غرش توفان

احسان پناه‌بر|  دور تازه‌اي از تنش‌ها در منطقه پس از ترورهاي اخير رژيم اسراييل در تهران و بيروت آغاز شده است. ايران و حزب‌الله، پس از ترور اسماعيل هنيه، رهبر سياسي حماس و فواد شكر، فرمانده بلند‌پايه حزب‌الله ازسوي اسراييل، وعده داده‌اند كه به شكلي سخت به تحركات اسراييل پاسخ دهند. در جديدترين درگيري‌ها و طي حمله راكتي به پايگاه‌هاي امريكايي در عراق و سوريه در روز دوشنبه، مقامات امريكايي به رويترز گفتند كه دست‌كم پنج پرسنل نظامي اين كشور در عراق زخمي شدند. منابعي نيز از كشته شدن دو سرباز امريكايي در نتيجه اين حملات خبر مي‌دهند. در همين رابطه، دو منبع امنيتي عراقي نيز اعلام كردند كه دو موشك كاتيوشا به سمت پايگاه هوايي عين‌الاسد، پايگاه اشغال شده از سوي نيروهاي امريكايي، در غرب عراق شليك شده است. گروه عراقي «الثوريون» مسووليت اين حمله را بر‌عهده گرفت. يكي از منابع امنيتي عراق به آسوشتيدپرس گفت كه موشك‌ها در داخل پايگاه سقوط كرده است، اما از ارايه جزييات بيشتر خودداري كرد. اين مقامات گفتند مشخص نيست كه آيا اين حمله با وعده ايران براي پاسخ به ترور رهبران مقاومت مرتبط است يا خير. 

كاخ سفيد پس از نشست دولت امريكا در رابطه با حملات به پايگاه‌هاي امريكايي در بيانيه‌اي اعلام كرد: رييس‌جمهور و معاون رييس‌جمهوري از جزييات حمله به پايگاه هوايي عين‌الاسد در عراق مطلع شدند. آنها درباره اقداماتي كه ما براي دفاع از نيروهاي خود بايد انجام دهيم و پاسخ به هرگونه حمله عليه پرسنل امريكايي به هر شيوه و در مكاني كه مناسب بدانيم، رايزني داشتند. اين بيانيه مي‌افزايد بايدن و هريس در مورد تلاش‌هاي نظامي ايالات‌متحده براي دفاع از اسراييل، در صورت حمله مجدد به اين رژيم نيز در جريان امور قرار گرفتند. در اين بيانيه آمده است كه رهبران امريكا همچنين در مورد تلاش‌هاي ديپلماتيك مستمر براي كاهش تنش منطقه‌اي و به نتيجه رساندن آتش‌بس و توافقنامه آزادي اسرا در غزه گفت‌وگو داشتند. اين اقدامات درحالي صورت مي‌گيرد كه يسرائيل كاتز، وزير خارجه رژيم اسراييل مدعي شد ايران قطعا تصميم دارد به اسراييل حمله كند. به گزارش روزنامه اسراييلي جروزالم پست، كاتز ادعا كرد كه اين پيام را ازسوي پيتر سييارتو، وزير خارجه مجارستان دريافت كرده است. وزير خارجه اسراييل گفت: سييارتو پيامي را از سوي علي باقري‌كني، سرپرست وزارت امور خارجه ايران، به او داده است مبني بر اينكه پاسخ ايران قريب‌الوقوع است.  روزنامه وال استريت ژورنال نيز گزارش داد نشانه‌هايي دال بر حمله قريب‌الوقوع ايران به اسراييل وجود دارد. اين روزنامه به نقل از مقامات امريكايي مدعي شد ايران در اوايل اين هفته اقدام به جابه‌جايي سامانه‌هاي پرتابگر موشكي و انجام مانورهاي نظامي كرده است. سه مقام امريكايي نيز به اكسيوس گفتند كه تيم امنيت ملي كاخ سفيد روز دوشنبه به بايدن رييس‌جمهور امريكا و هريس معاون رييس‌جمهور گفتند هنوز مشخص نيست كه پاسخ ايران و حزب‌الله به اسراييل چه زماني آغاز خواهد شد و دقيق نمي‌دانند اين حمله ممكن است شامل چه اقداماتي باشد. مقامات دولت بايدن مي‌گويند كه براي آماده شدن جهت مقابله با حملات احتمالي و بسيج فشار ديپلماتيك بر ايران و حزب‌الله تلاش دارد تا شدت پاسخ اين دو بازيگر را به حداقل برساند. اظهارات تيم امنيت ملي بايدن ظاهرا با آنچه آنتوني بلينكن، وزير خارجه امريكا، روز يكشنبه به همتايان خود در كشورهاي گروه 7 گفت، مغايرت دارد. بلينكن پيش از اين، روز يكشنبه، هشدار داده بود ايران و حزب‌الله ممكن است ظرف 48 ساعت به اهداف اسراييلي در سرزمين‌هاي اشغالي حمله كنند.  