جنگل‌سوزی‌ها همچنان ادامه دارد
گروه اجتماعي|در سه ماهه نخست امسال، ۱۴۴۹ هکتار از جنگل‌های تحت پوشش سازمان حفاظت محیط‌زیست دچار آتش‌سوزی شد که بیشترین پهنه آتش‌سوزی به ترتیب در استان‌های فارس، کردستان و مازندران بوده است.این میزان جنگل‌سوزی در حالی است که در دهه ۳۰ شمسی مجموع رویشگاه‌های جنگلی در هیرکانی ۳،۵ میلیون هکتار اعلام شده بود و آن زمان در مجموع ۱۸ میلیون هکتار جنگل داشتیم، اما امروز جنگل‌های هیرکانی به ۱،۶ دهم میلیون هکتار کاهش یافته یعنی بیش از نیمی از این جنگل‌ها را از دست دادیم و در مجموع اکنون فقط ۱۲ میلیون هکتار جنگل داریم، یعنی ۶ میلیون هکتار جنگل را در طول ۶ دهه اخیر از دست دادیم. خبرگزاري ايرنا چندی قبل در گزارشي نوشت كه طبق گزارش انجمن علمی جنگلبانی کشور، نیمی از جنگل‌های هیرکانی موجود هم جنگل‌های مخروبه هستند و به شدت در آستانه فروپاشی قرار دارند، در زاگرس هم ۳۰درصد جنگل‌ها در معرض خشکی کامل قرار گرفتند و ۱۵ میلیون بلوط را در مدت دو دهه اخیر از دست دادیم.با این حساب متوسط سرانه جهانی جنگل ۱۷صدم هکتار است در حالی که این سرانه در ایران هشت دهم درصد است؛ یعنی سهم ایرانی‌ها از جنگل یک‌چهارم استاندارد سرانه جهانی است، بنابراین شرایط جنگل‌های ما به گونه‌ای نیست که آن را سالانه طعمه آتش كرده و سرعت نابودی آنها را بیشتر کنیم.مطابق تعریف سازمان ملل، جنگل‌ها بیش از ۳۳ نوع خدمت غیرقابل معامله ارائه می‌کنند؛ خدماتی که با هیچ‌گونه ارزش مالی قابل قیاس و ارزش‌گذاری نیست: تولید اکسیژن، تعدیل اقلیمی، افزایش ظرفیت گرمایی زمین و از همه مهم‌تر؛ یکی از منابع مهم ذخیره آب و عامل مهم جلوگیری از فرسایش بیش از حد خاک. منوچهر فلاحی، معاون جانشین یگان حفاظت سازمان محیط‌زیست چندی قبل به خبرنگار ایرنا گفت: در سه ماهه نخست امسال بیشترین آتش‌سوزی‌ها در استان‌های فارس با ۷۵۷ هکتار، کردستان ۳۴۶ هکتار و بعد از آن مازندران بوده است، در تهران هم آتش‌سوزی داشتیم. با توجه به اینکه ۹۰ تا ۹۵درصد آتش‌سوزی‌ها عامل انسانی دارد که از این میزان حدود ۸۵درصد آن غیرعمدی است از استان‌ها خواستیم تا بروشورهای هشدار‌دهنده در‌خصوص برخورد با افراد خاطی بین جوامع محلی و گردشگران توزیع کنند که بدانند اگر باعث آتش‌سوزی شوند چه عواقبی برای‌شان دارد، همچنین قرار شد اطلاعیه هشدار دهنده در سطح استان‌ها در جاهایی که سابقه آتش‌سوزی دارند توزیع شود که می‌تواند تا حد زیادی بازدانده باشد. همچنین درخواست کردیم تا شوراهای محلی، نیروهای بسیج، یگان حفاظت منابع طبیعی و سازمان‌های مردم‌نهاد با هم هماهنگ باشند تا در مواقع آتش‌سوزی نیروها و کارها مشخص باشد و به‌موقع در محل حاضر شوند. مساله‌ای که هر ساله با آن درگیر هستیم این است كه کشاورزان بعد از برداشت محصولات باقیمانده محصولات مانند کاه و کلش را آتش می‌زنند تا زمین برای کاشت دوم آماده شود که با استان‌ها مکاتبه کردیم تا ادارات کل جهاد کشاورزی مانع این کار شوند چون با توجه به خشکی زمین ممکن است آتش توسعه یابد و از کنترل خارج شود، وقتی که اطلاع‌رسانی می‌شود و اگر کسی این کار را انجام دهد و اتفاقی