حمايت از اوكراين و مخالفت ها
محمود فاضلي
زلنسكي، رييس‌جمهور اوكراين در سفري از پيش اعلام نشده، به يونان سفر كرد و در يك نشست غيررسمي 9 تن از سران كشورهاي بالكان و مقامات ارشد اتحاديه اروپا شركت كرد. طي اين ديدار ادامه حمايت آتن از كي‌يف در زمينه‌هاي دفاعي و بشردوستانه و همچنين روند الحاقي اوكراين به ناتو و اتحاديه اروپا مورد تاكيد قرار گرفت. طرف يوناني مدعي شد حمايت از اوكراين موضع اصولي آتن است و امكان ندارد انضمام غيرقانوني خاك اوكراين به روسيه را به‌رسميت بشناسيم. هيچ‌گونه اقدامي براي ترسيم مجدد مرزها با توسل به زور و نيروي نظامي قابل تحمل نيست. يونان متعهد شد مادام كه لازم باشد، به اوكراين كمك نظامي كند و در بازسازي اين كشور پس از جنگ نيز كمك كند. محافظه‌كاران يونان حمايت كامل از كي‌يف را در برابر حملات روسيه ابراز و مسكو را بابت ارتكاب «جرايم جنگي» محكوم كردند.
زلنسكي رييس‌جمهوري از حمايت يونان در اين جنگ با روسيه تشكر كرد و مدعي شد آتن با آموزش خلبان‌هاي اوكرايني به منظور پرواز با جنگنده‌هاي اف-۱۶ امريكايي كه دانمارك و هلند قول تامين آن را براي كي‌يف داده‌اند، موافقت كرده است. يونان در آموزش خلبان‌هاي اوكرايني مشاركت مي‌كند.
پس از پايان اين ديدار بيانيه مشتركي منتشر شد كه در آن با استقبال از دستاوردهاي مهم و پيشرفت اوكراين در مسير الحاق به نهادهاي يورو- آتلانتيك و تاكيد بر تعهد دو كشور براي تشديد تلاش‌هاي مشترك در حمايت از الحاق اوكراين به ناتو موارد زير را اعلام كردند: 1- اوكراين از تمامي كمك‌هاي عملي و ارزشمند يونان جهت تقويت توانايي دفاعي اوكراين قدرداني مي‌كند. 2- يونان با حمايت قوي و موثر سياسي و مادي ائتلاف از اوكراين به منظور تضمين توانايي اين كشور براي دفاع موثر از خاك خود در زمين، دريا و هوا ادامه خواهد داد. 3- يونان تعهد مي‌كند كه همراه با سازمان‌هاي بين‌المللي، متحدين و شركاي خود، پس از جنگ در بازسازي اوكراين مشاركت كند. 4- يونان به حمايت نظامي و بشردوستانه خود از اوكراين ادامه خواهد داد. 5- طرفين اعلام مي‌كنند امنيت اوكراين براي ثبات منطقه يورو- آتلانتيك از اهميت حياتي برخوردار است و از شوراي ناتو- اوكراين به عنوان مجمعي براي توسعه و گسترش بيش از پيش همكاري كاملا حمايت مي‌كنند. 6- يونان از عضويت اوكراين در ناتو مشروط به توافق متحدين و اجراي پيش‌شرط‌هاي لازم توسط اوكراين، حمايت مي‌كند.
