فريدون مجلسي در گفت‌وگو با «اعتماد» مطرح كرد
توافق‌آبرومندانه ،زمينه ساز توسعه اقتصادي و اجتماعي ايران
گروه ديپلماسي| مذاكرات هسته‌اي ايران و گروه 1+5 از امروز وارد مرحله جديدي خواهد شد. محمدجواد‌ظريف و جان كري، وزراي امور خارجه ايران و امريكا امروز وارد وين شده و به تيم‌هاي مذاكرهكننده هسته‌اي مي‌پيوندند. گفته مي‌شود لوران فابيوس، وزير امور خارجه فرانسه نيز در عصر امروز به وين وارد مي‌شود. در طول روزهاي گذشته تمامي هيات‌هاي مذاكرهكننده در وين بوده‌اند و در اين مدت رايزني‌ها و گفت‌وگوهاي دوجانبه و چندجانبه فشرده و متعددي ميان هيات‌هاي مذاكرهكننده برگزار شده است. در اين ميان به نظر مي‌رسد با حضور وزراي امور خارجه ايران و 1+5 در وين و برگزاري جلسات ميان وزرا روند مذاكرات هسته‌اي سرعت بيشتري به خود بگيرد و تا پايان زمان ضرب‌الاجل تعيين شده در 30 ژوئن، توافق احتمالي هسته‌اي به دست آيد. فريدون مجلسي در گفت‌وگو با «اعتماد» معتقد است تاكنون مذاكرات، با وجود تلاش‌هاي آنان، با كندي نسبي، پيش رفته و منجر به تفاهم تاريخي لوزان شده است. وي با بيان اينكه در لوزان چارچوب اساسي و اصلي تفاهم پيش‌بيني شده و در همان قالب بايد به نتيجه برسد، يادآور مي‌شود كه اكنون روند مذاكرات در ادامه تفاهم لوزان و براي تكميل كردن جاهاي خالي و از ميان برداشتن پرانتزهاي ابهام‌آور است. اين ديپلمات پيشين كشورمان نيز درباره برخي گمانه‌زني در رابطه با تمديد مذاكرات هم تاكيد دارد كه ممكن است دو سه روزي به دلايل فني بيشتر طول بكشد. مشروح گفت‌وگوي «اعتماد» با فريدون مجلسي در ادامه مي‌آيد:
روند كنوني مذاكرات را چگونه مي‌بينيد؟
كساني كه در هر دو سو مايل به تفاهم نهايي نيستند، خواه به دليل منافعي كه در شرايط بحراني عايدشان شده است و فكر مي‌كنند از دست برود و خواه روي نگراني و عقايد افراطيخواه ايران‌هراسانه و خواه رفتارهايي كه بهانه به دست ايران‌هراسي مي‌دهد و نيز كشورهاي ذي‌نفع منطقه كه با ديدگاهي بخيلانه توفيق و رفاه ايران را مانع و رقيبي براي ادامه توسعه خود مي‌پندارند و در واقع از تحريم‌هاي عليه ايران بهره بسيار نيز برده‌اند، مانند هميشه مي‌كوشند از اهرم‌هاي گوناگون براي كند كردن روند مذاكرات و به تعويق انداختن آن سودجويي كنند. با اين حال، تاكنون مذاكرات، با وجود تلاش‌هاي آنان، با كندي نسبي، پيش رفته و منجر به تفاهم تاريخي لوزان شده است. در لوزان چارچوب اساسي و اصلي تفاهم پيش‌بيني شده و در همان قالب بايد به نتيجه برسد. اكنون روند مذاكرات را در ادامه تفاهم لوزان و براي تكميل كردن جاهاي خالي و از ميان برداشتن پرانتزهاي ابهام‌آور مي‌دانم. ديدگاهم مثبت است. چاره ديگري نمي‌بينم.
روز شنبه وزراي امور خارجه ايران و امريكا به وين خواهند رفت. ساير وزراي 1+5 نيز در روزهاي آتي به وين خواهند آمد. فكر مي‌كنيد حضور وزرا چقدر مي‌تواند تسريع‌بخش در روند مذاكرات و دستيابي به توافق باشد؟
وزراي خارجه مهم‌ترين كشورهاي جهان براي هيچ‌و‌پوچ وقت‌شان را تلف نمي‌كنند. قاعدتا كارشناسان با تماس دايمي با وزيران متون تفاهمنامه‌ها را آماده مي‌كنند و سفر وزيران و روسا براي انجام تشريفات امضا است. براي اين مورد به خصوص قطعا اهميت بسياري قايل بوده‌اند كه چندين نوبت وزرا شخصا و دسته‌جمعي حضور يافته‌اند، تا فقط قدم‌هايي به پيش برداشته شود. در لوزان هنگامي كه كاسه صبر همگان لبريز شده بود، آن تفاهم تاريخي و اصولي حاصل شد و مورد اقبال مردم قرار گرفت. اين‌بار مردم بي‌صبرانه در انتظار پايان آبرومندانه مذاكرات و نيل به تفاهمي هستند كه براي نخستين‌بار طي يك نسل شرايطي آرام و بدون تنش پديد آيد كه زمينه‌ساز توسعه اقتصادي و اجتماعي سريع‌تري در ايران باشد.
