ندا جعفري
در جريان دادوستدهاي روز گذشته بازار سرمايه، شاخص كل با 29 هزار واحد رشد در محدوده 2 ميليون و 489 هزار و 360 واحدي قرار گرفت. رشد 1.19 درصدي شاخص كل در حالي رقم خورد كه بازار در نيمه دوم معاملات به‌شدت يكنواخت بود. بيشترين اثر مثبت بر دماسنج بازار سهام در اين روز به نام نمادهاي معاملاتي فولاد، وبملت و شستا شد، و نمادهاي معاملاتي كگل، كچاد و اخابر بيشترين اثرگذاري منفي را بر اين نماگر از خود بجاي گذاشتند. بر اساس اين گزارش، در بازارهاي فرابورس ايران هم با معامله ۱۲ميليارد و ۲۷۵ميليون ورقه به‌ارزش ۷۱هزار و ۶۷۱ ميليارد تومان در ۳۱۳هزار نوبت، شاخص فرابورس (آيفكس) ۲۳۰واحد رشد كرد و در ارتفاع ۲۴هزار و ۱۷۸واحد قرار گرفت. بازار سرمايه روز دوشنبه (دوازدهم آذر‌ماه) هم شاهد رشد قابل‌توجهي بود به گونه‌اي كه ركود روزانه شاخص بورس در سال جاري شكسته شد و بيش از ۱۳ميليارد و ۲۳۶ميليون سهم و حق تقدم به‌ارزشي بالغ بر ۹هزار و ۱۵۶ميليارد تومان در بيش از ۳۰۰هزار نوبت مورد دادوستد قرار گرفت و شاخص بورس با رشد ۶۰هزار و ۹۵۸واحدي در ارتفاع ۲ ميليون و ۴۶۰هزار و ۴۰۸واحد قرار گرفت و شاخص فرابورس (آيفكس) نيز با ۴۹۰واحد رشد در ارتفاع ۲۳هزار و ۹۴۹واحد قرار گرفت. بسياري از تحليلگران اين صعود را مربوط به واكنش بازار سهام در خصوص صحبت‌ها و حمايت همه‌جانبه اخير عبدالناصر همتي، وزير اقتصاد مي‌دانند و معتقدند بازار سرمايه مي‌تواند به واسطه حمايت خوب دولت و وزير اقتصاد قله‌هاي بالاتري را به دست آورد. البته عوامل متعددي در رشد شاخص كل بورس اثرگذار بوده است كه مهم‌ترين عامل رشد نرخ نيما بوده و اراده دولت جديد به رشد نرخ نيما بوده است.
تاثيرعوامل بلندمدت و كوتاه‌مدت بر بورس
مرتضي عزتي، اقتصاددان و استاد اقتصاد دانشگاه تربيت مدرس در خصوص رشدهاي اخير بورس به اعتماد گفت: بورس در ايران درگير يكسري از عوامل در بلندمدت است كه به وضعيت رشد اقتصادي، تحريم‌ها و تورم و ... برمي‌گردد اما عوامل كوتاه‌مدتي هم در اين رشدها تاثيرگذارند كه بيشتر از همه نوسانات سياسي است كه اثرگذارند و اينكه دولت‌ها بيشتر عامدانه باعث افزايش معاملات و قيمت‌ها در بورس مي‌شوند.
عزتي ادامه داد: البته در ماه‌هاي گذشته به دليل احتمال شدت گرفتن درگيري‌ها و تنش‌ها و نگراني‌هاي سياسي و به خصوص تحريم‌هاي اروپا تا حدودي شاخص‌هاي بورس كاهشي شده بود و دليل رشد اين روزهاي شاخص بورس اين است كه اين تنش‌ها كمتر شده‌اند و بورس مجددا به جاي قبلي‌اش بازگشته و در واقع افت گذشته تا حدودي جبران شده است. اين كارشناس اقتصادي در ادامه تصريح كرد: آتش‌بس در لبنان و آغاز مذاكرات ايران با اروپا از التهابات در اقتصاد كاسته است و نشان‌دهنده آن است كه ريزش‌هاي بورس چندان ادامه‌دار نخواهد بود.
