تقابل امريكا و فرانسه در نيجر

نشريه پوليتيكو در تازه‌ترين گزارش خود آورده است: كودتا در نيجر تنش تازه‌اي در روابط ميان فرانسه و امريكا به عنوان دو متحد ديرين ايجاد كرده است. گفته مي‌شود در پي وقوع كودتاي نظامي در اين كشور آفريقايي، مقامات فرانسوي از اينكه همتايان امريكايي به تعامل با حكومت جديد در نيجر تمايل نشان داده‌اند، خرسند نيستند. كودتاي نيجر در ۲۶ ژوييه جاري (۴ مرداد)، پنجمين كودتاي نظامي موفق از زمان استقلال اين كشور در سال ۱۹۶۰ از استعمار فرانسه است. از جمله اختلافات ميان دولت پاريس و واشنگتن نحوه واكنش به بركناري رييس‌جمهوري نيجر است.
از يك سو، فرانسه از تعامل ديپلماتيك با حكومت نظامي در نيجر امتناع و اعلام كرده است كه از يك نهاد منطقه‌اي كه تهديد به مداخله نظامي كرده، حمايت مي‌كند. اما امريكا سفيري براي ديدار با رهبر حكومت نظامي نيجر فرستاده است. اين كشور اگرچه تاكنون از به رسميت شناختن قدرت توسط نيروهاي نظامي در اين كشور خودداري كرده، اما در عين حال تاكيد دارد كه هنوز مي‌توان از طريق مذاكره به «حاكميت دموكراسي» رسيد.
فرانسوي‌ها هم اگرچه از يك راه‌حل مسالمت‌آميز حمايت مي‌كنند، اما از رويكرد واشنگتن انتقاد كرده و مي‌گويند كه مشاركت با سران حكومت نظامي نيجر آنها را قدرتمند مي‌كند.
در اين رابطه يك مقام دولتي فرانسه كه خواست نامش فاش نشود، در اين خصوص گفت: امريكا به منظور جلوگيري از خونريزي مشتاق به مذاكره با كودتاچيان است. اما واكنش بهتر اين بود كه پيش از بازكردن مجراهايي براي ارتباط گرفتن با كودتاچيان در نيجر، ارايه ضمانت‌هايي را خواستار مي‌شد.
به گفته ناظران، همين اختلاف نظرها ميان پاريس و واشنگتن حاكي از تغيير موازنه قدرت در منطقه است و تفاوت‌ ديگاه‌هاي دو متحد ديرين را نشان مي‌دهد.
پوليتيكو آورده است: امريكا كه از نيجر به عنوان پايگاهي براي عمليات ضد تروريستي استفاده مي‌كند، ممكن است بر اين باور باشد كه اهرم فشار بيشتري نسبت به فرانسه به عنوان يك استعمارگر سابق دارد.
همان‌گونه كه برخي مقامات پيشين امريكايي هم استدلال مي‌كنند، نارضايتي فرانسه از رويكرد واشنگتن تا حدي به دليل تحريك اين كشور در از دست دادن يكي از آخرين پايگاه‌هاي استراتژيك خود در ساحل غرب آفريقا است؛ منطقه‌اي كه پيش از اين پاريس به دليل كودتاهاي قبلي مجبور به عقب‌نشيني و خروج نيروهاي خود شده است. شايان ذكر است فرانسه كه اكنون 1500 نيرو در نيجر دارد، تاكنون خواست كودتاچيان مبني بر خروج نيروهايش را رد كرده است.  كامرون هادسون يكي از مقامات پيشين شوراي امنيت ملي كاخ سفيد كودتا در نيجر را يك شكست رواني و استراتژيك براي فرانسه دانست و افزود: مخاطرات فرانسه در نيجر بسيار بيشتر از واشنگتن است.
اين نشريه امريكايي در ادامه يادآور مي‌شود كه اگرچه دو متحد قديمي همچنان بر سر طيف وسيعي از موضوعات از جمله جنگ در اوكراين همسو هستند، اما چندين نقطه تنش از جمله شراكت امنيتي استراليا با امريكا و بريتانيا، روابط با چين و قانون كاهش تورم امريكا اختلاف نظر دارند.
