وقتي در سال 92 معصومه ابتكار، رييس وقت سازمان محيط زيست طرح «تنفس جنگل» را مطرح كرد، فكر نمي‌كرد كه روزي اين طرح به دليل اجراي ناقص جان و حيات درختان هيركاني را با خطر جدي روبه‌رو كند؛ آنچه ابتكار روي آن تاكيد داشت، اين بود كه به جاي قطع درختان و بهره‌برداري از آن، از درختان شكسته و تنه‌هاي بيمار و افتاده استفاده شود، اما...
اما ماجرا به همين جا ختم نشد و اين طرح هم مانند ساير طرح‌هاي محيط زيست رفت تا مدتي خاك بخورد و سه سال بعد يعني در سال 95، وزير جهاد كشاورزي اين طرح را به دستگاه‌هاي مربوطه ابلاغ كرد و همه چيز آن‌طور كه تصور مي‌شد پيش نرفت؛ نمايندگان مجلس در آن سال تصميم گرفتند در جلسه علني ۲۶بهمن‌ماه سال۹۵، ماده ۴۸ لايحه برنامه ششم را كه مربوط به طرح تنفس جنگل بود به تصويب رساندند، اما با اصلاحاتي.
در لايحه اصلاحي نوشته شد كه هرگونه بهره‌برداري چوبي از درختان جنگل‌هاي كشور از ابتداي سال چهارم برنامه، ممنوع است و همچنين بهره‌برداري چوبي در طرح‌هاي جنگلداري در سال‌هاي اول تا سوم برنامه توسعه صرفا از درختان شكسته، افتاده و ريشه‌كن در چارچوب قوانين و مقررات مربوطه انجام مي‌شود و در نهايت با اين تصويب مجلس، اجراي اصل اين طرح كه جلوگيري از هرگونه برداشتي بود، به مدت چهار سال به تعويق افتاد.
شايد تصور كنيد كه ماجرا تمام شد، نه. اين طرح هم موافق و مخالف‌هاي زيادي داشت و هر كس از ظن خود اين تصميم و لايحه را تحليل و بررسي مي‌كرد. مثلا كارشناسان و فعالان محيط‌زيست معتقد بودند، بهره‌برداري ۵۰ سال اخير باعث شده، جنگل‌هاي هيركاني قدرت زايش خود را از دست بدهند، همچنين مافياي چوب با قدرت در حال تاخت‌وتاز در جنگل‌هاست و اين طرح مي‌تواند دست قاچاقچيان را از اين مناطق كوتاه كند.
ماجراي بهره‌برداري از جنگل‌هاي هيركاني زماني عجيب‌تر مي‌شود كه دو نماينده مجلس يعني هادي حسيني، نماينده مردم قائمشهر، جويبار و سوادكوه و علي محمدي‌شاعري، نماينده وقت مردم بهشهر در جبهه مخالف قرار گرفتند و يكي مدعي بود كه استفاده از جنگل سفارش قرآن است و مي‌فرمايد، زمين و جنگل و دريا را فرستاديم تا از آن استفاده كنيد و اگر كسي استفاده نكند خسران كرده و ديگري گفته بود، وزير جهاد كشاورزي در اقدامي فراقانوني، اجازه برداشت درختان شكسته و افتاده را نمي‌دهد و با اين‌كار باعث بيكاري تعداد زيادي از كاركنان طرح‌هاي جنگلداري شده است!
اين كشمكش‌ها ادامه داشت تا اينكه عباسعلي نوبخت كه مدتي رياست سازمان جنگل‌ها و مراتع را بر عهده داشت، گفته بود طرح تنفس جنگل تا زمان بهبود وضعيت جنگل‌ها ادامه خواهد يافت و در صورت نياز در برنامه هفتم توسعه نيز تمديد خواهد شد، اما به يك‌باره يكي از متفاوت‌ترين تصميم‌هاي مديريتي خود را اتخاذ كرد و در نامه‌اي به ادارات كل منابع‌طبيعي سه استان شمالي كشور، با استناد به نامه سازمان مديريت بحران كشور، دستور جمع‌آوري درختان افتاده در داخل و حريم مسيل‌ها و در راستاي اجراي فاز اول مديريت پايدار جنگل‌هاي هيركاني، دستور شناسايي و نشانه‌گذاري درختان ريشه‌كن، شكسته و افتاده‌اي كه در طرفين جاده‌هاي جنگلي مزاحمند را صادر كرد؛ دستوري كه يك‌بار ديگر تير خلاص به پيكر بي‌جان جنگل‌هاي هيركاني زد، زيرا در اين سال‌ها نه از توقف قاچاق چوب خبري بود و نه از تنفس جنگل‌ها.
