تحليلي بر تلاش عربستان براي پيوستن به بانك توسعه بريكس
يك كارشناس مسائل عربستان تلاش عربستان براي نزديك شدن و همكاري با بريكس را در ادامه راهبرد فاصله گرفتن از امريكا و غرب عنوان كرد و گفت: رياض مانند گذشته تمايل ندارد پول‌هاي مجاني هنگفتي به كشورهايي مانند پاكستان، اردن، سودان و مصر و ديگر كشورها بدهد. دوران چك‌هاي سفيد امضاي عربستان براي آنها به پايان رسيده و مي‌خواهد اگر قرار است كمكي نيز انجام دهد همراه با بازگشت سرمايه باشد.
امين پرتو در گفت‌وگو با سايت شوراي راهبردي روابط خارجي درخصوص مشاركت عربستان در اجلاس گروه بريكس در آفريقاي جنوبي و تلاش اين كشور براي عضويت در بانك توسعه، وابسته به بريكس، تصريح كرد: گروه بريكس، شامل پنج اقتصاد بزرگ در حال ظهور، يعني برزيل، چين، هند، آفريقاي جنوبي و روسيه است و عضويت عربستان در اين گروه، حائز اهميت مي‌باشد.
وي افزود: بانك توسعه بريكس كه دفتر مركزي‌اش در شانگهاي چين قرار دارد، بانكي چندمليتي است كه بايد با تامين مالي پروژه‌هاي زيرساختي دولتي يا خصوصي از طريق وام، مشاركت در حقوق صاحبان سهام و ضمانت، از پروژه‌ها و توسعه پايدار در كشورهاي عضو حمايت كند. علاوه بر پنج كشور اصلي، امارات، اروگوئه و بنگلادش نيز در اين بانك عضويت دارند و اكنون عربستان نيز پيگير پيوستن به آن است. البته هيات‌مديره بانك با عضويت آرژانتين در اين بانك نيز موافقت كرده و مصر هم در يك‌قدمي عضويت در آن قرار دارد. اين عضو هيات علمي پژوهشكده مطالعات راهبردي با بيان اينكه كشورهاي عضو بريكس اكنون 40درصد جمعيت كل جهان و يك‌چهارم كل توليد ناخالص داخلي جهان را دراختيار دارند، گفت: عربستان بزرگ‌ترين شريك خاورميانه‌اي اين گروه است و روابط تجاري گسترده‌اي با كشورهاي عضو بريكس دارد، مجموع تجارت دوجانبه عربستان با كشورهاي اين گروه از 81 ميليارد دلار در سال 2017، به 128 دلار در سال 2021 رسيده و گفته مي‌شود اين رقم در سال 2022 از مرز 160 ميليارد دلار نيز گذشته است. پرتو اضافه كرد: باتوجه به اينكه اعضاي اين بانك مي‌توانند از ارزهاي ملي خود براي مبادلات تجاري استفاده كنند، پيوستن كشورها به بانك توسعه بريكس، فشار ناشي از يافتن دلار امريكا براي تامين واردات كشورها از بودجه دولتي آنها را كم خواهد كرد و در راستاي غلبه بر افزايش قيمت‌ها، تورم و كمبود شديد دلار به آنها كمك مي‌كند. ضمن اينكه پوتين سال 2022 در اجلاس سران بريكس عنوان كرده بود كه كشورهاي بريكس ارز ذخيره جهاني جديدي را كه از سبدي از ارزهاي بريكس تشكيل شده، راه‌اندازي خواهند كرد. وي به اخبار منتشر شده درباره اينكه عربستان در حال مذاكره با چين براي استفاده از يوان براي پرداخت‌هاي‌شان است، اشاره كرد و ضمن تشريح موانع متعدد و جدي پيش روي كشورها در مسير كاهش استفاده از دلار، ادامه داد: تلاش عربستان براي نزديك شدن و همكاري با بريكس، در ادامه سياست فاصله گرفتن از امريكا است. رياض همچنان نسبت به رويكرد واشنگتن و بروكسل نسبت به