خواننده صاحب امضا و نت‌نویس
ميرعليرضا ميرعلي‌نقي*
آقاي امين‌الله رشيدي بعد از آقاي جواد بديع‌زاده دومين خواننده‌اي است كه آهنگ آثارش را خودش ساخته است، امتيازش هم اين است كه بر نت‌نويسي مسلط است و نت آثارش را هم شخص خودش مي‌نوشته است. پس از آقاي رشيدي يعني سومين شخصي كه آثارش را خودش نوشته و مي‌سازد، آقاي جمال‌الدين منبري است كه خودشان هم نت آثارشان را مي‌نويسند و هم براي اركستر تنظيم مي‌كنند و هم با صداي گرم‌شان مي‌خوانند و همچنين به نواختن دو ساز سنتور و تمبك هم مسلط هستند.
نت و اشعار تعدادي از كارهاي برگزيده‌اي كه آقاي رشيدي خوانده‌اند و از ساخته‌هاي استاد محمد بهارلو هستند و در بين شاعران آنها نام زنده‌ياد محسن فتوحي‌قيام هم به چشم مي‌خورد، در كتاب پنجم آموزش موسيقي ايراني براي ويولن تاليف استاد محمد بهارلو، چاپ شده است.
آقاي امين‌الله رشيدي پس از حدود سي و چند سال سكوت در سال 1377 از آرشيو خوبي كه از آثار خودش جمع‌آوري كرده بود، شروع به انتشار آثارش كرد، ابتدا در قالب كاست و بعد هم به صورت سي.دي كه استقبال خوبي هم از آنها شد و اساسا با همه قدمتش يك جو تازه و باطراوتي در فضاي موسيقي و در ذايقه شنيداري توده‌اي كه موسيقي ايراني و تصنيف گوش مي‌كردند، ايجاد كرد. در همان زمان در روزنامه خرداد نيز شرحي در اين رابطه نوشتم كه آقاي رشيدي در كتاب «عطر گيسو» از آن شرح هم نقل كرده‌اند، همان شرح كوتاه درباره فضاي ايجادشده، مورد توجه ايشان واقع شد و هم مورد توجه افرادي كه دوستدار موسيقي و هنر ايشان بودند نيز قرار گرفت.
درباره اهميت هنري آقاي امين‌الله رشيدي بايد يادآور شوم كه در دهه 30، ايشان جزو سه تصنيف‌خوان مرد بودند چون اساسا تصنيف‌خواني كاري بود كه در آن زمان خانم‌ها انجام مي‌دادند هم جامعه طلب مي‌كرد و هم راديو غالبا آثار ترانه‌اي را به خانم‌هاي خواننده سفارش مي‌داد. سه خواننده‌اي كه در آن دوره در خواندن ترانه‌ها و تصنيف‌هاي روز و آثار نوآورانه اسم و رسمي داشتند، به ترتيب زنده‌ياد منوچهر همايون‌پور، زنده‌ياد داريوش رفيعي و امين‌الله رشيدي بودند كه از لحاظ سني، متقدم آنها آقاي رشيدي است، با اين تفاوت كه گرايش مرحوم همايون‌پور بيشتر آواز بود و ايشان در اصل خواننده آواز به شمار مي‌رفت و تصنيف‌هايي كه اساتيد بزرگ براي‌شان ساختند مثل حسين ياحقي يا موسيقيدان‌هايي كه استاد نبودند اما موسيقيدان خوبي بودند مثل مرحوم گرگين‌زاده را مي‌خواندند كه در كارنامه آقاي همايون‌پور هست و ايشان بيشتر آوازخوان بود ولي داريوش رفيعي بيشتر تصنيف‌خوان بود، آوازهايش كم است و البته چندان هم قدرتمند نيست اما تصنيف‌هاي ايشان بسيار خوب است. آقاي رشيدي هم گرايش و تمايل اصلي‌شان تصنيف و ترانه بود يعني موسيقي ريتميك و موسيقي با وزن گرچه به رديف‌هاي آوازي آشنايي كامل دارند و به خاطر پرهيزشان از تحريرهاي مفصل و پيچيده مي‌شود گفت كه مهر و امضاي مخصوص به خودشان را هم دارند.
امين‌الله رشيدي علاوه‌بر خوانندگي و آهنگسازي، تاليف‌هايي نيز دارد كه مهم‌ترينش سفرنامه‌اي است به نام از «كاشان تا كاناري» يا همان جزاير قناري و ديگري «عطر گيسو» است كه توسط انتشارات عطايي منتشر شد و استقبال خوبي از آن صورت گرفت، بعدي هم كتاب قطوري است حاوي دانسته‌ها و خاطرات و خيلي چيزها كه جُنگ بزرگي است به نام «ايران در گذر زمان» كه متاسفانه هنوز به چاپ نرسيده است.
واقعا جاي اين هست كه مجموعه كاملي از آهنگ‌هاي آقاي رشيدي عزيز كه به شخصه خودشان ساخته و نت آنها را هم خودشان نوشته‌اند همراه با اشعار افرادي كه با ايشان همكاري كرده‌اند در مجلد مستقلي دربيايد؛ اين كار، بسيار مفيد خواهد بود كه اميدوارم دوستداران‌شان زير‌نظر خودشان دست به اين اقدام بزنند.
* تاريخ‌نگار و پژوهشگر موسيقي