در گزارشي ديگر، اكسيوس همچنين ادعا كرد برآورد جامعه اطلاعاتي ايالات‌متحده نشان مي‌دهد حملات حزب‌الله، ايران و ديگر گروه‌هاي مقاومت متحد ايران ممكن است در دو موج متفاوت انجام شود. بنا بر گزارش‌ها، مشاوران به بايدن و هريس در اتاق وضعيت كاخ سفيد گفته‌اند كه هنوز مشخص نيست كدام گروه اول حمله خواهد كرد. آنها همچنين در مورد اينكه اين حمله چقدر مي‌تواند شديد باشد، اظهار بي‌اطلاعي كرده‌اند. اكسيوس به نقل از يك مقام امريكايي نوشت: برنامه‌هاي ايران و حزب‌الله براي پاسخ به اسراييل «در حال پيشرفت» است. با اين حال، پنتاگون انتظار دارد حملات عليه نيروهاي امريكايي در خاورميانه ازسوي گروه‌هاي مقاومت متحد ايران در روزهاي آينده افزايش يابد.  در همين ارتباط، به گزارش نيويورك‌تايمز، لويد آستين، وزير دفاع امريكا گفت براي دفاع از اسراييل در مقابل حملات احتمالي ايران و حزب‌الله، دستور داده است يك اسكادران جنگنده F-22 با تسليحات هوا به هوا براي ساقط كردن پرتابه‌ها به منطقه وارد شود. هم‌اكنون نيز چندين اسكادران نيروي هوايي ايالات‌متحده در حال حاضر در منطقه هستند. آستين همچنين به ناو هواپيمابر يواس‌اس آبراهام لينكلن كه در حال حاضر در اقيانوس آرام است، دستور داد تا جايگزين ناو يواس‌اس تئودور روزولت شود تا حضور ناو هواپيمابر در منطقه را حفظ كند. به گزارش رويترز، ارتش اسراييل نيز روز دوشنبه گفت كه اريك كوريلا، رييس فرماندهي مركزي امريكا، مانند ماه آوريل به منطقه پرواز كرده و به سرزمين‌هاي اشغالي رسيده است. رويترز به نقل از يك مقام امريكايي گزارش داد دو ناوشكن يواس‌اس بولكلي و يواس‌اس روزولت كه قادر به سرنگوني موشك‌هاي كروز و بالستيك هستند، در شرق مديترانه حضور دارند. ناو هواپيمابر تئودور روزولت و گروه ضربتي مرتبط با آن نيز اكنون در درياي عمان مستقر است.
به گزارش سي‌ان‌ان، بايدن پيش‌تر در روز گذشته با ملك عبدالله پادشاه اردن درباره وضعيت وخيم اين كشور تلفني صحبت كرده بود. تلاش‌ها براي كاهش تنش ادامه دارد. آنتوني بلينكن گفت: واشنگتن مي‌خواهد روش‌هاي ديپلماتيك را در قبال پاسخ ايران پيش گيرد. او مدعي است: «تشديد تنش‌ها در خاورميانه به نفع تهران نيست.» روز دوشنبه، ايران ديپلمات‌هاي خارجي را براي شركت در گردهمايي فراخواند. در اين ديدار، علي باقري‌كني، سرپرست وزارت امور خارجه ايران، به ‌شدت از رويكرد ايالات‌متحده و برخي كشورهاي اروپايي در همكاري و همدستي با رژيم اسراييل انتقاد كرد. او به ديپلمات‌هاي خارجي گفت كه تجاوز اخير اسراييل كه به ترور و شهادت اسماعيل هنيه انجاميد، نمي‌تواند بي‌پاسخ بماند؛ پاسخ جمهوري اسلامي قطعي و قاطع خواهد بود. يك ديپلمات عرب به وال استريت ژورنال گفت يك مقام ايراني روز دوشنبه به او گفته است حمله‌اي قريب‌الوقوع ظرف 48 ساعت آينده رخ خواهد داد.  در بحبوحه افزايش تنش در منطقه، روز دوشنبه، سرگئي شويگو، وزير دفاع سابق روسيه و دبير كنوني شوراي امنيت كرملين براي ديدار با مقام‌هاي ارشد ايراني وارد تهران شد. به گزارش خبرگزاري ايرنا و اينترفاكس، شويگو با مسعود پزشكيان، رييس‌جمهور، علي‌اكبر احمديان، دبير شوراي عالي امنيت ملي و محمد باقري، رييس ستاد كل ارتش ايران ديدار و گفت‌وگو كرد. اينترفكس با استناد به اظهارات شوراي امنيت روسيه گزارش داد، اين گفت‌وگوها حول محور همكاري‌هاي دوجانبه و تقويت آن، از مباحث امنيتي گرفته تا پروژه‌هاي تجاري و اقتصادي و همچنين جنبه‌هاي مختلف امنيت جهاني و منطقه‌اي استوار بوده است. در همين حال روزنامه نيويورك‌تايمز به نقل از دو منبع آگاه ايراني ادعا كرد روسيه انتقال سامانه‌هاي راداري و پدافندي پيشرفته به ايران را آغاز كرده است.  