جشنواره فيلم شانگهاي
چهارشنبه با «جامه‌دران»
بهار سرلك / شنبه شب «جكي چان»، «مايك تايسون» و «فن بينگ‌بينگ» روي فرش قرمز جشنواره فيلم شانگهاي كه در پايتخت شلوغ و تجاري چين برگزار شد، قدم گذاشتند.
نگراني‌ها از شيوع بيماري مرس« MERS» در كره جنوبي و حذف فيلم ژاپني به دستور دولت چين، هجدهمين دوره از اين جشنواره را بي‌رنگ‌ولعاب جلوه داد. جشنواره شانگهاي قبل از شروع جشنواره پكن در سال 2011، سال‌ها معتبرترين جشنواره فيلم چين محسوب مي‌شد. هر دوي اين رويدادها با نظارت دولت برگزار مي‌شود، اما به نظر مي‌رسد مقامات دولتي قصد تقويت و پربارتر كردن جشنواره فيلم پكن را كه در ماه آوريل برگزار شد، داشتند. مسوولان جشنواره شانگهاي به شركت‌كنندگان احتمالي خود از كره جنوبي، ايميل فرستادند و از آنها خواستند در خانه‌شان بمانند و همچنين در فهرست نام‌نويسي براي شركت در اين جشنواره، از شركت‌كنندگان اهل كره جنوبي خواسته شده بود فرم پرونده سلامتي را تكميل كنند. در ساختمان «شهر فيلم شانگهاي»، مجتمع سينمايي كه يكي از مركزي‌ترين بنيادهاي توليد فيلم در چين به شمار مي‌رود، و در فهرست برنامه نمايش فيلم‌هاي اين جشنواره هنوز نام فيلم «حمله به تايتان» به چشم مي‌خورد اما بليت‌فروش‌ها مي‌گويند فيلم ژاپني ديگري جايگزين اين انيميشن ژاپني شده است. اين فيلم انيميشن از سوي وزارت فرهنگ چين حذف شده است. برخلاف سال گذشته كه «ترانسفورمرز: عصر انقراض» جشنواره شانگهاي را به پايان رساند، امسال فيلم تجاري هاليوودي در برنامه اين جشنواره نيست. گرچه درام «چپ دست» به كارگرداني «آنتوني فوكوآ» با بازي «جيك جلينهال» و «ريچل مك‌آدامز» در اين جشنواره اكران بين‌المللي خواهد شد. فيلم سانتي‌مانتال چيني «من كسي هستم» ساخته «درك تانگ- سينگ يو» كه درباره بازيگر سياه‌لشگري است كه تلاش مي‌كند در استوديوهاي فيلمسازي شهر هنگدين هم شانس خود را امتحان كند، فيلم افتتاحيه اين جشنواره بود. بيست‌ويك ژوئن و در شب اختتاميه، محصول مشترك چين و روسيه با عنوان «باله در شعله‌هاي جنگ» ساخته كارگردان چيني «ياچون دونگ» و كارگردان روسي «نيكيتا ميخالكوف» نمايش داده مي‌شود. اين فيلم با داستان عاشقانه در ميانه‌هاي جنگ جهاني دوم، رابطه چين و روسيه را به تصوير مي‌كشد.
امسال، هفتادمين سالگرد پايان جنگ جهاني دوم كه در چين آن را با نام «مقاومت در برابر تجاوز ژاپن» مي‌دانند همزمان شده است و اين جشنواره بخش ويژه‌اي را براي نمايش فيلم‌هايي با اين درون‌مايه مانند «كازابلانكا»، «طبل حلبي» ساخته «فولكر اشلوندورف» و «شب فرا مي‌رسد» از «آندره سينگر»، اختصاص داده است. همچنين جشنواره شانگهاي با انتخاب چند فيلم نشان داد كه با اهداف سياسي دولت همسو است. شانگهاي با انتخاب فيلم‌هايي از برزيل، روسيه، هند و آفريقاي جنوبي اصرار بر اتحاد سياسي و اقتصادي بيشتري با اين كشورها دارد. «آندري زوياگينتسف» كارگردان روسي كه «لوياتان» او سال گذشته نامزد جايزه اسكار بود، رياست هيات داوران بخش «جايزه گلدن گلوبت» را برعهده دارد. كارگردان چيني «كاي شانگجون»، بازيگر چيني «هائو لي»، فيلمنامه‌نويس كره‌اي «كيم هي-جاي»، كارگردان و فيلمنامه‌نويس فرانسوي «فيليپ مويل»، تهيه‌كننده هنگ‌كنگي «ناسون شي» و تهيه‌كننده امريكايي «رون يرژا» اعضاي هيات داوران بخش گلدن گلوبت را تشكيل مي‌دهند.
