احسان پناه‌بر | مسعود پزشكيان شامگاه سه‌شنبه به وقت تهران، در هفتاد و نهمين مجمع عمومي سازمان ملل متحد سخنراني كرد و گفت: اميدوارم كه موضوع مهم اين اجلاس يعني صلح، توسعه پايدار و كرامت انساني افقي روشن در برابر نسل‌هاي كنوني و آينده بگشايد. رييس‌جمهور ايران كه در صدر هياتي بلندپايه به نيويورك سفر كرد، پس از انجام ديدارهاي مهمي در بحبوحه تنش‌هاي منطقه‌اي، در آخرين روز خود در نيويورك اين فرصت را داشت كه پيام تهران در مورد رويكرد ايران به مسائل منطقه‌اي و بين‌المللي را به گوش جهانيان برساند. پزشكيان در اين سخنراني، از حمايت ايران از «جنبش‌هاي آزادي‌خواهانه» و «رسيدن به صلحي پايدار» سخن گفت و بر حل مشكل فلسطين از طريق همه‌پرسي براي تعيين سرنوشت اين بازيگر تاكيد كرد.
رييس دولت چهاردهم همچنين ايران را كشوري صلح‌طلب خواند كه «آغازگر هيچ جنگي نبوده است.»او در بخش ديگري از سخنان خود، بر ضرورت اتحاد در منطقه و تشكيل «منطقه‌اي قوي» در برابر زورگويي‌ها تاكيد كرد و افزود: بايد حسن همجواري را پذيرفت و منشا بي‌ثباتي را تنها به واسطه حضور قدرت‌هاي خارجي در منطقه دانست. او با انتقاد تلويحي از برخي كشورهاي منطقه هشدار داد: سپردن امنيت به كشورهاي فرامنطقه‌اي به سود هيچ يك از ما نيست. رييس‌جمهور همچنين كليد حل مناقشه در اوكراين را گفت‌وگو و مذاكره دانست.
رييس‌جمهور ايران در بخش ديگري از سخنراني خود با انتقاد شديد از رويكرد امريكا در اعمال تحريم‌هاي يكجانبه اذعان كرد: تحريم‌هاي يكجانبه مردم را هدف قرار داده و در پي نابودي بنيان‌هاي اقتصادي ايران است. هدف، امنيتي‌سازي ايران است و نتيجه آن، ناامني همگان. او افزود: سياست فشار حداكثري زماني عليه ملت ايران به كار گرفته شد كه ايران به گواهي آژانس بين‌المللي انرژي هسته‌اي، به تمامي تعهداتش در برجام پايبند بود. پزشكيان در اين سخنراني، بار ديگر بر لزوم گفت‌وگو تاكيد كرد: ما آماده تعامل با اعضاي برجام هستيم. اگر تعهدات برجامي به‌طور كامل و با حسن‌نيت اجرا شود، مي‌توان در مورد مسائل ديگر نيز وارد گفت‌وگو شد. او در بخش پاياني سخنراني خود از دولت‌هايي كه رويكردي غيرسازنده عليه ايران اتخاذ كرده‌اند، خواست كه از تاريخ درس عبرت بگيرند. سخنراني رييس‌جمهور ايران همچنين در رسانه‌هاي جهان بازتاب گسترده‌اي داشت. بر همين اساس، روزنامه اعتماد به بررسي و بازتاب اهم سخنان مسعود پزشكيان در برخي از اين رسانه‌ها پرداخته است.
