تصميم به صلح
حسن روحاني بهره‌گيري از الگوي امام حسن(ع) در سياست خارجي را تببين كرد: تصميم به صلح سخت‌تر از تصميم به جنگ است
گروه سياسي| حسن روحاني نيمه ديگر حرفي را كه 25 ماه پيش در مقام يك نامزد انتخابات رياست‌جمهوري زده بود، در مقام رييس‌جمهوري ايران تكميل كرد؛ حرف‌هايي درباره دوگانه جنگ و صلح. رييس‌جمهوري كه دو سال پيش با ترسيم آينده‌اي متفاوت از نتيجه نهايي منازعه هسته‌اي ايران و غرب توانست راي اكثريت مردم را كسب كند حالا در چند قدمي به حقيقت پيوستن آن تصوير قرار دارد. كار او اما نه در آن روزي كه كليد پاستور را تحويل گرفت آغاز شده بود و نه با پايان مذاكرات وين به نقطه نهايي خواهد رسيد. روحاني 12 سال پيش نخستين قدم‌هاي مذاكرات هسته‌اي ايران و قدرت‌هاي غربي را به مسيري هدايت كرد كه به زعم او «دور كردن كشور از زير سايه تهديد» بود. 10سال بعد از شروع آن نبرد ديپلماتيك، روحاني در ميدان نبرد انتخاباتي خود در برابر دوربين‌هاي صدا و سيما اين‌گونه تلاش‌هايش را در قامت رييس تيم مذاكره‌كننده هسته‌اي ايران با سه كشور اروپايي در دولت اصلاحات توضيح داد: «در دوران مسووليتم من همواره اين هدف را دنبال مي‌كردم كه كمترين هزينه و بيشترين فايده را داشته باشيم بنابراين ما توانستيم صلح‌آميز بودن پروژه‌هاي هسته‌اي را به اثبات برسانيم و جنگ، شوراي امنيت و تحريم را در حساس‌ترين مقطع از كشور دور كنيم. در ادامه راه هم‌چنين خواهيم كرد.» از روز 14 خرداد سال 92 كه حسن روحاني اين حرف‌ها را درباره گذشته و‌آينده‌‌اش زد زمان چندان زيادي نياز نبود تا ادامه راهي كه مدنظر او بود كليد بخورد؛ ادامه‌اي كه حالا پس از 22 ماه مذاكره به نقطه‌اي رسيده كه رييس‌جمهوري ايران مي‌تواند نام «صلح» بر آن بگذارد. حسن روحاني پيش از اين با صراحتي كه در جلسه پنجشنبه خود با استانداران و معاونان وزراي دولت از «صلح» سخن گفته بود، اينچنين به افق مدنظرش در مذاكرات هسته‌اي اشاره نكرده بود. انطباق تاريخ ولادت امام حسن(ع) با آخرين روزهاي مذاكرات بهترين زمينه را براي حسن روحاني فراهم كرد تا با ياد كردن از صلح امام حسن(ع) به تشبيه آن شرايط با شرايط امروز ايران در كوران مساله هسته‌اي بپردازد؛ جايي كه برداشت روحاني از زندگي و صلح امام دوم شيعيان اين بود كه «اگر مسوولي وظيفه‌اي را احساس كرد ولو اينكه در شرايطي كه اگر آن مسووليت را انجام دهد، با مشكلات و زخم زبان توام مي‌شود، نبايد در انجام آن وظيفه ترديد كند.» با همين استدلال است كه رييس‌جمهوري نتيجه‌گيري مي‌كند: «بي‌ترديد تصميم‌گيري براي صلح، سخت‌تر از تصميم‌گيري براي جنگ است و آمادگي براي نثار آبرو مهم‌تر از نثار جان و خون در راه خداست. » اين سخن حالا بيش از هر وقت ديگري به موضع‌گيري دو سال پيش روحاني درباره تلاش او براي دور كردن سايه جنگ و تهديد از سر كشور معنا مي‌بخشد. قدمت صلحي كه مدنظر رييس‌جمهوري ايران قرار دارد در كارنامه او به 12 سال پيش مي‌رسد؛ 12 سالي كه هر چند شايد يكي از روزهاي همين هفته نقطه عطف مهمي در مسير آن باشد اما قطعا پايان راه نيست. او هم در داخل و هم در خارج از كشور با موضوعاتي