آيا گروه‌هاي سياسي لبنان بعد از ۷ماه بلاتكليفي مي‌توانند براي انتخاب رييس‌جمهور جديد به توافق برسند؟
تحرك جديد سياسي در بيروت
شهاب شهسواري
نمايندگان سه حزب مسيحي در پارلمان لبنان، جهاد ازعور، وزير پيشين دارايي و مدير منطقه‌اي صندوق بين‌المللي پول در خاورميانه و آسياي ميانه را به عنوان نامزد جديد براي رياست‌جمهوري لبنان معرفي كرده‌اند. ۷ ماه پس از پايان دوره ميشل عون، رييس‌جمهور پيشين، معرفي اين نام جديد باعث ايجاد اميدهايي براي پايان بن‌بست سياسي براي انتخاب رييس‌جمهور در لبنان شده است. ميشل معوض، نماينده پارلمان و نامزد قبلي اپوزيسيون براي پست رياست‌جمهوري، ازجمله نخستين افرادي بود كه از نامزدي جهاد ازعور حمايت كرد و اعلام كرد كه به نفع او از نامزدي انصراف مي‌دهد. مجموعا ۳۲ نماينده از ميان ۱۲۰ نماينده پارلمان لبنان از نامزدي جهاد ازعور حمايت كرده‌اند. نبيه بري، رييس پارلمان و رهبر جنبش امل اعلام كرده است كه چهارشنبه هفته آينده (۲۴ خرداد) دوازدهمين جلسه پارلمان براي انتخاب رييس‌جمهور آينده لبنان تشكيل مي‌شود. از آبان‌ماه سال گذشته كه دوره رياست‌جمهوري ميشل عون، رييس‌جمهور پيشين لبنان پايان يافت، تاكنون يازده جلسه پارلمان براي انتخاب رييس‌جمهور تشكيل شده است كه همگي آنها با شكست مواجه شده است. اين نخستين‌بار نيست دولت لبنان به دليل اختلاف‌هاي سياسي ميان گروه‌هاي رقيب بدون رييس‌جمهور يا نخست‌وزير باقي مي‌ماند. پيش از آنكه ميشل‌عون به عنوان رييس‌جمهور لبنان انتخاب شود، بين سال‌هاي ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ جايگاه رياست‌جمهوري لبنان بيش از دو سال خالي مانده‌بود و در دوره قبل از آن هم پيش از انتخاب ميشل سليمان به اين مقام، اين جايگاه ۶ ماه خالي مانده‌بود. در حال حاضر به دليل بي‌ميلي رييس‌جمهور پيشين به پذيرش برنامه و كابينه دولت نجيب ميقاتي، اين دولت همچنان دولت پيشبرد امور است و مادامي كه رييس‌جمهور جديد انتخاب نشود و نخست‌وزير را به پارلمان معرفي نكند، اختيارات كابينه در حد دولت پيشبرد امور محدود باقي خواهد ماند. دوره رياست رييس‌كل جنجالي بانك مركزي هم كمتر از دو‌ماه ديگر به پايان مي‌رسد و براي اينكه جايگاه رياست بانك مركزي خالي نماند، بايد رييس‌جمهور جديد انتخاب شده‌باشد تا بتواند رييس كل جديد را معرفي كند.