نمي‌توان حتي تا سه ماه آينده را هم پيش‌بيني كرد
عزتي در مورد چشم‌انداز صعودي يا نزولي بودن بورس نيز خاطرنشان كرد: اين مساله به عوامل مختلفي وابسته است و در صورتي كه درگيري‌ها در سوريه تشديد شود و ايران در سوريه دخالت كند و با اسراييل درگيري‌ها بيشتر شود يا ترامپ فشار تحريم‌ها را بيشتر كند همگي بر شاخص‌هاي بورس اثرگذار است و اينگونه نيست كه بتوان تا سه‌ماه آينده بورس را پيش‌بيني كرد.
اين استاد دانشگاه در ادامه افزود: در صورتي كه نرخ انرژي در ماه‌هاي آينده گران نشود و هيچ اتفاق سياسي و اقتصادي هم نيفتد ممكن است بورس هم بين ۲ تا ۳ درصد رشد كند، به اندازه‌اي وضعيت نااطميناني در بخش‌هاي مختلف سياسي و نظامي زياد است كه به سادگي نمي‌توان اين موارد را به درستي تحليل كرد و تنها در صورتي كه ايران با امريكا يا اروپا مذاكره كند و به سمت صلح و تفاهم برود قطعا همه شاخص‌هاي اقتصادي به سمت مثبت حركت خواهد كرد.
گسترش اميد در بازار سرمايه
حسين ايزدي، كارشناس بازار سرمايه نيز در اين خصوص به «اعتماد» گفت: افزايش شاخص‌هاي بورس از دو هفته پيش آغاز شد و مهم‌ترين مساله‌اي كه در رشد شاخص‌هاي بورس موثر بود اعلام نتايج انتخابات امريكا بود و از آن زمان به بعد ريسك‌هاي سيستماتيك بورس افت كرد. ايزدي در ادامه افزود: با گسترش اميدها در بخش سياسي و اقتصادي وضعيت بورس بهتر شده است و مراودات تجاري هم بيشتر شده‌اند، البته موضوعات منطقه‌اي هم ريسك‌هاي سيستماتيك را كم كرده است. اين كارشناس بازار سرمايه خاطرنشان كرد: به نظر مي‌رسد تا پايان سال شاخص‌هاي بورس تا ۲ ميليون و ۵۰۰ هزار واحد هم رشد كند، طبعا شايد شدت رشد شاخص‌ها چندان بالا نباشد و گفتمان و مذاكرات سياسي باعث يكسري اميدواري‌ها شود.
تغيير نرخ بهره بانكي از بهمن ماه
مصطفي صفري، كارشناس بازار سرمايه نيز در اين خصوص به اعتماد گفت: بازار سرمايه از زمان اوجش كه ۴۳۰ ميليارد دلار بود و امروز به ۱۰۰ ميليارد دلار رسيده است شاهد نوسانات زيادي بود و به نظر مي‌رسد سياست‌هاي وزير اقتصاد و رييس كل بانك مركزي به گونه‌اي است كه خواستار رساندن حجم اين بازار به بيش از ۴۰۰ ميليارد دلار هستند.
او با اشاره به افزايش نرخ دلار گفت: سياست‌ها در خصوص افزايش نرخ دلار و قيمت دلار مبادله‌اي صعودي بوده و (EPS) يا درآمد هر سهم شركت‌ها بهتر شده است و سايه جنگ هم از روي كشور برداشته شده است. صفري با اشاره به تغيير نرخ بهره بانكي به ۲۵ درصد از بهمن‌ماه تصريح كرد: طبيعي است كه (P/E) نسبت قيمت هر سهم به سود هر سهم، ۳ به ۴ مي‌رسد و در بهمن‌ماه منتظر جابه‌جايي اين منابع هستيم و انتظار مي‌رود كه منابع مالي به سمت بورس بيايند.
او در پاسخ به اين پرسش كه كدام سهم‌ها ارزنده‌تر هستند، افزود: سهم‌هاي صادرات محور، از جمله دارويي‌ها، پتروشيمي‌ها و خودرويي‌ها و همچنين بانكي‌ها سهم‌هاي خوبي هستند صمن آنكه پتروشيمي‌ها هم دلارشان ۶۲ هزار تومان شده است و سهم‌هاي مناسبي براي سرمايه‌گذاري هستند.