ديگر مواجه خواهد بود. خود روحاني هم اين موضوع را به درستي دريافته و خطاب به استاندارانش گفته كه حل و فصل موضوع هسته‌اي به معناي پايان مشكلات نيست و مسير رفع مشكلات هنوز ادامه دارد. در سياست خارجي اگر پرونده هسته‌اي ايران در هفته پيش‌رو بسته شود، تازه شرايط مناسبات ايران و قدرت‌هاي غربي به وضعيت سال‌هاي پاياني دولت اصلاحات بر‌مي‌گردد. البته اين‌بار با يك تفاوت عمده؛ آن روزها دو طرف در آستانه يك تخاصم سياسي قرار داشتند و اكنون طرفين تجربه خروج از گرداب اين تخاصم 12 ساله را به همراه دارند. اين شايد دلگرم‌كننده‌ترين برگ برنده‌اي باشد كه بتواند افق‌هاي پيش رو را براي «صلح» مدنظر رييس‌جمهوري روشن كند. هر‌چه باشد تا اينجاي كار به نظر مي‌رسد كه فصل اول صلحي را كه حسن روحاني روي آن تاكيد مي‌كند بايد تمام شده دانست. موضع‌گيري‌هاي مقامات ايراني و خبرهايي كه از وين مي‌رسد روايتگر چيزي جز اين نيست. اينكه حسن روحاني براي فصل‌هاي بعدي چه برنامه‌اي دارد و اصلا چقدر توان در تن دولت يازدهم براي سفر به فصول ديگر صلح باقي مانده، چيزي است كه قدم‌هاي روحاني و تيم او بعد از مذاكرات هسته‌اي آن را مشخص مي‌كند.
پايان مذاكرات، پايان مشكلات نيست
حجت‌الاسلام والمسلمين حسن روحاني پنجشنبه شب در ضيافت افطار با استانداران و معاونان وزرا با ابراز اميدواري نسبت به حل و فصل موضوع هسته‌اي بر مبناي اصول مشخص شده، گفت: البته حل و فصل به اين معنا نيست كه پس از آن همه مشكلات برطرف خواهد شد، بلكه ده‌ها مشكل ديگر وجود دارد كه بايد در مسير رفع آنها نيز تلاش كنيم و حل و فصل موضوع هسته‌اي صرفا مسير را براي حركت و تلاش اصلي دولت براي رفع مشكلات كشور هموارتر مي‌كند. وي تصريح كرد: با وحدت، همدلي و فداكاري، مشكلات موجود قابل حل و فصل است و حمايت‌هاي رهبر معظم انقلاب، پشتوانه دولت در اين مسير است. رييس‌جمهوري گفت: در صورت توافق يا عدم توافق بايد يكسري كارها، حتما مدنظر بوده و انجام شود و اين كارها بر عهده همه مسوولان است كه البته تصميم‌گيري‌هاي اصلي در اين خصوص اتخاذ شده و ما بايد آنها را اجرايي و عملياتي كنيم. يكي از اين كارها واگذاري طرح‌هاي نيمه تمام عمراني با شرايط آسان و قانوني به مردم است. انجام اين كار هم اشتغال ايجاد مي‌كند و هم آن طرح‌ها در زمان معقولي تكميل و به بهره‌برداري مي‌رسند. روحاني رفع مشكل بدهكاران بانكي به خاطر شرايط نابسامان اقتصادي را مورد تاكيد قرار داد و گفت: برخي بدهكاران بانكي در شرايط نامناسب اقتصادي كشور و وضعيت بين‌المللي به اين بدهي‌ها مبتلا شدند و بايد راهي يافت تا مسائل آنها با بانك‌ها حل و فصل شود. رييس‌جمهوري گفت: امسال درآمد دولت نسبت به مصوب بودجه فاصله زيادي دارد بنابراين بايد هم در زمينه اجرايي تا جايي كه امكان دارد صرفه‌جويي شود و از آن مهم‌تر اينكه در اين شرايط رونق را با استفاده از پتانسيل بخش غير دولتي ايجاد كنيم. روحاني اضافه كرد: بايد مسير صادرات غيرنفتي را هموار كرد و در اين زمينه استان‌ها و مناطق آزاد مي‌توانند فعال شوند. همه تلاش ما بايد اين باشد تا امسال، تحركي در بخش غيردولتي ايجاد كنيم. از