واشنگتن‌پست در گزارشي از وضعيت سوءمديريت آب در ايران مطرح كرد
بحران آب محرك فزاينده نارضايتي است
وبسايت روزنامه واشنگتن‌پست در گزارشي به بحران آب در ايران پرداخته و اين بحران را تا حد زيادي ناشي از سوءمديريت چند دههاي خوانده كه با شتاب‌گرفتن تغييرات آب‌وهوايي شديدتر شده‌اند و محرك فزاينده نارضايتي‌هايي هستند كه در سال‌هاي اخير موجب اعتراضات زيادي مي‌شوند. بخش‌هايي از اين گزارش كه توسط وبسايت «اكوايران» ترجمه شده را بخوانيد.
تلاقي بي‌سابقه گرما و رطوبت در فرودگاه بين‌المللي خليج‌فارس ايران، باعث ثبت ركوردي در شاخص گرما شد و به ۱۵۰ درجه رسيد كه در لبه تحمل انساني است. در اوايل اين ماه، بيش از هزار نفر به دليل گردوغباري كه منطقه جنوب شرق كشور را فرا گرفته، به درمانگاه و بيمارستان مراجعه كردند.
از تهران گرفته تا مناطق روستايي، مردم ويدئوهايي را در رسانه‌هاي اجتماعي به اشتراك مي‌گذارند كه در آن از روزهاي گرم و بدون آب شكايت دارند. از برخي شير آب‌ها نيز چيزي جز گل و خاك نمي‌چكد.
به نوشته واشنگتن‌پست كمبود آب كه به گفته كارشناسان تا حد زيادي ناشي از سوءمديريت چند دههاي است، يك مشكل طولاني‌مدت است. اما با شتاب‌گرفتن تغييرات آب‌وهوايي شديدتر شده و محرك فزاينده نارضايتي‌هايي است كه در سال‌هاي اخير موجب اعتراضات زيادي شده‌اند.
برخي نسبت به وضعيت خوزستان خشكسالي‌زده كه مكررا مركز اعتراضات بوده، هشدار داده‌اند. مقامات محلي در استان گلستان نيز در روز دوشنبه براي جلوگيري از تظاهرات، درخواست تانكرهاي آب كردند. پس از تظاهرات سال گذشته، دولت نسبت به اين مساله حساس‌تر شده است. مقامات در پيام‌هاي عمومي به دنبال اين بوده‌اند كه تقصير را به خاطر محدودكردن جريان آب رودخانه هيرمند، به گردن طالبان بيندازند. مسوولان همچنين سيل و ريزش سنگ را عامل اخلال در عملكرد سدهاي اطراف تهران و شهروندان عادي را عامل مصرف بيش از حد آب و برق مي‌دانند. اما اين توضيحات بسياري را راضي نكرده است.
كاوه مدني، مدير اتاق فكر آب سازمان ملل كه در سال ۲۰۱۸ از سمت خود به عنوان معاونت محيط‌زيست رياست‌جمهوري استعفا داد، گفت: «طي دهه‌ها، مقامات ايران تلاش كرده‌اند با ساختن ده‌ها سد كه جريان طبيعي و انباشت آب را منحرف مي‌كند، خواسته‌هاي فوري بخش كشاورزي كه بستر حمايت سياسي آنهاست را خشنود نگه دارند». اين سياست‌ها خسارت‌هاي زيادي به بار آورده است. مدني گفت: «كشاورزي آب‌هاي سطحي ايران كه در رودخانه‌ها، درياچه‌ها، تالاب‌ها و ذخاير زيرزميني ذخيره مي‌شود را تضعيف مي‌كند، اما نگران‌كننده‌ترين مورد، كاهش ذخاير آب زيرزميني است كه در اعماق زمين قرار داشته و به كندي پر و احيا مي‌شوند كه به‌طور كامل خالي شده‌اند. كارشناسان مي‌گويند اين آسيب جبران‌ناپذير است». يك مقام سابق محيط‌زيست استان سيستان و بلوچستان، منطقه‌اي كه به‌شدت دچار تنش آبي با افغانستان است، گفت: «مقامات به دنبال توجيه بي‌توجهي خود در طول اين سال‌ها هستند. كمبود آب ناكارآمدي آنها را نشان مي‌دهد».
