گروه مدرسه «اعتماد»: بالاخره پس از فراز و فرودهاي يك‌ساله استيضاح علي‌اصغر فاني، وزير آموزش و پرورش دولت يازدهم چهارشنبه پيش در صحن علني مجلس مورد بررسي قرار گرفت؛ استيضاحي كه هر قدر به لحظه‌هاي پاياني نزديك مي‌شد مانند يك مسابقه فوتبال نمايشي نتيجه آن قابل پيش‌بيني‌تر مي‌شد حتي افرادي كه چندان حرفه‌‌اي موضوع را تعقيب نمي‌كردند هم پي برده بودند كه استيضاح راي نخواهد آورد؛ واقعيتي كه به وقوع پيوست و پيش‌بيني‌ها تحقق يافت.
حال پرسش اين است كه وقت دولت و مجلس كه سرمايه ملي است و بايد در مسير منافع ملي صرف شود در فرآيند اين استيضاح كه از يك سال پيش كليد خورد چرا بايد اين‌گونه هزينه بشود؟
فعالان حوزه رسانه وظيفه دارند به عنوان يك مطالبه ملي اين پرسش را طرح كنند و بزرگ‌ترين سرمايه جبران‌ناپذير يعني «زمان» را مورد نظر جدي قرار داده و از قواي سه‌گانه بخواهند تا اين سرمايه را صرف منافع ملي كنند.
به همين منظور ما در گروه مدرسه «اعتماد» بر آن شديم تا استيضاح دكتر علي‌اصغر فاني، وزير آموزش و پرورش را كه يك سال دولت و مجلس را درگير كرد مورد واكاوي قرار دهيم تا با تبيين ابعاد اين استيضاح بتوانيم ضمن توجه دادن مجلس و دولت به منافع ملي، افكار عمومي به ويژه جامعه معلمان را متوجه حقايق سياسي حاكم بر فضاي اين دو قوه كنيم.
تحليل عملكرد نمايندگان مجلس چه موافقان و چه مخالفان استيضاح كمك مي‌كند تا نسبت مجلس با موضوع آموزش و پرورش را دريابيم و با واقع‌بيني انتظارات و كنش‌هاي خود را هماهنگ سازيم.
محتواي نطق‌هاي مخالفان و موافقان استيضاح و واكنش چهره‌ها و جريان‌هاي سياسي از يك سو و معلمان و كنشگران صنفي جامعه فرهنگيان از سويي مي‌تواند به تبيين فضا كمك كند تا با طرح مطالبات متناسب با واقعيت‌هاي دولت و مجلس معلمان هوشمندانه و هدفمندانه به دنبال تعامل سازنده و تحركات موثر باشند.
اميد است حل مسائل آموزش و پرورش در اين فضا به يك مطالبه ملي تبديل شود و براي تامين منافع ملي در درازمدت تمام دستگاه‌هاي حاكميتي عزم خود را براي رفع معضلات اين دستگاه به كار گيرند.
از ادعاي صنفي تا ادعاي سياسي استيضاح
نمايندگان استيضاح‌كننده به‌شدت مراقب بودند از اتهام سياسي بودن استيضاح برائت بجويند. ابراز‌نظرهاي آنان كه گاهي از شدت افراط نتيجه عكس مي‌داد جالب توجه بود. دقت به برخي از اين ابراز نظرها ما را به اين نتيجه مي‌رساند كه تلاش آنها براي پنهان كردن اين انگيزه‌ها چقدر ناشيانه بوده است.
بشيري: استيضاح مورد مطالبه همه فرهنگيان بوده و اين موضوع سياسي نيست.
نماينده مردم قروه و دهگلان: وزارت آموزش و پرورش يك نهاد استراتژيك و مهم براي توسعه كشور است، استيضاح آقاي فاني به هيچ عنوان سياسي نيست و ايشان از برنامه‌هاي اعلامي خود فاصله گرفته‌اند.