طرح تنفس جنگل هيچ وقت اجرا نشد و نمي‌شود
رضا ساكي، فعال محيط زيست درباره موضوع جنگل‌هاي هيركاني و طرح استفاده از كنده‌هاي درخت‌هاي افتاده به «اعتماد» مي‌گويد: در حال حاضر منابع طبيعي اين طرح را در اراضي تحت نظر خودش اعمال مي‌كند و به مناطق چهارگانه محيط زيست كاري ندارند، اما نظر سازمان محيط زيست هم در اين باره بسيار مهم است و حتما خوانديد كه هم خود شخص شينا انصاري، رييس سازمان و كيادليري معاونش واكنش شفاف و سريعي داشتند.
او با اشاره به اينكه در اين طرح بايد به دو تا نكته توجه كرد، مي‌گويد: نكته نخست اينكه بايد ببينيم صاحب‌نظران، متخصصان و كارشناسان حوزه محيط زيست در اين باره چه مي‌گويند، چون اين اظهارنظرها براي ما روزنامه‌نگاران بسيار حايز اهميت است؛ آنها معتقدند كه همين كنده‌هاي افتاده در كف جنگل هم جزو اكوسيستم هستند و حتي جالب است بدانيد كه قارچ‌هايي كه روي اين كنده‌ها رشد مي‌كنند، تاثيري زيادي در چرخه زندگاني جنگل‌هاي هيركاني دارند.
اين روزنامه‌نگار ادامه مي‌دهد: نكته دوم تجربه كنشگران در هيركاني است و نكته مهم اينكه در سال‌هاي گذشته چه تجربه‌اي از اين طرح‌ها داشتيم و هميشه بيم آن را داريم كه مناطقي كه كنده زياد باشد چگونه و با چه امكانات و تجهيزاتي آن را از جنگل خارج كنيم شايد لازم باشد جاده‌كشي شود، حتي معاون سازمان منابع طبيعي در گفت‌وگويي با روزنامه ايران صراحتا اعلام كرد كه جاده مي‌كشيم و راهي باز مي‌كنيم. به گفته ساكي حالا اين سوال پيش مي‌آيد كه آيا قاچاقچيان از اين جاده‌ها استفاده نخواهند كرد؟ بي‌شك استفاده مي‌كنند و در نهايت تجربه نشان داده كه اين طرح‌ها هيچ وقت اجرا نشد و اجرا هم نمي‌شود.
اين فعال محيط زيست روي اين موضوع هم تاكيد دارد كه جنگل هيركاني، جنگل 10 سال پيش كه هيچ، جنگل‌هاي سال پيش هم نيستند، روندي كه در تغييرات آب و هوايي داريم از بارش‌هاي سيل‌آسا گرفته تا خشكسالي و سيل همه به شدت روي شرايط جنگل تاثير گذاشتند، اساسا درباره طبيعت ايران اين‌طور نيست كه بگويم اين منطقه، منطقه پارسال است. او به امضاي 52 هزار نفر درباره جنگل‌هاي هيركاني اشاره مي‌كند و مي‌گويد: هر چند عده‌اي كارزار را امضا نكردند و با آن مخالف بودند، اما 52 هزار امضا كم نيست و اين يعني جامعه روي موضوعات محيط زيست حساسيت دارد و همه منتظريم كه صحبت سخنگوي دولت درباره بررسي كارشناسانه اين طرح زودتر محقق شود.