده است. حال بايد پرسيد 7-6 ميليون نفر ديگري كه در سنين مدرسه هستند چه مي‌كنند؟ طي دو سال گذشته 143 هزار نفر از كودكان در هيچ مدرسه‌اي ثبت نام نكرده‌اند كه از اين تعداد 67 هزار نفر آنان در مقطع ابتدايي قرار دارند. بر اساس قانون، كودكان تا 15 سالگي واجب‌التعليم هستند؛ آيا با وجود چنين قانوني آموزش و پرورش كشور چنانچه دانش‌آموزي سال آينده در مدرسه، خود ثبت نام نكند اين مساله را پيگيري خواهد كرد؟
حبيب‌الله مسعودي فريد، معاون امور اجتماعي سازمان بهزيستي كشور كه در اين ميزگرد حضور داشت، ضمن يادآوري آيين‌نامه ساماندهي كودكان كار و خيابان در كشور كه طبق آن دستگاه‌هاي زيادي از جمله بهزيستي به عنوان دستگاه محور، شهرداري‌ها، وزارت بهداشت، تامين اجتماعي، نيروي انتظامي، آموزش و پرورش و غيره كه متولي ساماندهي كودكان كار و خيابان هستند در اشاره به يكي از طرح‌هاي وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي در خصوص ساماندهي كودكان بازمانده از تحصيل و اختصاص اعتباري خاص به اين طرح و اجراي پايلوت آن در استان‌هاي فارس، خوزستان و سيستان و بلوچستان گفت: براساس آمارهاي آموزش و پرورش در استاني مانند سيستان و بلوچستان 30 تا 40 هزار كودك بازمانده از تحصيل وجود دارد و رسيدگي به اين امر در حال حاضر جزو مصوبات شوراي عالي رفاه است. شناسايي و پيگيري‌هاي آموزشي اين افراد عمدتا از طريق سازمان‌هاي مردم نهاد يا آموزش و پرورش انجام مي‌شود اما همچنان شناسايي و ثبت اين كودكان از مشكلات اساسي ما در ساماندهي آنان است زيرا بسياري از آنان مجهول‌الهويه و فاقد اوراق هويتي هستند و در صورت مجهول‌الهويه نبودن نيز اطلاعات صحيح را در اختيار قرار نمي‌دهند.
وي ضمن بيان اينكه برخي مناطق مانند منطقه هرندي تهران، دروازه كازرون شيراز و شيرآباد زاهدان داراي آسيب‌هاي شديدتري هستند، گفت: در چنين مناطقي آسيب‌هاي به‌شدت بيشتري حضور دارند و در صورتي كه كودك كار و خيابان در اين منطقه باشد و پدر و مادر نيز داشته باشد نمي‌توان وي را از خانواده‌اش جدا و وارد مراكز بهزيستي كرد مگر آنكه به‌طور قطعي از والدين آنان سلب صلاحيت شود. معاون امور اجتماعي سازمان بهزيستي كشور اظهار كرد: برآورد شده كه حدود 70 هزار كودك خياباني در كشور وجود دارد؛ بايد بدانيم براي ساماندهي همين تعداد نيز اعتبار قابل توجهي لازم است و 50-40 ميليون تومان نيز پاسخگوي نيازهاي اين قشر نخواهد بود.
همچنين روزبه كردوني، مديركل دفتر امور آسيب‌هاي اجتماعي وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي روز گذشته در گفت‌وگو با ايلنا به مناسبت روز جهاني «لغو كار كودك» تاكيد كرد: از نيمه دوم سال 92 كه وزير تعاون، كار و رفاه اجتماعي كار خود را آغاز كرد، نخستين جلسه شوراي ساماندهي كودكان كار و خيابان پس از هشت سال تعطيلي در آذر ماه 92 تشكيل و چهار ماه بعد نيز جلسه دوم اين شورا برگزار شد و برگزاري نخستين نشست اين شورا بيانگر آن بود كه موضوع كودك در اولويت قرار گرفته است.
وي ادامه داد: بايد حساسيت‌هاي اجتماعي و اداري ايجاد مي‌شد كه وزير رفاه موضوع را به شوراي‌عالي رفاه با حضور رياست‌جمهوري منتقل كرده و در اين شورا مصوب شد كه به اين گروه از كودكان براي ادامه تحصيل مشوق‌هاي تحصيلي داده شود، به‌طور مثال مبلغي پول به آنها داده مي‌شود به شرط آنكه سركلاس حضور داشته باشند. لذا طرح پايلوت در چهار استان (خوزستان، البرز، فارس، تهران) اجرا شد. پيش‌بيني ما اين است كه طي برنامه پايلوتي كه در اين چهار استان اجرا شد؛ سه هزار نفر از كودكان بازمانده از تحصيل وارد چرخه آموزش شوند. در خردادماه، نتيجه طرح را مورد ارزيابي قرار داده، نقاط قوت و ضعف آن را مشخص مي‌كنيم و اين طرح را در چند استان ديگر گسترش مي‌دهيم. براي اجراي اين طرح سه ميليارد تومان از اعتبارات وزارت كار اختصاص داده شد و از اعتبارات بيروني استفاده نشده است.