بیفتد حالت عمدی به خود می‌گیرد و باید تاوان دهد. همچنین افراد در صورت وقوع آتش‌سوزی می‌توانند آن را به ۱۵۴۰ که سامانه فعال در سازمان محیط‌زیست است اطلاع دهند. فلاحی افزود: آتش‌بُرها (مناطقی به صورت خندق که ارتباط بین دو منطقه را در صورت وقوع آتش‌سوزی قطع می‌کنند) باید پاکسازی شوند تا گیاهی در آن نباشد چون زمانی که آتش به منطقه‌ای می‌رسد که علفی در آن نباشد خودبه‌خود خاموش می‌شود که آتش‌برها هم همین کار را می‌کنند، عرض آنها به تناسب منطقه متفاوت است اما معمولا بین ۶ تا ۱۰ متر است که اگر یک یا دو سال به حال خود رها شوند دوباره در آنها گیاه رشد می‌کند و عملا کار قطع آتش را انجام نمی‌دهند و مانند پل عمل می‌کنند از این رو کار پاکسازی آنها در دستور کار قرار گرفت. اهمیت زیست بوم زاگرس به عنوان یکی از حیاتی‌ترین زیستگاه‌های انسانی و طبیعی کشور سبب شده است که گروهی از جوانان فعال در حوزه‌های محیط‌زیست و منابع طبیعی با طراحی پویش‌های ملی و با رویکرد آموزش و تجهیز گروه‌های جهادی و مردمی مقابله‌کننده با آتش‌سوزی در منطقه اکولوژیکی زاگرس درصدد حل مساله آتش‌سوزی و کاهش اثرات آن روی زندگی جوامع محلی و محیط باشند و سعی دارند با تقویت و توانمندسازی گروه‌های مردمی و جهادی که اکثرا از دل جوامع بومی و محلی رشد و توسعه یافته‌اند، زمینه‌های مدیریت هر چه بیشتر رخدادهایی از قبیل آتش‌سوزی که طبق آمار ۹۰درصد ریشه در عوامل انسانی داشته و دارد را فراهم کنند.در نگاه این فعالان حامی محیط‌زیست، منطقه اکولوژیکی زاگرس با وسعت ۵،۴ میلیون هکتار به عنوان یکی از فعال‌ترین اکوسیستم‌های طبیعی کشور از اهمیت بسزایی در رقم زدن بسیاری از معادلات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی برخوردار بوده که تامین ۴۰درصد از آب شیرین کشور، سرچشمه رودخانه‌های کارون، دز، کرخه، مارون، سیروان، زاب و زاینده‌رود، اولین سد دفاعی زیستی کشور با ظرفیت سالیانه رسوب ۳۶۷ میلیون تن گرد و غبار (ریزگرد)، ظرفیت سالیانه تولید ۱۳،۵ میلیون تن اکسیژن، زیست ۸۰درصد از عشایر غیور و بیش از ۵۰درصد دام کشور در منطقه زاگرس و و ابستگی معیشتی ۱،۵ میلیون نفر از مردم بومی و محلی به جنگل‌های زاگرس برخی از شاخص‌ترین این معادلات است.زاگرس به عنوان اولین سد دفاعی زیستی، با همه کارکردهای زیستی فوق‌العاده‌اش طی این سال‌ها با آسیب‌های بسیار جدی مواجه شده است که آتش‌سوزی‌های مکرر در فصل گرما در نقاط مختلف زاگرس علی‌الخصوص در استان‌های فارس، خوزستان، لرستان، کرمانشاه و کردستان، هر ساله هزاران هکتار از این جنگل‌ها را در ورطه نابودی قرار داده و خسارات مالی مستقیم و غیرمستقیم بسیاری را به مردم و دولت وارد کرده است.حالا این پویش‌های ملی با رویکرد تقویت جوامع بومی و محلی در راستای حفظ و حراست از ظرفیت‌های موجود کشور در عرصه جنگل، با هدف آموزش و تجهیز گروه‌های جهادی و مردمی ساکن در مناطق آتش‌سوزی و با هدف مردمی‌سازی حفاظت از محیط‌زیست درصدد جلب مشارکت همه مردم، نهادهای حاکمیتی و دولتی برای توانمندسازی مبارزان خط مقدم مبارزه با آتش‌سوزی در جنگل‌های فوق‌العاده زاگرس است.