الجزيره: پزشكيان از تعامل سازنده با غرب گفت؛ ميهمان بعدي كاخ سفيد چه پاسخي به تهران مي‌دهد؟
رسانه قطري الجزيره، با برجسته كردن بخش‌هايي از سخنان پزشكيان نوشت: رييس‌جمهور ايران در اولين سخنراني خود در مجمع سالانه سازمان ملل، از اسراييل به دليل آنچه «نسل‌كشي در غزه» و «جنايت عليه بشريت» و «بربريت نااميدكننده» اين رژيم در لبنان ناميد، به شدت انتقاد كرد. الجزيره با برجسته كردن رويكرد پزشكيان نسبت به تحولات منطقه نوشت: پزشكيان همانند ديگر روساي جمهور ايران، به حمايت از مردم فلسطين پرداخت و خواستار آتش‌بس و صلحي پايدار در منطقه شد. الجزيره در ادامه گزارش خود به موضع پزشكيان در ارتباط با نقش كشورهاي خارجي در خاورميانه اشاره كرد، آنجايي كه رييس‌جمهوري گفته بود پيامدهاي ناامني در منطقه را دولت‌هايي متحمل خواهند شد كه رييس‌جمهور ايران آنها را «خنثي‌كننده تلاش‌ها براي پايان دادن به فاجعه در خاورميانه» قلمداد كرد. اين رسانه قطري در ادامه به موضع پزشكيان اشاره كرد، آنجايي كه خواستار ارزيابي مجدد استراتژي‌ها در رويكرد غرب نسبت به ايران شد و گفت: ما اين فرصت را داريم كه از اين محدوديت‌ها عبور كرده و وارد عصر جديدي شويم. از نگاه الجزيره، پزشكيان همچنين با تاكيد بر نياز ايران به رفع تحريم‌ها، از جامعه جهاني خواست تا نگراني‌هاي امنيتي كشورش را بپذيرد.رييس‌جمهور ايران اذعان كرد: تهران به‌طور جدي آماده تعامل با شركت‌كنندگان توافق هسته‌اي 2015 است. اين موضع‌گيري تهران در حالي است كه هفته گذشته، ترامپ در مراسمي كه در حاشيه كمپين انتخاباتي‌اش برگزار شد، روايت حمايت بي‌سابقه دولتش از اسراييل را ارايه كرد و به گزاره‌هايي چون به رسميت شناختن بيت‌المقدس به پايتختي رژيم اسراييل و حاكميت اسراييل بر بلندي‌هاي جولان اشغالي اشاره داشت. ترامپ همچنين مدعي شد كه فسخ برجام بهترين كاري بود كه براي اسراييل انجام داده است. رييس‌جمهور پيشين ايالات‌متحده همچنين مدعي شد، برجام بدترين توافق ممكن عليه منافع اسراييل بود. با اين موضع‌گيري دونالد ترامپ، نامزد رياست‌جمهوري امريكا، الجزيره به رويكرد پزشكيان پرداخت و نوشت: احتمال احياي برنامه جامع اقدام مشترك، توافق هسته‌اي ايران، مشروط به آن است كه ساير طرف‌هاي اين توافق به تعهدات خود عمل كنند. به اعتقاد الجزيره، اين موضع پزشكيان ممكن است اشاره تلويحي رييس‌جمهوري ايران به احتمال بازگشت ترامپ به كاخ سفيد باشد. در همين حال رافائل گروسي، رييس آژانس بين‌المللي انرژي اتمي، پس از ديدارش با عباس عراقچي، وزير امور خارجه ايران گفت كه تمايل تهران براي تعامل معنادارتر با آژانس را درك كرده و اميدوار است كه در ماه آينده به تهران برود و با پزشكيان در تهران ديدار كند. در همين باره، گروسي در مصاحبه‌اي به رويترز گفت: «آنچه من مي‌بينم تمايل تهران براي تعامل مجدد با ما به شيوه‌اي معنادارتر است.»
گاردين: پزشكيان براي عبور از تحريم‌ها
خيز برداشته است؛ تهران توپ را در زمين امريكا انداخت
روزنامه گاردين نيز با بازتاب سخنراني رييس‌جمهور ايران بر بخش‌هايي از آن تاكيد داشت كه به تعامل ايران با غرب مربوط بود. اين روزنامه «تعامل سازنده» ايران با جهان غرب را برجسته كرد و نوشت كه پزشكيان پيام مهمي را به غرب براي شروع مذاكرات مخابره كرده است. در واقع، مسعود پزشكيان چشم‌انداز خود را براي نقش آينده ايران در روابط بين‌الملل تشريح كرد. گاردين همچنين اين برداشت را از سخنان پزشكيان داشت كه ايران آماده حل و فصل بنبست هسته‌اي خود با غرب است و به نوعي اين‌بار اين تهران است كه توپ را در زمين واشنگتن انداخته است. از نگاه اين روزنامه بريتانيايي، به‌رغم اينكه ايران و ايالات‌متحده، به ويژه در سال‌هاي اخير تنش‌ها را ميان خود بر سر مسائل متعدد افزايش داده‌اند، اما رييس‌جمهور ايران با بيان شروطي اعلام كرد كه تهران قصد تعامل با غرب را دارد و در اين مسير نيز جدي است. اين روزنامه همچنين معتقد است پزشكيان قصد دارد ايران را وارد عصري جديد كند و آن را به سمت ايفاي نقش سازنده و موثر در نظم جهاني قرار دهد. پزشكيان در سخنان خود بر تعهد خود براي ايجاد پايه‌اي محكم براي ورود ايران به اين دوره جديد تاكيد كرد. از نظر گاردين، اين تغيير در رويكرد تهران، به ويژه باتوجه به سوءظن‌هاي ايران به نيات ايالات‌متحده در طول چند دهه اخير قابل توجه است. قابل ذكر است كه پزشكيان در ماه جولاي رياست خود را آغاز و چشم‌انداز جديدي را براي برنامه‌هاي ايران ترسيم كرد. سخنراني او در مقايسه با سال‌هاي اخير لحن معتدل‌تري داشت، اگرچه او تاكيد كرد كه براي پاسخگويي به توافق تلاش‌هاي ديگر كشورها ازجمله ايالات‌متحده مهم است.