در بيانيه‌اي كه مارك ضو، نماينده پارلمان لبنان به نمايندگي از ۳۲ نماينده حامي جهاد ازعور در جمع خبرنگاران قرائت كرد، تاكيد شده‌بود: «اعزور توانایي گرفتن ۶۵ راي در جلسه بعدي انتخاب رييس‌جمهور رادارد.» در برابر پايگاه خبري شبكه تلويزيوني ال‌بي‌سي لبنان در گزارشي به نقل از منابع آگاه نوشته است كه گروه‌هاي مخالف ازعور، اعتقادي به توانايي او براي رسيدن به مقام رياست‌جمهوري ندارند. به نوشته ال‌بي‌سي، هر‌چند نمايندگان حزب‌الله لبنان در جلسه هفته آينده پارلمان براي انتخاب رييس‌جمهور شركت خواهند كرد و آن را بايكوت نمي‌كنند، اما معتقدند كه بار ديگر وضعيت جلسات پيشين، يعني رقابت ناموفق نامزد رياست‌جمهوري با آراي باطله و عدم توفيق در انتخاب رييس‌جمهور ادامه خواهد يافت. نبيه بري، رهبر جنبش امل و رييس پارلمان، پيش از اين به نمايندگان ضرب‌الاجل داده‌بود و تاكيد كرده‌بود كه بايد تا ۱۵ ژوئن (پنجشنبه آينده) رييس‌جمهور آينده لبنان انتخاب شود. هفته پيش نيز، دولت امريكا تهديد كرده‌بود كه عليه «مقام‌هاي لبنان كه جلوي انتخاب رييس‌جمهور جديد مانع‌تراشي كنند» تحريم‌هاي جديدي وضع خواهد كرد.
گردش سرنوشت‌ساز باسيل
اعلام نامزدي جهاد ازعور و حمايت جنبش ميهني آزاد از نامزدي او يك تحول اساسي در تركيب نيروهاي سياسي در لبنان محسوب مي‌شود. جنبش ميهني آزاد، به رهبري جبران باسيل، وزير خارجه پيشين و داماد رييس‌جمهور پيشين لبنان، تا پيش از اين از متحدان حزب‌الله و جنبش امل محسوب مي‌شد، اما هرگز حاضر نشد رسما از نامزد مورد حمايت متحدانش، يعني سليمان فرنجيه، رهبر حزب المرده براي رياست‌جمهوري حمايت كند. جنبش ميهني آزاد، با ۱۶ نماينده، حزب اول پارلمان لبنان محسوب مي‌شود. تا پيش از اين تصور مي‌شد كه جبران باسيل، رهبر اين جريان كه از مسيحيان ماروني است به جز به نامزدي خودش براي رياست‌جمهوري به نامزد ديگري راضي نشود. آبان ماه سال گذشته، در آستانه پايان دوره رياست‌جمهوري ميشل عون، پدر زن باسيل و رهبر معنوي حزب او، روايت غالب در بيروت اين بود كه رييس‌جمهور معرفي نخست‌وزير را به تاخير انداخته و كشور را در بلاتكليفي قرار داده است تا پارلمان مجبور به انتخاب دامادش به رياست‌جمهوري شود.
اما بعد از گذشت ۷ ماه از پايان دوره رياست‌جمهوري ميشل عون، به نظر مي‌رسد كه توازن قوا در لبنان در حال تغيير است و جبران باسيل در مذاكره با دو حزب ديگر مسيحي يعني حزب نيروهاي لبناني به رهبري سمير جعجع و حزب كتائب به رهبري سامي جميل كه هر دو از دشمنان قسم‌خورده حزب‌الله محسوب مي‌شوند، براي معرفي جهاد ازعور قانع شده است. پاتريارك بشاره الراعي، رهبر ديني مسيحيان ماروني لبنان از اينكه گروه‌هاي مسيحي پارلمان توانسته‌اند براي انتخاب يك نامزد با هم به توافق برسند، استقبال كرده است.
