استاد دانشگاه علامه طباطبايي:
در 20 سال تورم 3090 درصد و نقدينگي 10250 درصد رشد كرد
فاصله «ايران» با «آرمانشهر توسعه‌يافتگي» هر روز بيشتر از گذشته مي‌شود و به موازات «عقب ماندن ايران از مدار توسعه‌يافتگي» تمام انديشمندان و دلسوزان اين مرز و بوم، ضمن ابراز نگراني از «فرصت‌سوزي تاريخي» و «تاسف خوردن از توسعه‌يافتگي رقباي خود» تلاش دارند تا راهكاري را براي برون‌رفت از اين «بحران دايمي» ارايه كنند. با اين حال دغدغه‌مندان توسعه در اين كشور بر اين باورند كه بايد سياست‌هاي علمي و حاكميت دانايي در اولويت تصميم‌گيران و تصميم‌سازان قرار بگيرد تا بتوان شرايط بهتري را براي كشور رقم زد وگرنه امكان رهايي از «دومينوي مشكلات توسعه‌نيافتگي» وجود ندارد. وجود اين دغدغه‌ها موجب شد تا «موسسه مطالعات دين و اقتصاد» در نشستي تحت عنوان «دانايي و توسعه» كه به بهانه رونمايي از كتاب «انديشه بي‌خانمان اثر زنده‌ياد علي رضا قلي» برگزار شده بود به دغدغه تاريخي علي رضا قلي يعني استمرار توسعه‌نيافتگي بپردازد. در اين جلسه پس از سخنراني محمدرضا بهشتي و حسن طايي، فرشاد مومني دلايل توسعه‌نيافتگي ايران را مورد واكاوي قرار داد.
نتيجه پشت كردن به توسعه
مضحكه خاص و عام شدن
فرشاد مؤمني،گفت: اگر مساله توسعه در اين كشور صاحب و متولي داشت، هزاران بينه را زير ذره‌بين مي‌گذاشتيم آن وقت متوجه مي‌شديم كه وقتي به توسعه پشت مي‌كنيم چطور هر كاري كه انجام مي‌دهيم مضحكه خاص و عام مي‌شود. من به زبان و عدد و رقم دو مثال مي‌زنم كه موضوع براي‌تان ملموس شود. الان كشورهاي صنعتي تصريح دارند كه از ربع پاياني قرن بيستم وارد يك مدار جديد به نام عصر دانايي شدند و انقلاب دانايي و اقتصاد مبتني بر دانايي به مثابه يك شيوه توليد و همزمان به مثابه يك نظام حيات جمعي بايد مورد توجه قرار بگيرد. كتاب عصر اطلاعات مانوئل كاستلز هشدار مي‌دهد كه كشورهاي در حال توسعه در موج اول انقلاب صنعتي فكر مي‌كردند كه صنعتي شدن يك امر انتزاعي بوده و صرفا با جابه‌جايي ماشين‌آلات محقق مي‌شود براي همين بر اين باور بودند كه ديگران ماشين‌آلات صنعتي توليد كردند و ما خريداري كرده و صنعتي مي‌شويم. استاد اقتصاد دانشگاه علامه تصريح كرد: در كتاب تصريح شده كه صنعتي شدن بايد در كادر نظام حيات جمعي ديده شود و تغييرات اجباري متناسب در ساخت سياسي و اجتماعي و نظام آموزشي و ... لحاظ شود، اما چون اين نكات لحاظ نشد، جوامع به این روز افتادند به ترتيبي كه الان حسرت دوران پيشاصنعتي را مي‌خورند.يعني گرفتاري‌ها چندين برابر شده و توانمندي پيشين را از دست دادند. وي در ادامه افزود: اين كتاب در نهايت هشدار مي‌دهد كه مبادا فكر كنيد در عصر دانايي فردي با داشتن كامپيوتر شخصي و... مي‌تواند وارد عصر دانايي شود. ورود به اين عرصه نيازمند نظام حيات جمعي است.بحث زنده‌ياد رضاقلي همين است كه چون ما با تقدم رتبه‌اي بنيان‌هاي انديشه‌اي براي تحقق بخشي توسعه روبه‌رو هستيم بايد تكليف خود را در اين زمينه زودتر روشن كنيم.