واشنگتنپست: لحن پزشكيان متفاوت بود؛ ماموريت دشوار رييس دولت چهاردهم براي عبور از مارپيچ بنبست هسته‌اي
واشنگتنپست نيز با برجسته كردن برخي مواضع رييس‌جمهور جديد ايران نوشت: پزشكيان روز سه‌شنبه به رهبران جهان پيام داد كه مي‌خواهد فصلي سازنده در روابط بين‌الملل كشورش باز كند، اما او به صراحت اعلام كرد كه ديگران ازجمله ايالات‌متحده بايد سهم خود را در اين راستا بپردازند و در اين حركت سازنده مشاركت جدي و محترمانه و به دور از زورگويي داشته باشند. واشنگتنپست همچنين نوشت: مسعود پزشكيان در اولين سخنراني خود در گردهمايي سالانه رهبران جهان در مجمع عمومي سازمان ملل، با «لحني سنجيده» جهان را مخاطب خود قرار داد و خواستار تعامل جدي و سازنده با همه كشورهاي جهان شد. اين روزنامه امريكايي همچنين نوشت: هنوز مشخص نيست كه پزشكيان چقدر فضا براي حركت در مارپيچ مذاكرات هسته‌اي احتمالي با غرب دارد. اين درحالي است كه تحولات منطقه به سمت تنشي تمام عيار پيش مي‌رود و از سوي ديگر تكليف سكاندار كاخ سفيد نيز در ماه نوامبر مشخص مي‌شود.
واشنگتنپست با برجسته كردن رويكرد گفتماني رييس‌جمهور ايران نوشت: پزشكيان مستقيما خطاب به مردم امريكا، تعدادي از نارضايتي‌هاي ايران از تحريم‌ها تا ترور سردار قاسم سليماني در سال ۲۰۲۰ در حمله پهپادي امريكا در دوران ترامپ را برشمرد و سپس از همه كشورهايي كه استراتژي معكوس را در قبال ايران دنبال مي‌كنند، خواست تا از تاريخ درس بگيرند. از نگاه اين روزنامه، پزشكيان به صراحت از طرف‌هاي غربي خواست كه فرصت پيش آمده براي تعامل را از دست ندهند و از محدوديت‌ها عبور كرده و خود را با عصر جديد گفت‌وگوها و نظم نوين جهاني و منطقه‌اي سازگار كنند. پزشكيان با بيان اينكه اين دوره با لحاظ كردن نگراني‌هاي امنيتي ايران و همكاري در چالش‌هاي دوجانبه آغاز مي‌شود، خواستار لغو مجدد تحريم‌ها شد. رييس‌جمهور ايران گفت به‌رغم تلخي سال‌ها تحريم، ايران به اراده و خودباوري قوي دست يافته و آماده همكاري با جهان است، ايران آماده است تا براي ساختن دنيايي بهتر با جهان، همكاري‌هاي همپايه اقتصادي، سياسي و امنيتي با قدرت‌ها و همسايگان خود داشته باشد.
عرب‌نيوز: پزشكيان از صلح در اوكراين گفت؛ رويكرد رييس‌جمهوري ايران در ارتباط با مسائل منطقه واقع‌گرايانه است
رسانه عرب‌نيوز نيز در باب سخنان رييس‌جمهور ايران نوشت: به نظر مي‌رسد تهران آمادگي دارد در زمينه پرونده هسته‌اي‌اش با غرب به گفت‌وگو بنشيند و آن را حل و فصل كند. همچنين پزشكيان كه كشورش در هفته‌هاي اخير درگير اتهامات و ادعاهاي غرب مبني بر ارسال تسليحات به روسيه بوده است، تلاش داشت به طرف غربي اين پيام را منتقل كند كه تهران از ديپلماسي و گفت‌وگو در حل مناقشه اوكراين حمايت مي‌كند و به هيچ روي نمي‌خواهد به نفع طرفي در جنگ وارد شود. عرب‌نيوز در ادامه نوشت: در پي خروج دونالد ترامپ، رييس‌جمهور پيشين امريكا، در سال 2018 از توافق هسته‌اي تهران و اعمال تحريم‌هاي شديد عليه ايران احياي توافق هسته‌اي ناممكن شد و اين موضع به منشا مناقشات تهران با غرب تبديل شد. در بخش ديگري از گزارش، عرب‌نيوز به رويكرد نسبتا معتدل پزشكيان اشاره كرد و نوشت: رييس‌جمهور ايران با رويكردي متفاوت و عمل‌گرايانه پا به ميدان گذاشته و تمايل دارد با كشورهاي منطقه و جهان به تعامل معقولي