همزمان نشريه فارن افرز در تحليلي به قلم دليله داسا كين به بررسي دلايل اسراييل جهت دامن زدن به تنش‌ها اشاره كرده است. داسا كين مدعي است تا پيش از 7 اكتبر، اسراييل به اين باور رسيده بود كه حتي اگر درگيري با فلسطيني‌ها را حل نكند، كشورهاي عربي اين بازيگر را مي‌پذيرند و به ادعاي اين تحليلگر تل‌آويو اين‌گونه مي‌تواند بدون عواقب چشمگيري به ايران و متحدانش ضربه بزند. اما 7 اكتبر بسياري از معادلات قبلي اسراييل در مورد قدرت اين بازيگر را زير و رو كرده است. حمله حماس اساسي‌ترين پيش‌فرض‌هاي اسراييلي‌ها را در هم شكست: برتري نظامي و تكنولوژيكي تل‌آويو ديگر كارايي سابق را ندارد و اسراييل آسيب‌پذير‌تر شده است. علاوه بر اين، تاثيري كه پاسخ آوريل ايران بر اسراييل داشت، اغلب در خارج از سرزمين‌هاي اشغالي ناديده گرفته مي‌شود. به عقيده اين تحليلگر مسائل امنيتي در فارن افرز، اسراييل آشكارا هنگام ترور پرسنل سپاه پاسداران انقلاب اسلامي در كنسولگري ايران در دمشق اشتباه محاسباتي كرد، چراكه اسراييلي‌ها چنين واكنش بي‌سابقه، عظيم و مستقيمي را كه صدها پهپاد و موشك از خاك ايران به سمت سرزمين‌هاي اشغالي پرتاب مي‌كرد، پيش‌بيني نمي‌كردند. پس از آن، مقامات نظامي اسراييل لزوما ديگر احساس راحتي گذشته را ندارند، چراكه بازدارندگي آنها خدشه‌دار شده است. به گفته داسا كين، يكي از مقامات اسراييلي به او گفته است: «زمين ديگر زير پاي ما اسراييلي‌ها سفت نيست.» بنابراين، اسراييل احتمالا به دلايلي از اين دست موضع تهاجمي خود را در منطقه حفظ خواهد كرد. به عقيده داسا كين، اسراييل تاكتيك خود را حتي به قيمت جنگ منطقه‌اي گسترده‌تر تغيير داده است و با ترور شخصيت‌هاي مقاومت و همچنين ادامه حملات به غزه و لبنان سعي دارد تنش را بالا نگه دارد تا از اين طريق بتواند بازدارندگي خود را حفظ كند. همان‌طور كه يك تحليلگر اسراييلي به من گفت:«در حال حاضر هر چيزي قابل تصور است.» به‌زعم اين تحليلگر فارن افرز، اما اسراييل بدون هيچ استراتژي سياسي و تنها تكيه بر توان نظامي، به سمت شكست مي‌رود. داسا كين مي‌نويسد: تنها تكيه بر نيروي نظامي بي‌رحم براي بازگرداندن بازدارندگي و تشديد تنش با ايران و متحدانش بدون برنامه بازي سياسي يا استراتژيك، بعيد است بتواند اسراييل را در منطقه از تهديدات حفظ كند. پايان دادن به جنگ در غزه مطمئنا به كاهش تهديدهاي دلهره‌آوري كه اكنون اسراييل با آن روبه‌رو است كمك مي‌كند، اگرچه دور فعلي تشديد تنش بعيد است كه در كوتاه‌مدت زمينه را براي تحقق توافق آتش‌بس يا آزادي گروگان‌هاي اسراييلي هموار كند. داسا كين در پايان مي‌نويسد: حتي پايان دادن به مناقشه غزه درنهايت نمي‌تواند معضل استراتژيك بزرگ‌تر اسراييل را حل كند. اگر اسراييل همچنان بر اين باور است كه ادغام كامل‌تر خود در خاورميانه از طريق بستن قراردادهاي عادي‌سازي با همسايگان عرب، مي‌تواند محور مقاومت متحد ايران را به حاشيه برد و دشمني با اين رژيم را كاهش ‌دهد، خيال باطلي است. عمليات نظامي تاكتيكي چشمگير ممكن است توهم پيروزي را در سران اسراييل ايجاد كند، اما تنها صلح پايدار با فلسطيني‌ها مي‌تواند امنيت واقعي را براي اين رژيم به ارمغان بياورد.