همه چيز در جامعه ما دفرمه و
از ريخت افتاده است!
رييس موسسه دين و اقتصاد گفت: در واقع همه چيز در جامعه ما دفرمه و از ريخت افتاده است. حال سوال اين است كه چرا چنين اتفاقي رخ داده است. پاسخ مشخص است، زيرا اين امر در كادر نظام حيات جمعي ديده نشده يا نخواسته كه ديده بشود.در چنين شرايطي سياستگذاري اقتصادي ما شبيه انتخابات برگزار كردن ما مي‌شود. اين به آن معنا نيست كه اصحاب علم درك ندارند كه چه اتفاقي رخ داده است، بلكه آنچنان هويت جمعي پيدا نمي‌كند كه اثربخشي داشته باشد .
وقتي اسم ربا تلطيف مي‌شود با نرخ سود!
استاد اقتصاد دانشگاه علامه گفت: قرآن خشن‌ترين تعبيرها را براي ربا به كار برده است و ربا حكم اعلام جنگ با خداوند را دارد. عزيزان ربا را تلطيف كردند و اسم آن را نرخ سود گذاشتند.تصور مي‌كنند كه اين‌گونه مساله را حل كرده‌اند. شما لازم است تا به اين نكته توجه كنيد كه كميسيون اقتصادي مجلس گزارش منتشر و سه تا رقم اعلام كرده كه واقعا تاسفبار است. خدا رحمت كند گل آقا را تصويري مي‌كشيد و زيرش مي‌نوشت بدون شرح!
وي در ادامه افزود: در اين گزارش آمده است كه در دو دهه منتهي به ۱۴۰۰ رشد توليد در ايران طي بيست سال ۳۶ درصد بوده است. ما وارد اين مقوله كه اينها چه چيزي را توليد و محاسبه كردند، نمي‌شويم اينكه نفت را از اعماق زمين بيرون بكشيد و به صورت خام بفروشيد كه اسمش توليد نيست، زيرا نفت يك دارايي پايان‌پذير است و شما دارايي بين‌نسلي فروختيد. با اين تلقي از توليد، رشد توليد در بيست سال ۳۶ درصد شده است. مومني گفت: در همين دوره رشد تورم 3090 درصد بوده است .رشد نقدينگي در همين دوران 10 هزار و 250 درصد بوده است. يعني شما از طريق بانك‌هاي خصوصي و ولنگاري مالي دولت به صورت پيوسته و بي‌پايه از هيچ در حال خلق پول هستيد و بعد در اوج بحران، از يك مغزهايي اين درآمده كه يك جهشي در پاداش‌دهي به اين پول‌ها ايجاد كنيم تا گرفتاري‌ها برطرف شود.
اداره مشكوك اقتصاد ايران با ابزار پنهانكاري
استاد اقتصاد دانشگاه علامه گفت: من تصميم دارم روندهاي مشكوك اداره اقتصاد ايران را بررسي كرده و آن را در فضاي به دور از انتخابات و زنده باد و مرده باد، ارايه كنم، زيرا شواهدي را جمع كردم كه واقعا تكان‌دهنده است. منطق اسم‌گذاري اين بوده كه حسن نيت بخش‌هايي از حكومت ناديده گرفته شده و تلاش دارد تا خودش باقي بماند. تمام تخصيص منابع در طول سه دهه گذشته نشان مي‌دهد كه حتي اگر حكومتي قصد داشته باشد تا بايسته‌هاي بقاي خود را رعايت كند نبايد چنين اقداماتي را انجام دهد، اما روزمره اين كار انجام مي‌شود.