شرايط حصول به توافق را چگونه مي‌بينيد؟ به‌نظر شما توافق هسته‌اي در دسترس است؟
به نظر من شرايط حصول توافق در چارچوب تفاهم لوزان منصفانه و محترمانه است. حصول توافق پس از يك نسل مذاكره و بازنشسته شدن اغلب كساني كه آغازگر آن بوده‌اند اكنون، يعني بعد از لوزان، در‌دسترس است. رفتارهاي سياسي ايران در عرصه جهاني و خويشتن‌داري‌ها در يمن و همكاري‌ها در عراق، برخلاف رفتارهاي ماجراجويانه رقباي منطقه‌اي، جوي اعتمادساز ايجاد كرده است كه توافق را بيش از هميشه در دسترس قرار مي‌دهد.
راهبرد كنوني امريكا در مذاكرات به چه‌شكلي است؟
طبيعتا راهبرد امريكا تبديل ايران از كشوري متخاصم به كشوري غيرمتخاصم است. امريكا در عين حال ناچار است اعتماد اسراييل را هم به عنوان متحد و شريك اصلي خود جلب كند. شريكي كه از آغاز در پديداري تحريم‌ها و خصومت‌ها و پديداري ايران‌هراسي، يك طرف قضيه بوده است. سخنان آغازين رييس‌جمهور ايران درباره اينكه ايران با هيچ كشوري سر جنگ ندارد و آغازگر هيچ جنگي نخواهد شد، پادزهر بسيار مهمي در خنثي كردن ايران‌هراسي و راهگشاي ايجاد روابطي عاري از تنش براي نيل به تفاهم بوده است.
به نظر مي‌رسد كه دوباره انتقادات مخالفان مذاكرات شديد شده و منتقدان هر‌روز در رسانه‌هاي امريكايي، آقاي كري و اوباما را تحت‌فشار قرار مي‌دهند. اين مخالفت‌ها تا چه اندازه تاثيرگذار خواهد بود؟
ما، چه در داخل و چه از تريبون‌هاي افراطيون خارجي، به اين‌گونه واكنش‌ها در‌آستانه هر دور از مذاكرات عادت كرده‌ايم. مذاكره‌كنندگان لابد بيش از ما عادت كرده‌اند. منافع عقلاني و استراتژيك دو‌طرف رفتار و روابطي عاقلانه و منطقي را ايجاب مي‌كند.
روند برخورد و همراهي ساير اعضاي 1+5 را چگونه مي‌بينيد؟
وزير خارجه امريكا، با وجود همه فشارها و تذكرات، نشانه‌هاي بسيار مثبتي بروز مي‌دهد. وزير خارجه فرانسه دم خروس معاملات ميليارد دلاري‌اش با عربستان درست در‌آستانه هر دور مذاكره پديدار مي‌شود. اما آنها نهايتا تابع امريكا هستند. بازار ايران را هم نمي‌توانند فراموش كنند. وزير خارجه روسيه هم اظهار اميدواري بسيار كرده است. چيني‌ها هم كه از آغاز مخالفتي با تفاهم نداشته‌اند هرچند آنان از ادامه تحريم ايران هم زيان نمي‌بينند. اما ايران با توانمندي بالقوه هرچه ثروتمندتر و داراي اقتصادي پوياتر باشد بيشتر به سود شركاي اقتصادي و بازرگاني‌اش خواهد بود.
به نظر شما احتمال تمديد مذاكرات چقدر جدي است؟
به نظر من جدي نيست. ممكن است دو، سه روزي به دلايل فني بيشتر طول بكشد. طولاني‌تر شدن آن به معني عدم تمايل طرفين به حل مساله و ادامه جريان دوران قبل است. بايد ديد كدام طرف بيشتر آسيب خواهد ديد. اگر هدف به نتيجه نرسيدن باشد، اصولا چه نيازي به مذاكره بوده است. بايد از تعامل و سازگاري نترسيد. بايد به قدرت در پرتو توسعه اقتصادي و اجتماعي انديشيد.