روايت حسين سبحاني‌نيا، نايب‌رييس كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي از حواشي طرح هسته‌اي مجلس
منتقدان به دنبال تاثير گذاشتن بر توافق نهايي هستند
احسان بداغي/ ميدان ماراتن هسته‌اي فقط در وين بر پا نشده است؛ بهارستاني‌ها هم مسابقه‌اي موازي راه انداخته‌اند؛ مسابقه‌اي كه نقطه پايان آن هم دهم تيرماه است. تيم هسته‌اي بايد كيلومترها آنطرف‌تر، در دل اروپا تقابلي همزمان با شش قدرت جهاني را تجربه كند و اين طرف در تهران عده‌اي از نمايندگان مي‌خواهند قدري در لغزش قلم وزير امور خارجه پاي توافق نهايي نقش داشته باشند. حالا آنها نگران عقب افتادن از ماراتن 10 تير هستند؛ مسابقه‌اي كه قبلا گمان مي‌بردند با طرح موسوم به «الزام دولت به حفظ دستاوردهاي هسته‌اي» مي‌توانند قدري بازيگر آن باشند. حالا اما اين طرح شايد خيلي ديرتر از رسيدن ايران و شش قدرت جهاني به خط پايان در دستور كار صحن علني قرار بگيرد. چاره براي نمايندگان حامي اين طرح يك چيز است؛ تغيير دستور صحن علني و ارايه طرح جايگزين دو فوريتي؛ كاري كه سيد حسين نقوي حسيني روز جمعه گفت كه در حال اجراست. او صراحتا عنوان كرد كه خود و همفكرانش در مجلس نگران عبور تيم مذاكره‌كننده هسته‌اي از خط قرمزها هستند. حسين سبحاني‌نيا، نايب‌رييس كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي اما در گفت‌وگو با «اعتماد» مي‌گويد كه هنوز چنين طرحي در كار نيست. با اين حال او هم تاييد مي‌كند كه طيف نمايندگان منتقد تلاش دارند تا به هر صورتي در جريان مذاكرات هسته‌اي تا ضرب الاجل ده تير تاثير بگذارند؛ چه از طريق تصويب نهايي طرح «الزام دولت به حفظ دستاوردهاي هسته‌اي» و چه با توسل به تهيه يك طرح دو فوريتي جديد.
برخي نمايندگان گفته‌اند كه قصد دارند طرحي را با قيد دو فوريت براي جايگزين كردن طرح الزام دولت به حفظ دستاوردهاي هسته‌اي بياورند. البته همزمان هم تاكيد كرده‌اند كه قصد دارند براي تغيير دستور اقدام كنند تا اين طرح به سرعت وارد دستور كار مجلس شود. موضع كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي در اين رابطه چيست؟
تغيير دستور نيازمند 50 امضا است كه بايد ديد آيا صحن با چنين درخواستي موافقت خواهد كرد يا خير. الان طرح تصويب شده كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي در دستور كار مجلس قرار گرفته و در رديف نهم است. امروز هم پيشنهادي براي مسكوت ماندن طرح استاني شدن انتخابات داده شد كه به تصويب نرسيد.
اين درخواست ربطي هم به طرح الزام دولت به حفظ حقوق هسته‌اي داشت؟
بله. برخي همكاران ما قصد داشتند تا بعد از مسكوت ماندن اين طرح تقاضاي قرار گرفتن طرح الزام دولت به حفظ حقوق هسته‌اي در دستور كار را بدهند كه به هر حال در همان قدم اول با اين پيشنهاد موافقت نشد. حالا البته بايد ببينيم دوباره بحث اولويت را مطرح مي‌كنند يا خير.
اين براي جايگزين شدن طرح مورد نظر آقاي نقوي حسيني بود يا در دستور قرار گرفتن همين طرحي كه كميسيون امنيت ملي تصويب كرده است؟
فعلا بحثي از تدوين طرح جديد نيست و تلاش‌هايي كه صورت مي‌گيرد ناظر به همين طرحي است كه فعلا از كميسيون به هيات رييسه تقديم شده است.
خب الان همين طرحي كه شما به هيات رييسه داده‌ايد احتمالا چه زماني وارد دستور صحن علني مي‌شود؟
به هر حال برخي همكاران ما تلاش سختي دارند تا اين طرح قبل از دهم تيرماه كه مهلت پاياني مذاكرات است در دستور مجلس قرار بگيرد و بررسي شود. منتها شرايط كاري مجلس مسائل ديگري را هم مي‌طلبد. الان رديف اولويت اين طرح رديف نهم است. اينكه هيات رييسه در اين خصوص چگونه تدبير خواهد كرد هنوز معلوم نيست.
مساله همين است. فكر مي‌كنيد اين طرح قبل از دهم تير در دستور قرار خواهد گرفت يا خير؟
اگر روند عادي طي شود، بعيد است كه به دهم تير برسد. مگر اينكه دو اتفاق بيفتد. يا اينكه برخي همكاران ما كه اصرار دارند دستور كار قبل از اين تاريخ عوض شود، موفق شوند اين كار را انجام دهند يا اينكه رديف اولويت‌هاي قبل از اين طرح با سرعت بررسي و تصويب شوند تا در فاصله دو هفته آينده طرح الزام دولت به حفظ دستاوردهاي هسته‌اي در دستور كار قرار بگيرد. در كل اگر شرايط طبيعي باشد بعيد به نظر مي‌رسد كه قبل از دهم تير اين طرح را در دستور كار مجلس داشته باشيم.