علي الحسيني امريكايي كه با سران حكومت نظامي نيجر ارتباط دارد، نيز در اين خصوص گفت كه حاكمان نظامي جديد نيجر به فرانسوي‌ها اعتماد ندارند، به ويژه به اين دليل كه مقامات فرانسوي طوري رفتار مي‌كنند كه انگار آنها وجود ندارند. آنها فرانسوي‌ها را به خاطر فشاري كه از كشورهاي اطراف وارد مي‌كنند و همچنين فساد در نيجر سرزنش مي‌كنند. لذا بعيد است اجازه دهند محمد بازوم به عنوان رييس‌جمهوري مخلوع نيجر به سمتش بازگردد. اين امريكايي نيجر تبار در عين حال خاطرنشان كرد كه تمايل مقامات كنوني اين كشور آفريقايي به تعامل با امريكا بيشتر است، زيرا امريكايي‌ها كودتاچيان را تحقير نمي‌كنند.
در اين ميان، سخنگوي شوراي امنيت ملي كاخ سفيد تنش ميان فرانسه و امريكا بر سر نيجر را رد نكرد، اما تاكيد كرد كه دو متحد به گفت‌وگو ميان خود و نمايندگان كشورهاي آفريقايي ادامه مي‌دهند. اما كاخ اليزه از اظهارنظر در مورد اصطكاك احتمالي با واشنگتن خودداري كرد، هرچند يك ديپلمات ارشد فرانسوي كه خواست نامش فاش نشود اعتراف كرد كه در رويكرد دو متحد براي حل بحران نيجر اختلاف‌هايي وجود دارد.
كارشناسان بر اين باور هستند كه كودتا در نيجر به يكي از معدود مشاركت‌هاي محكم پاريس در منطقه آفريقا پايان مي‌دهد و نشان‌دهنده شكست استراتژي امانوئل مكرون در آفريقا خواهد بود. به عقيده ناظران، فرانسه در حال حاضر با موجي از احساسات ضد فرانسوي در سراسر آفريقاي غربي مواجه است كه از نارضايتي‌هاي پسااستعماري، شكست در خواباندن شورش افراط‌گرايان و تشويق كارزارهاي تبليغاتي واگنر تحت حمايت كرملين ناشي مي‌شود.
ميشل پيرون رييس گروه دوستي پارلمان فرانسه با نيجر در اين مورد گفت: اگر نيجر سقوط كند، نه تنها سياست فرانسه در قبال آفريقا، بلكه كل سياست اروپا سرنگون مي‌شود، زيرا تروريست‌هاي كل منطقه آزادي عمل پيدا مي‌كنند و اين امر اثرات بسياري بر مهاجرت به سمت اروپا خواهد داشت. امريكا نيز داراي يك هزار و ۱۰۰ سرباز مستقر در نيجر است و تاكنون صدها ميليون دلار براي آموزش نيروهاي امنيتي با هدف مبارزه با سازمان‌هاي تروريستي هزينه كرده است. نيجر به ويژه با توجه به ظهور گروه‌هاي افراطي در آفريقا، بخش مهمي از استراتژي كلي ضد تروريسم امريكا است.
امريكا در حال حاضر و به منظور فشار بر كودتاچيان برخي كمك‌هاي خود را متوقف كرده است. هرچند نگران است توقف كامل كمك‌ها اهرم قدرت را از دستش خارج سازد. برخي مقامات پيشين امريكا معتقدند كه واشنگتن بايد پيش از توجه به درخواست‌هاي فرانسه براي دوري از تعامل با حكومت نظامي، منافع خود را بسنجد. به ويژه آنكه احتمال مي‌رود با خروج امريكا از نيجر، رقباي آن از جمله چين، روسيه يا گروه‌هايي مانند واگنر خلأ را در اين كشور همانند ساير مناطق آفريقا پر كنند.