نزديكي مقامات راستگراي يونان به اوكراين با مخالفت‌هايي در يونان روبه‌رو بود. حزب ائتلاف چپ يونان به عنوان دومين حزب اين كشور مخالفت خود با تقويت بيش از پيش همكاري نظامي اين كشور با اوكراين تاكيد دارد؛ «يونان را به كمك‌هاي نظامي بيشتر، تضمين‌هاي امنيتي دوجانبه و حمايت از الحاق به ناتو متعهد كرده و بار ديگر دولت حاكم را به عنوان «متحدي متمايل» براي پيشبرد منافع ناتو در خاك اروپا را اثبات كرد.» به ادعاي اين حزب، اگرچه يونان از همان لحظه اول با تجاوز غيرقانوني و خونين روسيه به اوكراين مخالفت كرد اما دولت تعهداتي را پذيرفته كه خطرات جدي براي يونان داشته و نقش كشور به عنوان ستون صلح و ثبات را تضعيف مي‌كند. مداخله بيشتر نظامي يونان در جنگ اوكراين و چشم‌انداز آموزش خلبانان اوكرايني توسط يونان خطرناك است. ائتلاف چپ با مداخله مستقيم نظامي كشور در جنگ و حمايت از الحاق اوكراين به ناتو شديدا مخالف بوده و آن را خطرناك مي‌داند.
حزب كمونيست يونان نيز در بيانيه انتقادي خود تاكيد كرد: «هر قدر هم كه دولت حاكم به صورت رياكارانه به «حقوق بين‌المللي» استناد كند، نمي‌تواند اهداف واقعي دولت خود كه مداخله فعال‌تر و عميق‌تر كشور در جنگ امپرياليستي اوكراين و طرح‌هاي ناتو در منطقه باشد را پنهان نمايد.»
بسياري معتقدند راهبران كنوني يونان به دنبال ارتقاي موقعيت بندر آلكساندروپليس نه تنها به عنوان هاب انتقال انرژي و مسيري جايگزين براي صادرات غلات اوكراين به اروپا و آفريقا است. حمايت از اوكراين از طريق آموزش خلبانان اوكرايني و ارسال سامانه‌هاي نظامي بيشتر، نشان مي‌دهد كه آتن تمايل دارد مداخله فعال‌تري در جنگ اوكراين داشته باشد. با توجه به رويكرد تهاجمي، تجديدنظرطلبانه و گستاخانه روسيه عليه يك كشور كوچك به منظور تغيير وضعيت موجود و مرزها با توسل به زور، براي آتن بسيار حائز اهميت است كه روسيه در اين جنگ شكست خورده و مواضع تجديدنظرطلبانه تركيه به عنوان دشمن ديرينه يونان به مرحله اجرا نرسد. از اهداف دولت يونان نزديكي بيشتر به امريكا، كسب امتيازات سياسي و تسليحاتي از اين كشور است.
در بيانيه مشترك اجلاس بالكان در آتن آمده است؛ تجاوز روسيه به اوكراين نقطه محوري براي اروپا است كه سطح جديدي از آگاهي از اصول مشترك، وحدت و آينده مشترك در اتحاديه اروپا را ايجاد مي‌كند. اين لحظه‌اي حياتي براي امنيت، صلح و ثبات قاره اروپا است. قوانين و اصولي كه براي مدت طولاني به نظم امنيتي پايدار و قابل پيش‌بيني در اروپا كمك مي‌كرد، نقض شده و بار ديگر شاهد پيامدهاي فاجعه‌بار تجديدنظرطلبي هستيم.
در مقابل تجاوز روسيه، حمايت تزلزل‌ناپذير خود از استقلال، حاكميت و تماميت ارضي اوكراين در مرزهاي شناخته شده بين‌المللي اين كشور براساس ارزش‌هاي دموكراسي و حاكميت قانون را اعلام مي‌كنيم. در جريان گفت‌وگوها در آتن، حمايت و قدرداني خود از تلاش‌هاي جدي رييس‌جمهور اوكراين براي تعيين اصول صلح مطابق با منشور ملل را ابراز كرده و از تلاش‌هاي مجمع عمومي سازمان ملل براي ترويج صلح جامع، عادلانه و پايدار در اوكراين استقبال كرديم. شركت‌كنندگان در اجلاس توافق كردند كه براي جنايات جنگي و ساير جنايات مانند حمله به غيرنظاميان و تخريب زيرساخت‌ها هيچ مصونيتي وجود ندارد و همه كساني كه مسوول اين اقدامات هستند، بايد پاسخگو باشند.