تاريخ در هفتهاي كه گذشت
13 تير:
امضاي عهدنامه بين ايران و عراق در مورد اختلافات مرزي دو كشور (1316 ش)
اختلافات مرزي درباره اروندرود از سالها قبل مورد منازعه دو كشور ايران و عراق بود. از اين رو در سال 1311 ش با
سفر مقامات بلند پايه عراق به ايران، قرار بر رفع اين اختلافات شد ولي با كارشكنيهاي پنهان استعمار بريتانيا اين مذاكرات به نتيجه مطلوب دست نيافت. در اين حال، عراق در سال 1313 ش رسما به جامعه ملل شكايت كرد و ايران را به ناديده انگاشتن تعهدات مرزي متهم كرد. اين شكايت، اختلافات دو كشور را افزايش داد و اين مساله براي نخستينبار به ارگانهاي بينالمللي كشيده شد. در همين اوضاع كه جو تشنج بالا گرفته بود، وزير خارجه عراق در سال 1314 براي مذاكرات پيرامون حل اختلافات مرزي وارد تهران شد و اعلام كرد كه آمادهاند تا مرز رسمي دو كشور را به رسميت بشناسند. ايرانيها نيز كه تحت فشار مستقيم و غيرمستقيم دولتمردان انگليسي براي رفع اختلافات خود با عراق و تشكيل يك جبهه مشترك براي جلوگيري از نفوذ شوروي به خاورميانه قرار گرفته بودند، به ناچار با اين درخواست موافقت كردند. در نتيجه، عراق شكايت خود را رسما از جامعه ملل پس گرفت. سرانجام در تاريخ 13 تيرماه 1316 ش (4 جولاي 1937 م) عهدنامهاي ميان ايران و عراق زير فشار و نفوذ انگلستان به امضا رسيد كه درجهت منافع انگلستان در منطقه بود. اين عهدنامه در اسفند آن سال در مجالس دو كشور تصويب و در سيام خرداد سال 1317، اسناد آن در بغداد ميان وزراي خارجه دو كشور مبادله شد. مدتي پس از امضاي اين عهدنامه، باز هم اختلافات دو كشور ادامه يافت تا اينكه در حدود
40 سال بعد نيز قرارداد 1353 ش برابر با 1975 الجزاير بين دو طرف به امضا رسيد.
15 تير:
مرگ «توماس مور» فيلسوف و متفكر معروف انگليسي (1535م) 6 جولاي
سر تامس مور يا قديس تامس مور (زاده ۷ فوريه ۱۴۷۸ در لندن- درگذشته ۶ جولاي ۱۵۳۵ در انگلستان)، حقوقدان، نويسنده، فيلسوف اجتماعي، سياستمدار و انسانگراي دوران نوزايش انگليسي بود. او مشاور مهمي براي هنري هشتم انگلستان بود. مور از اكتبر ۱۵۲۹ تا ۱۶ ماه مه ۱۵۳۲ صدراعظم بود. پاپ پيوس يازدهم در سال ۱۹۳۵ مور را قديس اعلام كرد. كليساي انگلستان از او به عنوان «شهيد اصلاحات» ياد ميكند. او از مخالفان و رقباي اصلاحات پروتستان و به صورت مشخص مارتين لوتر و ويليام تينديل بود. مور براي نخستينبار از واژه «اتوپيا» (آرمان شهر) استفاده كرد- نامي كه او به كشور-جزيرهاي ايدهآل داد كه سيستم سياسياش را در كتاب اتوپيا (چاپ ۱۵۱۶) شرح ميدهد.
16 تير:
درگذشت «ادوارد براون» اديب و خاورشناس معروف انگليسي (1926م)
ادوارد گرانويل براون (۷ فوريه ۱۸۶۲-۱۹۲۶) متولد استوتز هيل، گلاسترشر انگلستان، خاورشناس و ايرانشناس مشهور بريتانيايي بود. تحقيقات و تاليفات ارزشمند براون در زمينه تاريخ ادبيات و نظم و نثر فارسي و تصحيح و نشر متون كهن به روش علمي و انتقادي جديد، از خدمات او به انگلستان بوده است. تاريخ ادبي ايران در چهار جلد، مفصلترين و جامعترين تاليف در اين زمينه به زبانهاي اروپايي است. شمار آثار بزرگ ادوارد براون اعم از تاليف و ترجمه كتابهاي فارسي ۱۸ مجلد است.
