پروفسور «كارل هاينس روكريگل » استاد دانشگاه نورنبرگ در انجمن جامعه‌شناسي:
شاخص رضايت از زندگي ايرانيان كمتر از استاندارد‌هاي جهاني
سپيده پيري |در شرايط كنوني و در هياهوي زندگي صنعتي و ماشيني مردم بيش از گذشته با مفاهيمي همچون شادي و رضايت از زندگي غريبه شده‌اند. جهت بررسي اين موضوع صبح ديروز نشست تخصصي در سالن انجمن جامعه‌شناسي ايران برگزار شد. سخنران اين همايش پروفسور «كارل هاينس روكريگل » استاد دانشگاه نورنبرگ آلمان بود. او كه تاكنون 14 بار به ايران سفر كرده از شرايط اجتماعي و اقتصادي كشور آگاهي دارد و در اين جلسه درباره شادي توضيحاتي داد:
مفهوم شادي و شادكامي يك مفهوم جهاني است. اين مفهوم مي‌تواند ساير حوزه‌هاي فرهنگي، اجتماعي و سياسي را تحت تاثير خود قرار دهد. به همين دليل در سياستگذاريهاي كشور‌ها مورد توجه ويژه قرار مي‌گيرد. شادي مورد توجه صاحب‌نظران مختلفي قرار گرفته است. براي مثال «بن برناك» مي‌گويد: « هدف غايي اقتصاد فهم و افزايش شادكامي انسان است». امروزه مفهوم جديدي تحت عنوان اقتصاد شادي بر مفاهيم اقتصادي كلان افزوده شده است، اما سابقه پژوهش‌ها در اين رابطه به 200 سال پيش باز مي‌گردد. براي اينكه به اهميت مفهوم شادي پي ببريم لازم است تعريفي از «آدام اسميت» به عنوان يكي از محققان اين عرصه ارايه كنم. او هدف اصلي خالق طبيعت را خوشحالي بشر ناميده است. همچنين بر اساس خرد قديمي و سنتي در صورتي كه سخت كار كنيم و موفقيت‌هاي بزرگي حاصل شود انسان خوشحالي خواهيم بود، در حالي كه نتايج پژوهش‌هاي اخير روانشناسي عكس اين موضع را نشان مي‌دهد. به اين معنا در صورتي كه انسان خوشحالي باشيم مي‌توانيم سخت كار كنيم و در پي آن موفقيت‌هايي به دست آوريم. شادي بين رشته‌اي است و در تلاشيم با كمك پژوهش‌هاي متفاوت كميت و كيفيت اين شاخص را در بهبود زندگي افراد به ميزان قابل توجهي افزايش دهيم. در جولاي سال 2011 سازمان ملل عنوان كرد شادي يك مفهوم نسبي است كه برداشت‌هاي مختلفي از آن مي‌شود، بنابراين جهت دست‌يابي به نتايج عيني‌تر ارتقاي اين مفهوم به عنوان يك هدف سياسي بايد مورد توجه جوامع قرار بگيرد. اين سازمان هدف نهايي توسعه براي افزايش كيفت زندگي بشر را ايجاد شادكامي عنوان كرده است. همچنين گزارش سازمان ملل در سال 2015 نشان مي‌دهد: در طول 50 سال گذشته سياست‌هايي براي رشد اقتصادي كشور‌ها با شعار «سياست‌هاي بهتر، زندگي بهتر» ارايه شده است، اما آنچه آنان به عنوان دستاورد مهم خود مطرح كردند مفهوم شادي و خوشحالي شهروندان بود. مفهومي كه تنها به توليد ناخالص ملي منتج نمي‌شود بلكه به كيفيت زندگي بهترهم كمك خواهد كرد. برخي شاخص‌هايي كه اين گروه براي زندگي بهتر تعريف كردند، مسكن، سلامتي، ايمني، درآمد، شغل، كنش‌هاي اجتماعي شهروندان، تعادل در زندگي و در نهايت رضايت از زندگي است.
امروزه روانشناسان دو تعريف از شادماني ارايه كرده‌اند:
- شادي تجربه فرد از احساسات مثبتي است كه در زندگي دارد.
- شادي يك حس خوب و مثبتي است كه در لحظه چشم‌انداز مثبتي از آينده به ما مي‌دهد.
آخرين پژوهش‌هاي روانشناسان نشان مي‌دهد براي رفع اثر هر پيغام، تجربه يا احساس منفي بايد سه پيغام يا تجربه مثبت دريافت كنيم. در حالي كه اين نسبت در روابط عاطفي و در زندگي شخصي پنج به يك است؛ يعني بايد در ازاي هر يك پيغام و احساس منفي كه دريافت مي‌كنيم پنج حس و پيغام مثبت دريافت كنيم تا اثر آن خنثي شود. نتايج پژوهش‌هاي سراسري گوياي اين واقعيت است كه افراد خوشحال داراي عمر بيشتر، درآمد بيشتر وريسك پذير‌تر هستند همچنين از كيفيت بيشتري در زندگي زناشويي‌شان برخوردارند. در رابطه با روش‌ها و معيارهاي اندازه‌گيري شادي دو شيوه مورد توجه است. يكي همان شيوه سنتي كه عيني‌تر است. يعني با مشاهده درآمد، موقعيت اجتماعي و شرايط ازدواج هر فردي و مقايسه آنها با معيارهاي عمومي جامعه به ميزان شادي او پي مي‌بريم و ديگري روشي ذهني است كه در ارتباط با شخص و پرس و جو از تعاريف وي از شادي به كنه قضيه پي مي‌بريم. آمارها در رابطه با ميزان شاخص رضايت از زندگي در كشورهاي مختلف كه از يك طيف 10 قسمتي برداشت شده است، نشان مي‌دهد: كشور دانمارك با شاخص هشت بالاترين ميزان رضايت از زندگي را به خود اختصاص داده است. اين رقم درآلمان هفت و در ايران 5/4 است. اين رقم نشان مي‌دهد ايران در سياست‌گذاري‌ها و اجراي برنامه‌هايي جهت افزايش رضايت از زندگي شهروندان راه طولاني در‌پيش دارد.