دليل اصرارها براي اينكه قبل از دهم تير اين طرح به تصويب برسد، چيست؟
به هر حال طيفي از نمايندگان و خصوصا طراحان اين طرح تمايل دارند تا با تصويب آن بتوانند در مذاكرات نهايي موثر باشند و تاثير بگذارند و به دنبال چنين هدفي هستند. به همين جهت هم معتقدند اگر تصويب آن به بعد از دهم تير موكول شود احتمال اينكه بتواند به صورت عملي در نتيجه مذاكرات تاثير بگذارد، از بين مي‌رود. يعني اين همكاران ما بيشتر به دنبال اين هستند كه در زمان امضاي قرارداد يا توافق نهايي، مجلس هم نقشي داشته باشد كه البته لزوما موضع منفي و بدي نيست. همان‌طور هم كه ديديد متن اوليه اين طرح را 225 نماينده امضا كردند كه خودش نشان مي‌دهد مورد وثوق اكثريت قاطع مجلس است.
موضع عمومي مجلس درباره اينكه اين طرح قبل از دهم تير در دستور كار قرار بگيرد، چيست؟ چون به هر حال آن 225 نفر متن طرح را امضا كرده بودند، اما حرفي از زمان تصويب نبوده است.
خب بله. موضوع زمان تصويب اين طرح و اينكه حتما طرح قبل از دهم تير به تصويب برسد، موافقان و مخالفان جدي در مجلس دارد. حتي خيلي از دوستان ما كه متن اصلي طرح را امضا كرده‌اند، موافق اين نيستند كه الزاما براي اينكه طرح قبل از دهم تير به تصويب برسد، دستور كار مجلس عوض شود.
كدام طيف‌ها بيشتر خواهان اين هستند كه قبل از ده تير اين موضوع در دستور كار قرار بگيرد؟
همان تهيه‌كنندگان طرح بيشتر دنبال اين هستند.
منظورم از طيف‌هاي مختلف، موافقان و مخالفان مذاكرات است. كدام‌يك دنبال تغيير دستور هستند؟
خب، مسلما بيشتر از همكاراني كه منتقد مذاكرات هستند، مي‌خواهند دستور كار صحن براي بررسي اين طرح تغيير كند. البته خب اين حق قانوني آنها هم هست و وقتي مراحل قانوني طي شود، كسي نمي‌تواند به آنها ايراد بگيرد. آنها دلنگراني‌هايي دارند كه معتقدند تصويب اين طرح مي‌تواند به قسمتي از اين نگراني‌ها پاسخ دهد. به هر حال در روزهاي اخير برخي همكاران ما مطرح كرده‌اند كه از روند مذاكرات راضي نيستند.
اين نگراني ناظر بر چيست؟ ناظر به عملكرد تيم هسته‌اي ايران است يا رفتارهاي طرف مقابل؟
ببينيد ما همه و حتي تيم مذاكره‌كننده و دولت، همگي نگران رفتار طرف مقابل هستيم و در اين موضوع استثنا وجود ندارد. البته در اينكه چطور اين نگراني را رفع كنيم محل برخي اختلافات است اما در اصل قضيه اختلافي نيست. اما همزمان برخي همكاران ما در مجلس هنوز هم نگراني‌هايي درباره امضاي توافق بد يا عبور از خط قرمزها دارند. همين هم اين عده از نمايندگان را بر اين مي‌دارد كه براي تاثير بيشتر بر روند مذاكرات تلاش كنند.
يعني انتقادات به تيم هسته‌اي ايران زمينه اين دست طرح‌ها است؟
نه لزوما. ولي خب طيفي از مجلس همچنان منتقد جدي تيم مذاكره‌كننده هستند و اين موضع آنها در رفتارشان تاثير مي‌گذارد و تلاش خواهند كرد كه با طرح‌ها و قوانيني نگراني خود را رفع كنند. اين انتقادها بعضي جاها علني مي‌شود اما اكثرا بيان آنها محدود به جلساتي است كه رسانه‌اي نمي‌شوند. آنجا به هر حال هميشه موضع‌گيري‌هايي در انتقاد از تيم هسته‌اي وجود دارد.
يك مساله ديگر هم تغيير اين طرح است. يعني در جريان بررسي كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي، صدر تا ذيل اين طرح به طور كامل تغيير كرده است. اين بر رويكرد نمايندگان تاثير نگذاشته است؟
البته اين يك روند قانوني بوده است. طرح اوليه كه با قيد فوريت در بهمن سال گذشته مطرح شد، آن طرح متعلق به آقاي كارخانه‌اي و برخي دوستان ديگر بود. اما بعد با توجه به اينكه چند ماه گذشت و يك سري مسائل جديد پيش آمد و برخي موقعيت‌ها تغيير كرد، خود آقاي كارخانه‌اي هم ديگر اصراري بر طرح اوليه نداشت. لذا به هر حال تحت تاثير شرايط جديد، متن طرح در كميسيون كاملا دچار تغيير شد.