بي‌آبي در تهران
ماه گذشته، ساكنان تهران با يك بحران غيرمعمول روبرو شدند. پس از توقف جريان آب در بخش‌هايي از شهر، مردم براي پركردن سطل و تامين آب خانه‌هاي خود صف كشيدند. محسن اردكاني، مديرعامل شركت آب و فاضلاب استان تهران گزارش‌هاي مربوط به كمبود آب را رد كرد. او به رسانه‌هاي وابسته به دولت گفت كه برخي مناطق با «نوسانات آب» روبرو هستند. اما بر اساس گزارش‌هايي كه در فضاي مجازي به اشتراك گذاشته شد، برخي از ساكنان تهران و كرج همچنان كمبود آب دارند.
كاهش آب‌هاي زيرزميني
تحقيقات نشان داده كه ايران كه داراي پوشش سرزميني متنوعي است، در منطقه‌اي آسيب‌پذيرتر در برابر تغييرات اقليمي قرار دارد. با افزايش ميانگين دما، آب‌وهواي شديد مانند توفان‌هاي گردوغبار و سيل تشديد مي‌شود. بيابان‌زايي، فروچاله‌ها و خاك‌هاي شور نيز گسترش مي‌يابند. مدني گفت كه تغييرات آب‌وهوايي مانند بنزيني بر آتش است. طي دهه‌ها تحريم ايالات متحده و روابط خصمانه ايران با غرب، تهران براي تامين غذا و شغل به بخش كشاورزي يارانه پرداخت كرده است. سروش سروشيان، مدير مركز هواشناسي و سنجش از دور دانشگاه كاليفرنيا گفت كه اين بخش حدود ۹۰ درصد از آب موجود را مصرف مي‌كند. با گذشت سال‌ها، چاه‌ها بايد عميق‌تر حفر شوند.
شركت مديريت منابع آب ايران در اين ماه به خبرگزاري‌هاي دولتي اعلام كرد كه حتي پس از يك سال نسبتا پرباران، مخازن حياتي آب شرب و آبياري بيش از ۸۰ درصد خالي هستند. مدني گفت كه مقامات در مورد ساخت سدهاي بيشتر و هدايت مجدد آب براي رفع كمبودها در كوتاه‌مدت مصمم هستند. او گفت: «پس از سال‌ها وخامت، نمي‌توان هروقت كه اراده كردند تالاب‌ها و درياچه‌ها را احيا كرد. نمي‌توانند هر زمان كه تصميم گرفتند سطح آب‌هاي زيرزميني را بالا آورده يا از توفان‌هاي شن و گردوغبار، جنگل‌زدايي و از دست رفتن تنوع زيستي جلوگيري كنند».
تنش‌ها با طالبان
در ماه مه، تهران خشم خود را متوجه طالبان كرد و آنها را به نقض معاهده آبي ۱۹۷۳ با محدودسازي جريان رودخانه مشترك هيرمند از افغانستان به ايران متهم كرد. طالبان كاهش آب اين رودخانه را مقصر خشكسالي مي‌داند. پس از كشته‌شدن دو مرزبان ايراني و يك سرباز افغان در درگيري مرزي ماه مه، تنش به بالاترين حد خود رسيد. چند روز بعد، ابراهيم رييسي براي دفاع از «حقوق آب ايرانيان» به اين منطقه سفر كرد. كارشناسان مي‌گويند رودخانه هيرمند تنها بخشي از داستان است. مقام سابق سيستان و بلوچستان گفت كه طالبان يك قرباني براي تهران است. او گفت: «فرض كنيم كه طالبان سهم خود را از آب به ايران بدهد، بحران آب همچنان حل‌نشده باقي خواهد ماند».همچنين برخي از خشك‌ترين استان‌ها، مانند خوزستان و سيستان و بلوچستان، از نظر تاريخي محل زندگي بسياري از مسلمانان سني در ايران با اكثريت شيعه هستند. اين مقام گفت كه كمبود آب فقر اين جوامع حاشيه‌نشين را تشديد كرده و باعث افزايش مهاجرت از آنها مي‌شود.