فضاي سياسي، قيمت‌ها در بازار ارز را كاهش داد
ريزش نرخ دلار تا كجا ادامه دارد؟
ندا جعفري
در پي اخبار مثبت سياسي، قيمت دلار اين روزها با ريزش همراه شده و در روزهاي گذشته نرخ آن از 50 هزار تومان به 47 هزار تومان رسيده است؛ فعالان بازار ارز مي‌گويند با كاهش نرخ دلار تعداد زيادي از مردم دلارهاي خانگي خود را روانه بازار كرده‌اند، چراكه نگاه مردم به نرخ دلار كاهشي است و دليل اصلي آن هم انتشار اخبار مثبت سياسي است.خبرهاي مربوط به گشايش‌هاي ارزهاي ايران در عراق و كره جنوبي و ازسرگيري روابط ايران با عربستان و مذاكرات محرمانه ايران و امريكا در عمان نيز در افت نرخ دلار بي‌تاثير نبوده‌اند. اما از زماني كه نخستين نشانه‌هاي كاهشي قيمت ارز در بازار آزاد ديده شد تاكنون سوال مهمي در ميان بازيگران اقتصادي وجود دارد كه آيا كاهش نرخ ارز تداوم خواهد داشت؟ در حال حاضر موجي از اخبار اميدواركننده و مثبت توسط رسانه‌هاي ريز و درشت به سمت بازار هجوم آورده و اين اميدواري را ايجاد كرده كه ارزش ريال در مقابل دلار بيشتر از اين هم تقويت شود. اما شرط لازم براي تداوم اين فضا چيست؟
ريزش نرخ دلار مقطعي است
ميثم رادپور، كارشناس بازارهاي مالي در مورد ريزش‌هاي اخير نرخ دلار بر اين باور است كه اين اتفاق هم همانند گذشته موقتي خواهد بود و حتي ممكن است نرخ دلار به دليل اخبار مثبت سياسي تا دو ماه آينده تا 5 هزار تومان ديگر هم افت كند و دولت هم اين را دستاورد مثبت خود اعلام كند اما هنوز هم نمي‌توان به ادامه اين ريزش‌ها و ثبات نرخ دلار اطمينان داشت و به نظر مي‌رسد بازارها به سرعت باز هم صعودي شوند. رادپور تصريح كرد: هر چند كشور عمان اين روزها به عنوان ميانجي دو كشور ايران و امريكا براي توافقات قرار گرفته اما باز هم معلوم نيست كه اين اخبار مثبت تا چه ميزان از اقتصاد ما را تحت‌تاثير قرار دهد و اگر همه عوامل شبيه گذشته باشد چندان تغييري رخ نخواهد داد.
اخبار سياسي تنها در كوتاه‌مدت بازارها را تكان مي‌دهد
اين كارشناس بازارهاي مالي در ادامه افزود: هميشه با اخبار مختلف سياسي بازارهاي ايران با واكنش‌هاي عجيب بسيار بالا و پايين روبه‌رو مي‌شوند . طي اين سال‌ها بيشترين تغيير در نرخ ارز و ساير بازارها را در زمان نزديك شدن به توافقات برجام ديديم و بايد گفت حتي خبر نهايي شدن برجام هم اگر امروز مجددا منتشر شود به اقتصاد ما چندان كمكي نخواهد كرد، چراكه درهاي نظام بين‌المللي پولي و مالي براي ايران قفل شده و باز شدن اين درها زمان زيادي مي‌برد. رادپور خاطرنشان كرد: اين دست از اخبار سياسي مثبت تنها در كوتاه‌مدت بازارها را تكان مي‌دهد و قيمت‌ها را نزولي مي‌كند. اما اين روزها هيچ داده‌اي براي بررسي‌هاي دقيق آينده وجود ندارد و اينكه اين اخبار چه تاثيري در آينده اقتصادي كشور خواهد داشت هم مشخص نيست. ضمن آنكه درآمدهاي ارزي ايران در دولت آقاي روحاني 80 ميليارد دلار بود كه 7 ميليارد دلاري كه قرار است از كره جنوبي آزاد شود اصلا رقمي در چنين اقتصادي نيست.