فيلم «جامه‌دران» نخستين تجربه كارگرداني «حميدرضا قطبي» از ايران براي به دست آوردن جايزه گلدن گلوبت با «گرمازدگي» ساخته «نيكيتا ميخالكوف» از روسيه، «كيك» به كارگرداي «دنيل بارنز» از امريكا و فيلم «بادها كجا آرام مي‌گيرند» از كارگردان تايواني «وانگ تونگ» رقابت مي‌كند. جامه‌دران كه در بخش نگاه نو سي‌وسومين جشنواره فيلم فجر حضور داشت اقتباسي از كتابي به همين نام اثر «ناهيد طباطبايي» است كه توانست ديپلم افتخار بهترين فيلمنامه اقتباسي را از آن خود كند. فيلم سه اپيزودي «جامه‌دران» زندگي زني به نام شيرين را روايت مي‌كند كه در مراسم ختم پدرش از روابط او مطلع مي‌شود. «مهتاب كرامتي»، «مصطفي زماني» و «پگاه آهنگراني» در اين فيلم به ايفاي نقش پرداختند. در بخش «استعداد نو آسيا» به رياست كارگردان كره‌اي «كيم هان- مين»، 15 فيلم حضور دارد. اين جشنواره به دوستداران سينما در چين اين فرصت را مي‌دهد تا فيلم‌هاي امريكايي كه در سينماهاي چين نمايش داده نمي‌شوند را ببينند. «شلاق» و «مرد پرنده‌اي» از جمله فيلم‌هايي هستند كه در اين جشنواره نمايش داده مي‌شوند. مايك تايسون، بوكسور سابق، در اين جشنواره به خاطر فيلمي امريكايي حضور ندارد و به اين دليل است كه او در فيلم چيني «آي‌پي من 3» بازيگر مهمان بوده است. از ديگر مهمانان امريكايي اين رويداد سينمايي «جفري كاتزنبرگ» مدير انيميشن كمپاني دريم ووركس است. چين با فروش چهار ميليارد و 800 ميليون دلار، دومين گيشه پرفروش دنيا بعد از امريكا را به خود اختصاص داده و بر همين اساس استوديوها و كمپاني‌هاي امريكايي مشتاق به جلب‌توجه بازار چين هستند. جشنواره فيلم شانگهاي امسال به طرفداران سينما اين امكان را مي‌دهد كه شش فيلم «جنگ ستارگان» را ببينند. همچنين انتظار مي‌رود «هفته فيلم اكشن جكي‌چان» كه مجموعه‌اي از جلسات و نمايش فيلم‌هاي جكي‌چان است، توجه فيلمسازان بسياري را مانند «رني هارلين» و «برت رتنر»به خود جلب كند. مسوولان جشنواره مي‌گويند: «اين برنامه اعتبار جكي‌چان را در دنياي فيلم‌هاي اكشن بالاتر خواهد برد و فرهنگ چيني كه در اين فيلم‌ها به نمايش گذاشته شده را بهتر معرفي مي‌كند. همچنين سرمايه‌داران سراسر جهان را در حمايت از جهاني شدن فيلم و فرهنگ چيني گردهم جمع خواهد كرد.»جشنواره فيلم شانگهاي كه در سال 1993 راه‌اندازي شد، در اين دوره بيش از 380 فيلم از 50 كشور دنيا نمايش خواهد داد. 80 فيلم چيني در اين جشنواره حضور دارند و فيلم‌هاي امريكايي كه با فاصله بسيار زيادي جايگاه دوم را به خود اختصاص دادند. «فو ونژيا» مدير اجرايي مسوولان جشنواره شانگهاي مي‌گويد: «جشنواره بين‌المللي فيلم شانگهاي معمولا روي آثاري خارج از سيستم سينماي هاليوود تمركز كرده است.»در حالي كه جشنواره شانگهاي براي پذيرايي از دوستداران سينما مشهور است جشنواره فيلم پكن بزرگان دنياي سينما و سرگرمي و مقامات دولتي را به رويداد خود فرا مي‌خواند. فو در ادامه مي‌گويد: «شانگهاي با استفاده از قطب تجاري‌اش براي پايتخت فيلم چين شدن قصد رقابت با پكن، شهري با محوريت سياسي، را ندارد. جشنواره شانگهاي با هيچ جشنواره ديگري در دنيا قصد رقابت ندارد. فوريه متعلق به جشنواره برلين است، آوريل متعلق به پكن، مه براي كن و ژوئن متعلق به شانگهاي است.»