دين و اخلاق در صافي فلسفه
شهرت گنسلر و توجه به آثارش منحصر در ميان ايرانيان نبوده است و آثار مختلف او تاكنون به زبانهاي چيني، كرهاي، عربي، پرتغالي، فرانسوي و تايلندي ترجمه شده است. كتاب «اخلاق و دين» نيز پيشتر به زبان عربي ترجمه شده است و جاي خالي ترجمه فارسي آن احساس ميشد كه اكنون به همت ايمان عباسنژاد و نشر كرگدن ترجمه فارسي اين كتاب نيز روانه بازار شده است.
«اخلاق و دين» به پرسشهايي نظير اين سوالات ميپردازد؛
- اخلاق بدون دين يا دين بدون اخلاق ممكن است؟
- باور به وجود خدا چه تفاوتي در اخلاق ايجاد خواهد كرد؟
- دينداران اخلاقيترند يا انسانهاي بيدين؟
- رابطه دين با علم و دين با اخلاق
در سالهاي گذشته درباره رابطه علم و دين بسيار سخن گفته شده و نسبتا كتابهاي فراوان و مفيدي در اين زمينه ترجمه و تأليف شده است.
با اين حال، به ربط و نسبت دين با اخلاق توجه كمتري شده است. البته با مطرح شدن بحثهايي نظير كاركردهاي دين و انتظار بشر از دين، تنور بحث رابطه دين و اخلاق گرمتر شد. اما همچنان كتابهايي كه بتوانند به علاقهمندان به اين موضوع كمك كنند و با رويكردي فلسفي و منطقي از اين رابطه سخن بگويند در زبان فارسي كمشمارند. برخي از اين كتابها در عين اينكه از نظر علمي بسيار محترمند، چنان دشوارند كه مطالعهشان حتي براي دانشجويان كارشناسي فلسفه نيز با مشكلاتي همراه است، چه رسد به دانشجويان ديگر رشتهها. اين كتاب بخشي از مجموعه مطالعات كمبريج در باب دين، فلسفه و جامعه است، لذا ساده نوشته شده است و به اطلاعات پيشزمينهاي اندكي نياز دارد و بايد براي مقطع كارشناسي مناسب باشد. اما اين كتاب همچنين براي دانشجويان تحصيلات تكميلي، روحانيان و ديگر طلاب علوم ديني، اساتيد، و متخصصان اين موضوع از غناي خوبي برخوردار است. از اين كتاب ميتوان در دورههاي مختلف، از جمله دورههاي فلسفه دين، فلسفه اخلاق و الهيات اخلاقي استفاده كرد. سبك واضح و روشني كه اين كتاب در پيش گرفته است، باعث ميشود براي خوانندگان عمومي فرهيخته نيز قابل استفاده باشد.
گنسلر از جمله فيلسوفاني است كه براي ايرانيان نامآشناست. در سالهاي اخير شماري از كتابهاي او به فارسي ترجمه شده، در مقالات نيز توجه خوبي به او شده است. البته شهرت گنسلر و توجه به آثارش منحصر در ميان ايرانيان نبوده و آثار مختلف او تاكنون به زبانهاي چيني، كرهاي، عربي، پرتغالي، فرانسوي و تايلندي ترجمه شده است.
كتاب اخلاق و دين نيز پيشتر به زبان عربي ترجمه شده است و جاي خالي ترجمه فارسي آن احساس ميشد كه اكنون به همت ايمان عباسنژاد و نشر كرگدن ترجمه فارسي اين كتاب نيز روانه بازار شده است. مساله اساسي براي بسياري از افراد اين است كه آيا خدا خاستگاه اخلاق است و آيا اخلاق بدون دين هم ممكن است.
در اين باره دو ديدگاه سنتي وجود دارد كه هر كدام خوانشهاي گوناگوني دارند. نظريه امر الهي ميگويد اراده خداوند فرمان اخلاقي را ميآفريند (لذا صدق حقايق اخلاقي به دليل اراده خداوند است)، حال آنكه قانون طبيعي حقايق اخلاقياي را ميپذيرد كه به اراده خداوند وابسته نيستند (بلكه شايد به عقل يا آفرينش خدا وابسته باشند) .
همچنين در اين كتاب درباره مساله اخلاق و خداناباوري هم بحث خواهد شد:
خداناباوران چگونه بر اساس مباني اخلاقي به باور به وجود خدا ايراد وارد كردهاند و اخلاق در نظر آنها چگونه است؟
با مطالعه اين كتاب درباره پرسشهاي زير نيز خواهيد دانست :
- باور به وجود خدا چه تفاوتي در اخلاق ايجاد ميكند؟ در قبال كساني كه نظرگاههاي ايماني ديگري دارند چه وظايفي داريم؟
- آيا خداناباوران ستيزهجو عليه دين دلايل محكمهپسندي دارند؟
«اخلاق و دين» نوشته هري جي. گنسلر با ترجمه ايمان عباسنژاد به همت انتشارات كرگدن در 304 صفحه منتشر شده است و هماكنون در دسترس علاقهمندان به مطالعات فلسفي درباره دين و اخلاق قرار دارد.
از جمله مهمترين سرفصلهاي اين كتاب ميتوان به نظريه امر الهي، قانون طبيعي و عقلانيت، قانون طبيعي و زيستشناسي، قانون طبيعي و معنويت، اخلاق بدون خدا و ... اشاره كرد.