خود، خصوصا در ارتباط با تحريم‌ها و فشارهايي كه تجربه كرده، انتقاد دارد و نشان داده كه مي‌تواند براي نزديك شدن به رقباي آنها، مستقلانه گام‌هايي بردارد. اين كارشناس مسائل عربستان، با بيان اينكه رياض مانند گذشته تمايل ندارد پول‌هاي مجاني هنگفتي به كشورهايي مانند پاكستان، اردن، سودان و مصر و ديگر كشورها بدهد و دوران چك‌هاي سفيد امضاي عربستان براي آنها به پايان رسيده است، اظهار داشت: اين كشور در پي اين است كه اگر قرار است كمكي نيز انجام دهد، همراه با بازگشت سرمايه باشد. به همين دليل وارد تامين مالي پروژه‌هاي مطمئني مي‌شود كه بتواند در همكاري با برخي كشورها مانند چين، نفوذ و سرمايه‌هاي خود را افزايش دهد. حتي در ارتباط با كشورهاي با اقتصادهاي كوچك كه تجربه ناتواني در بازگشت بدهي داشته‌اند نيز، تنها تامين مالي پروژه‌هاي كوچك و متوسط را كه ضمانت مالي كافي داشته باشد، پيش مي‌برد. به گفته پرتو؛ عربستان شكل بازيگري خود را تغيير داده و نشان داده در پاسخ به تنگناهاي سياسي غرب عليه خود، از مسير گذشته حركت نخواهد كرد. گرچه به نظر مي‌رسد اين اقدامي تاكتيكي است و در دوراني كه دموكرات‌ها در امريكا روي كار هستند، به اين شكل پيش خواهد رفت. رياض مي‌داند، با پايان جنگ اوكراين و عبور غرب از بحران‌هاي مربوط به انرژي، مجددا فشارهاي گذشته عليه عربستان آغاز خواهد شد. بنابراين تلاش مي‌كند با استفاده از اين فرصت، برخي مسائل منطقه‌اي و بين‌المللي خود را حل كند و با عضويت در سازمان‌ها و همكاري‌هاي بين‌المللي، معادلات را به طور كلي تغيير دهد. وي با يادآوري پيوندهاي تاريخي و استراتژيك عربستان و امريكا و زيرساخت‌هاي نظامي و امنيتي غربي عربستان، برخي اقدامات رياض را موقتي و در راستاي ايجاد موازنه دانست و افزود: عربستان آموخت كه به دليل سيستم سياسي خاص امريكا، قرار نيست اين كشور همه مشكلاتش را حل كند و حتي ممكن است برايش مشكلات بسيار بزرگ نيز ايجاد كند. هنري كيسينجر مي‌گفت شايد اگر كشورها دشمن امريكا باشند، عمر حكومت‌شان بيشتر شود تا متحدش! اكنون عربستان به اين نتيجه رسيده كه شايد به تنهايي زودتر مي‌توانسته برخي مشكلاتش را حل كند. پرتو افزود: عربستان اكنون تلاش مي‌كند، خود مشكلاتش را بدون وساطت امريكا و با ايفاي نقشي فعالانه حل كند، اما در عين حال انقلابي نيز در اين كشور رخ نداده است كه انتظار داشته باشيم به طور كلي از امريكا فاصله بگيرد و صرفا در همكاري نزديك با چين حركت كند. اكنون عربستان، اقتصاد را اولويت اصلي خود قرار داده تا فشارهاي سياسي را عليه خود خنثي كند. وي تلاش براي همكاري با گروه‌ها و سازمان‌هاي بين‌المللي اقتصادي را در اين راستا برشمرد و گفت: عربستان، مانند چين و روسيه به دنبال ايجاد نظمي جديد يا شكل‌دهي به بلوك شرق در برابر بلوك غرب نيست، بلكه تلاش مي‌كند به اين موقعيت برسد تا امريكا و غرب به آن به عنوان وزنه‌اي بزرگ نگاه كنند و امريكا نيز نيازمند عربستان باشد.
منبع: شوراي راهبردي روابط خارجي