سوي ديگر بايد شرايط را هموار كنيم تا سرمايه‌هاي خارجي را جذب كرده و مسير رونق اقتصادي را هموار كنيم. وي با اشاره به اقدامات دولت در بخش‌هاي مختلف از جمله صنعت، معدن، كشاورزي و گردشگري افزود: با برنامه‌ريزي مناسب مي‌توانيم مشكلات را پشت سر گذاشته و اميدي را كه در جامعه ايجاد شده، به يك حركت پرشتاب اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي تبديل كنيم. وي به قرار گرفتن در آستانه دو سالگي آغاز به‌كار دولت تدبير و اميد اشاره كرد و گفت: دولت در شرايطي كار خود را آغاز كرد كه با انبوهي از تعهدات و بدهي مواجه بود و شاهد معضلات متعددي در بخش اقتصاد از جمله ركود، تورم، ناپايداري و عدم آرامش در بازار بوديم. هنوز هم معضلات فراواني باقي مانده كه حل و فصل آنها به زمان زيادي نياز دارد. رييس‌جمهوري با اشاره به اقدامات انجام شده طي حدود دو سال گذشته و قدرداني از تلاش تمام مسوولان دستگاه‌هاي مختلف گفت: خوشحاليم كه با لطف خدا توانستيم اميد و آرامشي در جامعه به وجود بياوريم و مردم با وجود ادعاي اقليتي خاص، احساس آرامش و اميد به آينده مي‌كنند.
شجاعت در هر مقطعي معناي خود را دارد
رييس‌جمهوري در بخش ديگري از سخنان خود با تبريك ميلاد امام حسن مجتبي(ع) با بيان اينكه زندگي همه ائمه هدي(ع) براي همه ما درس، راه و راهنمايي است، اظهار داشت: زندگي امام حسن(ع) به ما نشان مي‌دهد كه اگر مسوولي وظيفه‌اي را احساس كرد ولو اينكه در شرايطي كه اگر آن مسووليت را انجام دهد، با مشكلات و زخم زبان توام مي‌شود، نبايد در انجام آن وظيفه ترديد كند. دكتر روحاني گفت: امام مجتبي(ع) در شرايط حساس تاريخي امانت مسلمين را بر عهده گرفتند كه امت اسلامي دچار انشقاق، افتراق و فاصله بود و تصميم‌گيري در چنين مقطعي بسيار سخت است. البته برخي تصور مي‌كنند تصميم‌گيري براي شهادت سخت است، اما بي‌ترديد تصميم‌گيري براي صلح، سخت‌تر از تصميم‌گيري براي جنگ است و آمادگي براي نثار آبرو مهم‌تر از نثار جان و خون در راه خدا است. رييس‌جمهوري گفت: امام حسن(ع) تصميمي گرفتند كه مقام معظم رهبري از آن به عنوان نرمش قهرمانانه ياد كردند. وي ادامه داد، زماني كه امام مجتبي(ع) تصميم به صلح مي‌گيرند يكي از ياران امام علي(ع) پيش ايشان آمد و گفت كه اي كاش من مرده بودم و اين منظره را نمي‌ديدم و امام در پاسخ وي گفت وقتي ديدم اكثريت مردم اين را مي‌خواهند نخواستم چيزي كه مردم نمي‌خواهند بر آنها تحميل شود. روحاني تصريح كرد: امام حسن(ع) مي‌خواهند به ما ياد بدهند كه بايد به مصلحت امت و خواست مردم و جامعه توجه كرد و به نفع امت و جامعه اسلامي تصميم گرفت. رييس‌جمهوري گفت: امام حسن(ع) كار بسيار بزرگي انجام دادند و در شرايطي كه امت اسلامي مي‌توانست مضمحل شده و خونريزي ادامه پيدا كند يك تصميم بسيار مهم براي امت اسلامي اتخاذ كردند، با وجود همه سختي‌هايي كه اين تصميم براي ايشان داشت. روحاني اظهار كرد: شجاعت در مراحل و مقاطع مختلف و در برابر شرايط گوناگون تاريخي معناي خاص خود را دارد و امام مجتبي(ع) آن تصميم سخت را اتخاذ كردند و ما هم بايد راه و مسير امام مجتبي را دنبال كنيم.