كل تحريم‌ها بايد لغو شوند
او در پاسخ به اين پرسش كه آيا با جو رواني به وجود آمده در بازار و كاهش نرخ دلار احتمال اينكه مردم دلارهاي انباشته شده در خانه‌هاي‌شان را به بازارها روانه كنند وجود دارد يا خير، گفت: بعيد است اين اتفاق مانند گذشته رخ دهد. البته شايد به صورت محدود اين دلارها وارد بازار شوند.موضوع اصلي اينجاست كه اگر قرار باشد توافقي با امريكا صورت گيرد تا زماني كه كل تحريم‌هاي ايالات متحده لغو نشوند وضعيت ايران بهبود نمي‌يابد. ما نيازمند اين هستيم كه كنگره امريكا نظرش را در مورد ايران تغيير دهد. رادپور خاطرنشان كرد: انتشار اين خبر كه منابع ارزي بلوكه شده ايران آزاد مي‌شود يا اينكه مي‌توانيم 500 هزار بشكه نفت بيشتر بفروشيم براي بهبود شرايط اقتصادي ملاك نيست، ضمن آنكه اگر خبر مربوط به توافق بين ايران و امريكا به صورت جدي مطرح بود امريكايي‌ها آن را پنهان نمي‌كردند و قطعا جلسه‌اي از سوي كنگره امريكا در اين مورد انجام مي‌گرفت. بنابراين در بهترين حالت در شرايط فعلي مثبت‌ترين خبر سياسي بازگشت به برجام است؛ پس نمي‌توانيم با اين خبر هم انتظارمان از روند نزولي قيمت‌ها را چندان بالا ببريم.
رشد تورم بايد فروكش كند
اين تحليلگر بازار ارز با اشاره به تورم 50 درصدي كنوني ادامه داد: به هر حال با اين‌گونه از اخبار سياسي بازارها دچار هيجانات مقطعي مي‌شوند، اما تا زماني كه تورم بالا به صورت جدي فروكش نكند نمي‌توان هيچ‌گونه انتظار جدي براي كاهش نرخ دلار داشت. به نظر مي‌رسد اين ريزش‌هاي اخير هم موقتي و زودگذر باشد. رادپور تصريح كرد: زيرساخت‌هاي ما در كشور نسبت به سال‌هاي گذشته مستهلك‌تر شده و اگر قرار است مشكلات را حل كنند بايد راه‌حل‌هاي كاربردي براي آن داشته باشند . نمي‌توان با اين مدل ساختار اقتصادي تنها به اميد با لايي با يك گروه به دنبال دستاوردهاي قطعي بود و بايد مدل ديگري رفتار كرد.
با چرخه‌اي معيوب در اقتصاد روبه‌رو هستيم
اين كارشناس بازارهاي مالي در پاسخ به اين پرسش كه با توجه به كمبود بودجه دولت به خصوص در نيمه دوم سال آيا روند نزولي نرخ دلار و سرازير شدن دلارهاي خانگي به بازار مي‌تواند اين كمبود‌ها را حل كند يا خير، گفت: چرخه‌اي باعث اين مشكلات شده كه از يك طرف توليدات افت كرده و از سوي ديگر درآمد همه مردم و دولت هم كم شده است. مي‌بينيم كه حقوق و دستمزد هم به تورم نمي‌رسد ضمن آنكه هزينه‌هاي دولت هم همسو با نرخ تورم رشد كرده و اقتصاد هم با ركود مواجه شده است.
او با اشاره به يارانه‌هاي پرداختي دولت افزود: مطمئنا دولت قادر نيست تا از محل اخذ ماليات اين يارانه‌ها را تامين كند و چاره‌اي جز خلق پول ندارد . همين مساله باعث رشد نقدينگي و تورم در كشور شده و براي نمونه مي‌توان به رشد قيمت مسكن اشاره كرد كه به شدت بالا رفته و ديگر هيچ كس توانايي خريد آن را ندارد.
افت توليد خطرناك‌تر از رشد تورم است
رادپور ادامه داد: البته آنچه كشور اين روزها از آن رنج مي‌برد رشد تورم نيست، بلكه افت توليد است كه ما را به اينجا رسانده . به لحاظ اقتصادي تاثير تورم در مقابل كاهش توليد مانند گرفتن ماهي در مقابل خريد چوب ماهيگيري است و بسيار با هم فرق دارند. در تورم همه اقلام با رشد قيمتي روبه‌رو مي‌شوند و اگر امروز كار مي‌كنيد و نمي‌توانيد مانند گذشته خرج كنيد به دليل ركود تورمي است كه به وجود آمده. دليل مهم ديگر اين است كه دولت اقتصاد را ناامن كرده و هزاران مانع براي توليد ايجاد كرده است و كسب و كارها هم در حال غرق شدن هستند.
اين كارشناس بازارهاي مالي افزود: اين روزها نرخ رشد توليد ناخالص داخلي يا GDP ايران اصلا مشخص نيست و عددي هم كه ارايه مي‌شود به نظر مي‌رسد درست نباشد. امروز ايران تورمي همراه با ركود دارد، در وضعيت تورمي ارزش كار افراد از بين نمي‌رود اما زماني كه با ركود همراه مي‌شود اين ارزش هم كم مي‌شود و علت آن هم اين است كه ارزش كمتري توليد مي‌شود.
رادپور گفت: به همين اختلال اينترنت نگاه كنيد. كسب و كارها با اين اتفاق از ادامه فعاليت در ايران نااميد شدند كه يا در فكر رفتن به ساير كشورها هستند يا اينكه مجبورند براي حل اين مشكل ريسك‌هاي مختلف براي ادامه حيات‌شان در ايران را بپذيرند.