17 تير:
انعقاد پيمان «سعدآباد» در تهران (1316 ش)
ايران، قبل از جنگ جهاني دوم، تحت نفوذ سياست استعماري انگليس بود و قدرت متمركز رضاخان، اداره مملكت را با استبداد تمام برعهده داشت. با روي كار آمدن آتاتورك در تركيه، با تحريك انگلستان و براي اينكه شوروي در حلقه محاصره قرار داشته باشد، در هفدهم تيرماه 1316 ش برابر با هشتم جولاي 1937 م، پيمان دوستي و عدم تجاوز بين ايران، تركيه، افغانستان و عراق در كاخ سعدآباد تهران به امضا رسيد. به موجب اين پيمان، اين دولتها متعهد شدند كه سياست خارجي هماهنگي داشته باشند و در مقابله با خطر كمونيسم كه هر يك از دولتهاي آنان را تهديد كند، همديگر را مورد حمايت قرار دهند. همچنين دولتهاي عضو ضمن اينكه نبايد در امور داخلي هم دخالت كنند، بايد در كليه اختلافات بينالمللي كه با منافع آنان مربوط است، مشورت كنند و عليه هم، عمليات تجاوزكارانه نداشته باشند. اما در عمل، اين پيمان، توخالي و پوچ بود و ايران خود همكاري وسيعي با آلمان كه شريك شوروي بود، داشت و كارشناسان آلماني در موسسات بسياري در ايران خدمت ميكردند.
18تير:
رحلت فيلسوف شهير معاصر آيتالله دكتر «مهدي حائري يزدي» (1378 ش)
مهدي حائري يزدي ( زاده فروردين ۱۳۰۲ در قم
- درگذشته ۱۸ تير ۱۳۷۸ در تهران) فقيه و فيلسوف شيعه ايراني، استاد حوزه علميه قم، دانشگاه تهران و دانشگاههاي كانادا و امريكا، نماينده آيتالله بروجردي در امريكا و نخستين سفير ايران در امريكا پس از انقلاب ۱۳۵۷ بود. حائري يزدي علوم حوزوي را نزد روحالله خميني، احمد خوانساري، ميرزا مهدي آشتياني، سيد حسين طباطبايي بروجردي و
سيد محمد حجت فرا گرفت و پس از اخذ درجه اجتهاد به عنوان نماينده سيد حسين طباطبايي بروجردي به امريكا سفر كرد. او نخستين شخصي بود كه اجتهاد مطلق را از بروجردي دريافت ميكرد. در امريكا و كانادا هم به آموختن فلسفه غرب پرداخت و موفق به گرفتن درجه دكترا در رشته فلسفه تحليلي با
تز دكتراي «علم حضوري، اصول معرفتشناسي در فلسفه اسلامي» از دانشگاه تورنتو شد.
19 تير:
كشف كودتاي نوژه عليه نظام نوپاي جمهوري اسلامي ايران (1359 ش)
كودتاي نافرجام نوژه يك حلقه از سلسله فعاليتهاي دشمنان انقلاب اسلامي جهت براندازي نظام جمهوري اسلامي است. در دي ماه 1358 هواداران شاپور بختيار سازماني به نام «نقاب» را تشكيل دادند كه هدف آن براندازي نظام جمهوري اسلامي از طريق كودتاي نظامي بود. در طرح عمليات كودتاي نظامي پايگاه شهيد نوژه در 60 كيلومتري همدان به عنوان كانون عمليات كودتا در نظر گرفته شده بود و قرار بود پس از تصرف پايگاه نوژه تيمهاي مختلف مراكز حساس تهران را بمباران و اشغال كنند. بيت امام در جماران نخستين هدف و مركز ثقل عمليات كودتا بود، به همين جهت بيشترين هواپيماها و مهمات سنگيني براي اين هدف در نظر گرفته شده بود. اهداف تعيين شده براي تسخير پس از بمبارانهاي هوايي عبارت بودند از صدا و سيما، فرودگاه مهرآباد، ستاد نيروي زميني، ستاد ارتش جمهوري اسلامي، پادگان حر، پادگان قصر، پادگان جمشيديه و زندان اوين. اما به خواست خدا اين توطئه برنامهريزي شده در صبح روزي كه قرار بود كودتا انجام گيرد توسط دو تن از اعضاي كودتا افشا شد و ستاد خنثيسازي كودتا متشكل از واحدهاي اطلاعات سپاه، گروه مهندسي و انجمن اسلامي نيروي هوايي، تعدادي از پرسنل مومن نيروي زميني و تيپ نوهد به خنثيسازي اين كودتا پرداختند. امام امت پس از پايان عمليات خنثيسازي كودتا (20/4/1359) در حسينيه جماران طي سخنراني خود فرمودند: «ميخواهند توطئه بكنند و آن هم اين توطئهاي كه معلوم است كه اگر چنانچه موفق به كشفش هم نشده بوديم، [مردم]خفه ميكردند آنها را... اگر اين فانتومها هم بلند شده بود، اينها ميخواستند چه بكنند، پدر اينها را در ميآوردند مگر ملت، حالا ديگر نشسته كه يك فانتوم و دو فانتوم كاري انجام بدهد.»