برسد. عرب‌نيوز در ادامه به موضع‌گيري پزشكيان نسبت به جنايات اسراييل در غزه و لبنان پرداخت و اين سخنان رييس‌جمهور ايران را برجسته كرد كه ايران به دنبال صلح است و به هيچ روي با كسي سر جنگ ندارد، از همين رو پزشكيان خواست كه درگيري‌هاي نظامي و خونريزي در منطقه به سرعت متوقف شود. پزشكيان از جامعه جهاني خواست پيش از آنكه منطقه و جهان درگير جنگي تمام‌عيار شوند آتش‌بس در غزه تضمين و به «بربريت نااميدكننده» اسراييل در لبنان پايان داده شود. در پايان، عرب‌نيوز به رويكرد شرق‌گرايانه پزشكيان اشاره كرد و مدعي شد روسيه از زمان آغاز جنگ اوكراين روابط خود را با تهران به مرحله تازه‌اي رسانده است و طبق گزارشات، طرفين قصد دارند به زودي پيمان جامع همكاري راهبردي امضا كنند. در همين راستا، عرب‌نيوز به نقل از سه منبع غربي و منطقه‌اي مدعي شد ايران ميانجي مذاكرات محرمانه‌اي بين روسيه و انصار‌الله يمن براي انتقال موشك‌هاي ضد كشتي به يمن بوده است. به ادعاي اين رسانه، اين امر نشان مي‌دهد روابط ايران و روسيه تا چه حد در حال گسترش است.
دكن هرالد: پزشكيان بر گفتمان كاهش تنش در جهان تاكيد داشت
ماموريت دشوار در نيويورك
دكن هرالد، روزنامه چاپ هندوستان نيز به بازتاب مهم‌ترين رويكرد جمهوري اسلامي ايران در قالب سخنان مسعود پزشكيان پرداخت. اين روزنامه مي‌نويسد كه ايران به دنبال حفظ امنيت خود و نه ايجاد ناامني براي ديگران است. دكن هرالد
با اشاره به سخنان رييس‌جمهور ايران، موضوع كاهش تنش ايران با كشورهاي منطقه و جهان را برجسته كرد و نوشت: رييس‌جمهور ايران با رويكردي تازه، به تشريح گفتمان ايران در زمينه صلح و امنيت پرداخت. اين روزنامه چاپ هندوستان به موضوع ادعاي غرب در قبال نقش ايران در جنگ اوكراين پرداخت و نوشت: پزشكيان گفته است كشورش به دنبال صلح و امنيت پايدار براي مردم اوكراين و روسيه است. اين رسانه هندي معتقد است سخنراني پزشكيان از نظر لحن و كلمات آشتي‌جويانه بود و در چارچوب دكترين ايران، از صلح و تعامل با دنيا سخن راند. دكن هرالد نوشت: پزشكيان «شاخه زيتوني» (نماد صلح و آشتي) ازسوي تهران براي تمامي كشورها به استثناي اسراييل نشان داد و تاكيد داشت كه كشورش خواهان تعاملي سازنده با جهان است. دكن هرالد به تمايل ايران براي تعامل هسته‌اي با غرب نيز اشاره كرد و نوشت: رييس‌جمهور ايران توافق هسته‌اي ايران، موسوم به برجام، با غرب را به عنوان دستاوردي ديپلماتيك ستود و گفت ايران آماده است با همه طرف‌ها براي بازگشت به توافق و لغو تحريم‌هاي امريكا وارد مذاكره شود. او گفت وقتي اين مانع برطرف شد، «به‌طور كامل و با حسن‌نيت، گفت‌وگو درباره موضوعات ديگر مي‌تواند دنبال شود.» با اين حال، تحليلگران مي‌گويند كه پيام صلح پزشكيان ممكن است با توجه به حمايت تهران از گروه‌هاي مقاومت در منطقه، ازسوي كشورهاي غربي با ترديد روبه‌رو شود. همچنين ايران حمايت از روسيه در جنگ عليه اوكراين را رد كرده است، اما مقامات غربي مدعي‌اند تهران به روسيه تسليحاتي داده تا عليه اوكراين در جنگ استفاده شود. علي واعظ، مدير گروه بين‌المللي بحران در ايران، درباره پزشكيان به دكن هرالد گفت: پزشكيان كار بسيار سختي براي نمايش رويكرد متعادل ايران در نيويورك داشت، چراكه رويكردهاي منطقه‌اي و بين‌المللي تهران با غرب در بسياري نقاط در تضاد است.