جبار كوچكي‌نژاد: جلسه استيضاح در جهت حمايت از يك ميليون فرهنگي سراسر كشور و حدود 13 ميليون دانش‌آموز است و هيچ گونه شائبه سياسي، جناحي و فراكسيوني در اين استيضاح نيست. اين استيضاح از متن مجلس بوده و نمايندگان تصميم به آن گرفتند، همچنين معتقديم فرهنگيان كشور بيش از 80 درصد اصرار به استيضاح وزير آموزش و پرورش دارند و امروز به نمايندگان خود نگاه مي‌كنند كه به چه شكلي از حق و حقوق‌شان دفاع مي‌شود.
نقوي حسيني: بحث ما كاركرد ايشان است و استيضاح ما به هيچ عنوان سياسي نيست. سعي نكنيد استيضاح را سياسي كنيد؛ اگر استيضاح سياسي بود، سخنان اكرمي در جمع معلمان براي استيضاح كافي بود. اكرمي در جمع معلمان مي‌گويد كه معلمان بايد زمينه آزادي سرانه فتنه را فراهم كنيد، چرا اينجا نشسته‌ايد؛ ما سياسي استيضاح نمي‌كنيم. ما اگر مي‌خواستيم سياسي استيضاح كنيم، سخنان آقاي كفاش در استان كرمان كافي بود. ما سياسي استيضاح نمي‌كنيم، وگرنه نمودار انتصاب‌ها كه اغلب آنها اعضاي حزب منحله مشاركت يا فتنه‌گر هستند براي استيضاح كافي بود. اين استيضاح صنفي و براي معلمان است.
اين تاكيدها در حالي توسط نمايندگان موافق استيضاح صورت مي‌گرفت كه به خوبي آگاه بودند كه بدنه فرهنگيان به‌شدت مخالف انگيزه‌هاي سياسي است، بنابراين تلاش نمايندگان در واقع براي پاسخ به افكار عمومي معلمان بود؛ تلاشي كه چندان كارگر نيفتاد و بيشتر معلمان در فضاي مجازي نشان دادند كه به انگيزه‌هاي سياسي، انتخاباتي و تبليغاتي آنها پي برده‌اند.
استيضاح و معيشت معلمان
يكي از محورهاي مشترك سخنان موافق وحتي مخالف استيضاح اقرار به وجود مشكلات معيشتي معلمان بود به‌گونه‌اي كه نمايندگان براي همصدا نشان دادن خود با معلمان تلاش داشتند اين فراز از سخنان خود را برجسته سازند. به عنوان نمونه بشيري، عضو كميسيون آموزش و تحقيقات مجلس گفته بود: بايد توجه كرد و از وزير و مديريت‌هاي اين وزارتخانه اين سوال مطرح مي‌شود كه در ارتباط با حقوق و مطالبات فرهنگيان چه اقدامي تاكنون انجام داده‌ايد و چرا وزير آموزش و پرورش درخصوص اجراي قانون مديريت خدمات كشوري هيچ اقدامي را در آموزش و پرورش انجام نمي‌دهد؟ و اين موضوع باعث شده فرهنگيان در نقاط مختلف كشور اجتماع كرده و اعتراض كنند و در مقابل ديوان عدالت اداري براي مطالبات حقوق‌شان تجمع كنند.
تاكيد برشاه‌بيت اعتراضات و مطالبات معلمان هر چند به ظاهر مورد استقبال قرار مي‌گيرد اما نمايندگان بايد توجه داشته باشند كه به ياري گسترش فضاي مجازي و توسعه و تعميق فعاليت‌هاي روشنگرانه تشكل‌ها و فعالان رسانه‌اي وصنفي ومدني سطح آگاهي معلمان بالاتر رفته و به ابعاد موضوعات توجه جدي‌تري دارند.