مخالفان ازعور
علاوه بر حزب‌الله و جنبش امل كه نامزد خود را سليمان فرنجيه اعلام كرده‌اند، عده‌اي ديگر از نمايندگان مستقل هم با جهاد ازعور مخالفت كرده‌اند. حسن فضل‌الله، يكي از نمايندگان حزب‌الله لبنان در پارلمان لبنان نامزدي جهاد ازعور را «اتلاف وقت» توصيف كرده است و او را «نامزد تقابلي» ناميده است. وي گفته است: «نامزد چالشي و تقابلي، هر اسمي كه داشته‌باشد، هرگز به بعبدا [كاخ رياست‌جمهوري لبنان] نخواهد رسيد.» به نوشته ال‌بي‌سي، تعدادي از نمايندگان مستقل و مخالف هر دو نامزد كنوني (فرنجيه و ازعور) تصميم گرفته‌اند تا در جلسه بعدي انتخاب رييس‌جمهور نام نامزد سومي را روي برگه‌هاي راي خود بنويسند تا از تقلب و احتساب اين آرا به نفع يكي از دو نامزد اصلي جلوگيري كنند. وليد جنبلاط، رهبر حزب سوسياليست ترقي‌خواه و بلوك جماعت دموكراتيك در پارلمان لبنان كه معمولا همراه با گروه‌هاي اپوزيسيون و مخالفان مقاومت همراهي مي‌كند، هنوز تصميم قطعي خود را براي حمايت از ازعور اعلام نكرده و قرار است اين بلوك پارلماني روزهاي پنجشنبه و جمعه اين هفته براي اعلام قطعي نظرش تشكيل جلسه دهد. هر‌چند تعدادي از نمايندگان جنبش ۱۷ اكتبر (نمايندگان معترضان سال ۲۰۱۹) از نامزدي ازعور حمايت كرده‌اند، اما به نوشته العربيه در افكار عمومي جهاد ازعور به عنوان بخشي از نظام حاكم شناخته مي‌شود و برخي با اشاره به دوران وزارتش در دولت فواد سينيوره، نخست‌وزير پيشين لبنان، او را «آدمِ سينيوره» مي‌دانند. العربيه مي‌نويسد تعداد زيادي از مخالفان وضع موجود معتقدند كه چنين فردي كه خودش ريشه در نظام فاسد حاكم دارد نمي‌تواند نامزد مناسبي براي اصلاح امور باشد. العربيه مي‌نويسد كه اين عده همچنان بر نامزدي جوزف عون، فرمانده ارتش لبنان اصرار دارند. از جوزف عون به عنوان نامزد مورد حمايت عربستان براي رياست‌جمهوري لبنان ياد مي‌شود، هر چند كه او تاكنون رسما از طرف هيچ دسته و گروهي به عنوان نامزد معرفي نشده است و خودش هم براي رسيدن به اين مقام اظهار آمادگي نكرده است.
جهاد ازعور كيست؟
جهاد ازعور، سياستمدار مسيحي لبناني در حال حاضر مدير خاورميانه و آسياي ميانه در صندوق بين‌المللي پول است. او بين سال‌هاي ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۸ در دولت فواد سينيوره وزير دارايي لبنان بود. غسان حاصباني، وزير بهداشت پيشين و نماينده حزب نيروهاي لبناني پارلمان لبنان به بلومبرگ مي‌گويد: «ازعور از ديدگاه چندين حزب پارلمان لبنان يك گزينه قابل قبول محسوب مي‌شود. … ما فقط دو گزينه داريم يا يك شخصيت جاافتاده از درون نظام و متحد حزب‌الله يا فردي حرفه‌اي در ابعاد بين‌المللي.» معرفي ازعور، به عنوان سياستمدار لبناني كه سابقه مديريت در صندوق بين‌المللي پول دارد، از اين جهت اهميت دارد كه دولت لبنان به‌شدت نيازمند كمك‌هاي بين‌المللي براي خروج از بحران اقتصادي است كه از سال ۲۰۱۹ گريبانگير اين كشور شده است. تورم در لبنان تا ۲۷۰ درصد رسيده است و نرخ برابري ليره لبنان در مقابل دلار كه روزگاري نه چندان دور ۱۵۰۰ ليره در برابر يك دلار بود اكنون به ۹۱۰۰۰ ليره در مقابل هر دلار رسيده است. دولت نجيب ميقاتي توانسته است كه با صندوق بين‌المللي پول براي دريافت كمك مالي ۳ ميليارد دلاري انجام دهد، اما به دليل ناتواني دولت از اجراي اصلاحات مدنظر صندوق، تاكنون اين كمك مالي پرداخت نشده است.