معلمان مي‌دانند مشكل معيشت آنها در ذيل موضوع كلان‌تري به نام اقتصاد آموزش و پرورش قابل حل خواهد بود بنا براين صرف همصدايي با آنها تا زماني‌كه در قالب طرح يا لايحه جامعي چاره اساسي انديشيده نشود اميدي به تغيير قابل ملاحظه در شرايط رفاهي ومعيشتي وجود ندارد.
اعتراضات معلمان و استيضاح فاني
نماينده مردم قروه و دهگلان تنها نماينده‌اي بود كه در نطق خود به صراحت از اعتراضات معلمان سخن به ميان آورد و گفت: همه ما و همه معلمان به نحوي از وضعيت درآمدي كشور آگاه هستيم، ولي چرا معلمان به خيابان‌ها آمدند، تحصن كردند و در مقابل ادارات آموزش و پرورش با پلاكاردهاي اعتراضي جمع شدند؟ آقاي فاني، اي‌كاش در يكي از اين جمع‌ها حاضر مي‌شديد و اوضاع را آنچنان كه بود صادقانه به آنها توضيح مي‌داديد... وقتي كه معلمان تحصن كردند، عدم حضور شما به معني بي‌محلي به معلمان و جامعه فرهنگيان بود.
شايد از اعتراض معلمان سخن گفتن آن هم از تريبون رسمي مجلس تاكيد برحق اعتراضي باشد كه رييس‌جمهور نيز درهفته معلم آن را به رسميت شناخت و از طرفي با تشكيل كارگروهي دستور داد تا مطالبات معلمان مورد بررسي وپيگيري قرار گيرد. هرچند برخي نهاد‌هاي ديگر محدوديت‌هايي را براي معلمان ايجاد كردند و احكام قضايي چند تن از فعالان تشكل‌هاي معلمي در ماه‌هاي اخير اجرايي شد.
واكنش معلمان و فعالان صنفي ومدني و تشكل‌ها به استيضاح
درفضاي مجازي واكنش‌هاي متعددي به موضوع استيضاح فاني و راي مجدد وي ابراز شده است. در يكي از اين واكنش‌ها عبدالرضا خسروي، كارشناس ارشد فيزيك و دبير آموزش و پرورش بروجرد مي نويسد: تمديد وزارت دكتر فاني در مجموع حركت مثبتي بود هر چند بر عملكرد دكتر فاني در برخي حوزه‌ها نقد جدي وارد است اما تجربه در دولت‌هاي قبل نشان داده است كه ثبات مديريت در اين وزارتخانه عريض و طويل مفيدتر خواهد بود. وزارت آموزش و پرورش در اين دولت و دولت‌هاي گذشته همواره محل كشمكش‌هاي فراوان بين دولت و مجلس بوده است. با نگاهي اجمالي به 12 وزير آموزش و پرورش پس از انقلاب خواهيم ديد فقط پنج وزير دوره چهار ساله وزارت خود را بدون استيضاح به پايان رسانده‌اند.
پورسليمان، مدير سايت سخن معلم نيز در سايت خود اين‌گونه ابراز نظر مي‌كند: به نظر مي‌رسيد موافقان استيضاح از يك منظر شعاري و احساسي سعي در بيان مطالبات و خواسته‌هاي معلمان داشتند. عدم راي اعتماد به آقاي دكتر نجفي كه مورد وثوق و اعتماد فرهنگيان سراسر كشور بود شايد اين حس را به مجلس منتقل كرده بود تا نمايندگان موافق استيضاح با اجتناب از ادبيات سابق به گونه‌اي خواسته‌هاي خود را از منظر «صنفي» و «معلم‌پسندانه» بيان كنند. ساير معلمان و فعالان نيز در ابراز و نظرهايي مايوسانه به آنچه چهارشنبه گذشته در مجلس گذشت واكنش نشان دادند اما از اينكه موضوع آموزش و پرورش و مطالبات معلمان در كانون توجه دولت و مجلس قرار گرفته خوشحال بودند. آنها بيشتر اين توجه را نتيجه تحركات چند ماه اخير معلمان مي‌دانند.